Op 20 augustus jongstleden werd Murat Sancak door twee schutters onder vuur genomen toen hij met zijn auto door Istanbuls wijk Hadimköy reed. Hoewel het voertuig volgens de politie door 21 kogels werd getroffen bleven Sancak en een andere inzittende (zijn bodyguard) ongedeerd.

Regeringskringen en daaraan verbonden media betitelden het voorval als een terroristische aanslag gericht tegen de mediavrijheid in Turkije. Murat Sancak zelf reageerde geëmotioneerd en legde een verband met de oorlog in Zuidoost Turkije tussen de Koerdische PKK en de Turkse strijdkrachten: ‘Mijn leven heeft geen waarde wanneer zoveel soldaten martelaar worden, we zullen ons redactionele beleid niet wijzigen en ik ben indien noodzakelijk bereid mijn leven op te offeren.’

Ahmet Hakan

President Erdogan verwees naar het incident met Murat Sancak toen hij op 4 oktober terugkeerde van een bezoek aan Frankrijk en stilstond bij de mishandeling drie dagen eerder van journalist en Tv-presentator Ahmet Hakan door een groep criminelen waarvan er minstens twee lid van de AKP waren.

Erdogan verweet journalisten alleen aandacht te hebben voor geweld tegen een collega die hun standpunten deelt en dat zij er het zwijgen toe doen wanneer het doelwit een vertegenwoordiger van de regeringsgezinde media is.

Er werden vijf verdachten aangehouden voor het lossen van de schoten op Sancaks auto. Vier daarvan kwamen op vrije voeten. Alleen een verdachte met de naam Turgut Güney werd gearresteerd. Op 14 oktober werd hij voorgeleid en beschuldigd van poging tot moord. Volgens de politie behoorde hij tot een criminele bende.

Ertugrul Özkök

Een dag eerder meldde de Turkse krant Meydan al dat Güney geen terrorist is, maar lid is van de maffiaorganisatie Sarallar, die een illegaal casino bezit waar Sancak veel schuld heeft.

De columnist Ertugrul Özkök van de krant Hürriyet – waar ook de eerdergenoemde journalist Ahmet Hakan voor schrijft – sloot de volgende morgen aan bij het bericht in Meydan. Volgens Özkök lijdt Sancak aan een gokverslaving en heeft hem dat tot dusver meer dan tien miljoen euro gekost. Sancak zou Sarallar drie miljoen euro schuldig zijn die hij bij gokken verloor. De aanslag was bedoeld om hem onder druk te zetten dat bedrag af te dragen aan de maffia, suggereerde Özkök.

Aykut Erdogdu, een parlementslid van de oppositievoerende Republikeinse Volkspartij (CHP) mengde zich eveneens in de kwestie. Op Twitter schreef hij: ‘Ze zeiden dat de aanslag op Sancak hetzelfde was als de aanval op de columnist van Hürriyet [Hakan], maar nu blijkt dat het niets met mediavrijheid te maken heeft. Het ging om een gokschuld, het is een schande.’

Dogan Media Groep

Ondertussen had Sancaks krant Star de aanval geopend op de Dogan Media Groep, waar Hürriyet deel van uitmaakt. Volgens Star was Dogan betrokken bij de aanslag op Sancak. Een bestuurslid van Dogan, Ahter Kutadgu, reageerde in Hürriyet op de beschuldiging in Star:

‘We menen dat het reageren op deze irrationele, meedogenloze en zielige verklaring, die spot met de gemiddelde menselijke intelligentie, zonde van onze tijd is. We nemen het niet serieus.’

De aanklager in de zaak rond de aanslag op Sancak vond het daarop mooi geweest. Hij plaatste een beperking van vertrouwelijkheid rond de zaak, zei dat het onderzoek nog gaande is en ontkende dat een gokschuld van Sancak de aanleiding was tot het schietincident.

Die aanklager moest de zaak wel op slot gooien, of hij wilde of niet. Dat wil zeggen, als hij zijn baan wilde houden. Dat laatste blijkt uit het vervolg van dit artikel.

Sümeyye Erdogan

Star behoort samen met de eveneens tot het Sancak-imperium behorende Aksam en Günes tot de kranten waarin eerder dit jaar beweerd werd dat de beweging rond imam Fethullah Gülen samen met de CHP een complot beraamde om Sümeyye Erdogan, de dochter van de president, te vermoorden.

De CHP-volksvertegenwoordigers Umut Oran en Akif Hamzacebi, alsmede de journalist Emre Uslu van Gülens dagblad Zaman, werden in dit verband verdacht gemaakt in Star, Aksam en Günes.

Oran en Hamzacebi vonden dit onacceptabel en deden een beroep op de aanklagers Hüseyin Parlakkilic en Mustafa Gökay. De door hen ingediende aanklachten tegen Sancaks kranten werden vervolgens geaccepteerd door rechter Osman Burhanettin Toprak.

HSYK

De aanklagers Parlakkilic en Gökay hebben dit evenals rechter Toprak moeten bezuren. Eerder werd al bekend dat de door de AKP gecontroleerde Raad van Rechter en Aanklagers (HSYK) een onderzoek begon naar Parlakkilic en Gökay en dat zij vervolgens van hun taak werden ontheven.

Vorige week bleek dat rechter Toprak eveneens is afgerangeerd. Hij behoort tot 156 rechters en aanklagers die in een verrassende beslissing van het HYSK werden overgeplaatst. Volgens de columnist van Gülens krant Zaman, Mümtazer Türkone, gebeurde dit in veel gevallen omdat zij zich niet naar de wensen van de AKP wensten te schikken.

De boodschap is duidelijk: rechters en aanklagers zijn van harte welkom om journalisten te vervolgen waar Erdogan zich door beledigd voelt. Ondernemen ze echter iets tegen Erdogans mediavrienden, dan kunnen zij maatregelen verwachten.

Het is afwachten of het nog te verschijnen voortgangsrapport van het Europees Parlement in verband met toetredingsproces van Turkije tot de EU bij dergelijke misstanden stil zal staan. Goed mogelijk, want op deze manier wordt niet alleen de mediavrijheid, maar ook het vertrouwen in het rechtssysteem in Turkije zwaar aangetast.

Jammer alleen dat het voortgangsrapport er pas na de verkiezingen van 1 november zal zijn, omdat Brussel Erdogan niet te veel tegen de haren in wil strijken met het oog op de overeenkomst met Ankara over de opvang van Syrische vluchtelingen in Turkije.  

Volg Peter Edel op Twitter

Peter Edel is schrijver van De diepte van de Bosporus, een politieke biografie van Turkije, (2012, Uitgeverij EPO, Antwerpen)