Het rijbewijs van Nematollah – Marja Vuijsje
Boekrecensie - Lieven Vanhoutte

Het rijbewijs van Nematollah – Marja Vuijsje

Wie op zoek is naar een ander antwoord (een linkse visie) op migratie, integratie en een blik van de migranten zelf op onze samenleving, zal in dit boek veel inspiratie vinden. De Nederlandse journaliste Marja Vuijsje vond dat ze verrassend veel gemeen had met de Iraanse migranten die ze kende in Amsterdam: dezelfde ideeën over maatschappijverandering, ironie, dezelfde culturele muziekgeschiedenis en filmkeuzes.

dinsdag 25 augustus 2015 11:57
Spread the love




Het verschil zit hem in de concrete politieke ervaringen, het verschil tussen discussiegroepen en een verblijf in de gevangenis.

Marja Vuijsje deed een grote inspanning om dit boek te schrijven. Ze leerde Farsi, las alle belangrijke Iraanse schrijvers en reisde meermaals naar Iran om de familiegeschiedenis van Arash in de Iranese context van de revolutie te achterhalen. Je leest meermaals hetzelfde en herhalingen,maar deze “reminders” zijn geen storend element. Het boek is het interessantst in het eerste en het laatste hoofdstuk, niet toevallig “Nederlandse” hoofdstukken, die zich in Nederland afspelen. Iran wordt gekleurd door de ogen en de ervaringen van het hoofdpersonage Arash, een Iranese politieke vluchteling in Amsterdam. Hij gaat op zoek naar zijn roots, via het verhaal van Nematollah, zijn vader, maar komt natuurlijk in zijn eigen leven terecht. De titel van het boek is een beetje misleidend.

Arash’ vriendenkring bestaat grotendeels uit linkse intellectuelen, die in navolging van Hannah Arendt denken dat geestesverwantschap belangrijker is dan bloed of volksverwantschap. Waar je vandaan komt zegt misschien iets over je identiteit, belangrijker is echter waar je samen naar toe wilt. Dit staat uiteraard haaks op de Europese toelatingsprocedures en de vreemdelingenopsluiting waarmee men de ganse wereld poogt buiten te houden. De Nederlandse samenleving heeft alles, maar kan nergens van genieten. Er is een gebrek aan passie en emoties,net als aan de zon.

Het boek start met de zoektocht van Arash naar de familiegeschiedenis en zijn roots bij zijn vader Nematollah en zijn moeder Fateh. Maar al snel komen we in zijn eigen verleden, verbonden aan de polititeke gebeurtenissen in Teheran. Toen Arash op 16-jarige leeftijd de kans kreeg om in Chicago te studeren werd hij marxist. In 1978 keerde hij terug naar Teheran om actief te zijn in de opstand tegen het regime van de sjah. Hij holde van de ene betoging naar de andere protestmanifestatie, tot hij in de nadagen van de terugkeer van Komeinhi in de gevangenis werd opgesloten. Door gebrek aan informatie over zijn behandeling in de gevangenis, zakt het verhaal een beetje in en verliest het boek aan spanning. Maar mensen die gemarteld werden zijn meestal erg zwijgzaam over wat ze ondergingen. Met een grote dosis geluk belandde Arash via Turkije in Nederland.

Hij wordt opgevangen in het Rozenstock-Huesseyhuis en kreeg de kans politicologie te studeren aan de universiteit van Amsterdam. Zijn mening over zijn gastland is confronterend: het Nederlandse onbehagen hangt samen met eenzaamheid, die mistroostigheid maar ook nostalgie oproept. Wanneer dit samenhangt met de gedachte dat het de migranten zijn die een einde maakten aan de periode waar geluk heel gewoon was, dan krijg je een mengsel van populisme en vreemdelingenafkeer.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!