Reportage -

‘They are killing us’

Vrijdagavond was er opnieuw een betoging op het Syntagmaplein in Athene. Een protest tegen een nieuw bezuinigingsplan dat zaterdag door het Griekse parlement werd goedgekeurd, overigens met een overweldigende meerderheid. Een verslag vanuit Athene.

zaterdag 11 juli 2015 22:11
Spread the love

De opkomst is niet massaal – groter dan de ‘ja-betoging’ eerder deze week – maar
ver van de massale demonstraties zoals we die in het verleden gezien hebben of
de opkomst vorige week aan de vooravond van het referendum. De mensen lijken eerder
gelaten: vele zelfgemaakte spandoeken, overal het woord ‘OXI’, maar er worden bijna nauwelijks slogans geroepen, men loopt schijnbaar
wat chaotisch door elkaar, zet zich op de trappen of gewoon op de grond, een
beetje doelloos lijkt het wel. Vlaggen van Antarsya, vlaggen van EPAM, geen
KKE, bijna geen Syriza. Vooral individuele burgers die hun mening komen verkondigen.

Zoals Pandelis bijvoorbeeld, een rijzige vijftiger, de grijze haren naar achter
gekamd, een blauwe polo en lichtgrijze pantalon. Hij koos in januari voor
Syriza en stemde oxi bij het referendum.
“Natuurlijk,” zegt hij. Of hij boos is op Syriza omwille van wat in de
mainstream media ‘capitulatie’ wordt genoemd? “Neen, ik had geen illusies. Als
je te maken hebt met kapitalisten, dan moet je weten – en bij Syriza weten ze
dat – dat dit de ergste soort mensen is die je kan tegenkomen. Het ergste wat
de natuur heeft voortgebracht. Die kapitalist zal geen stap terugzetten, hij
zal geen medelijden voelen, zal niet proberen je te helpen. Integendeel, hij
zal trachten je te verpletteren en alles af te nemen.”

Thasos komt er bij staan. Hij draagt een badge van EPAM. Dat is een
nationalistische burgerbeweging die de Grexit eist, de nationalisatie van de
banken, het herstel van de volkssoevereiniteit. “We zijn gewone burgers,” zegt
hij, “geen professionele politici. We willen Griekenland bevrijden van de
schuld, die de  financiers en Europa ons
opgedrongen hebben.” Uit de Eurozone stappen, jaagt hen geen angst aan.”Daar
zijn we aan voorbij,” zegt hij. “Overigens, die hele euro is sheer madness. Het is een monetair
systeem waarbij de lidstaten de euro niet bezitten, maar die van de ECB moeten
lenen. De lidstaten hebben geen munteenheid, ze gebruiken die enkel. Ze kunnen
er dus geen beleid mee voeren.”

EPAM is net als Syriza en Antarsya gegroeid uit de pleinbezettingen van 2010 en
2011. Mensen vergeten het wel eens, maar voordat de Spaanse indignados Puerta del Sol
bezetten en dus lang voor Occupy Wallstreet, werd hier Syntagma al ingenomen,
overnachtten er mensen in tentjes, werden er onafgebroken volksvergaderingen
georganiseerd en zat bijvoorbeeld ook Yanis Varoufakis hier aan een tafeltje
tekst en uitleg te verschaffen en wilde plannen te smeden.

EPAM zet die traditie verder. Vandaag hebben ze Dimitris Kazakis, befaamd
econoom, uitgenodigd om aan de demonstranten en passanten uit te leggen wat de
euro concreet betekent, hoe het schuldsysteem in elkaar zit, wat een Grexit zou
inhouden.

Overal vormen zich groepjes en discussiëren mensen. Petros vraagt of hij iets
mag zeggen: “Het grote probleem voor Europa is niet het referendum of de
huidige Griekse regering,” meent hij. “The
big problem are the banksters
.” Die hebben volgens hem de absolute macht en
geven niet om democratie of mensenrechten.”Ze vernietigen de mensen, ze vernietigen
de economie, ze vernietigen alles.”

Het is wat ongenuanceerd, maar Thasos vult aan. Hij is advocaat, maar laat zijn
strakke, zakelijke analyse varen als hij het over de impact van de crisis en de
maatregelen heeft:” We moeten het ‘nee’ op alle mogelijke manieren hard maken.
Het is een kwestie van overleven. Anders zullen nog meer Grieken sterven.  Ik weet niet of je de cijfers kent, ze komen
van Eurostat: sinds 2010 zien we een toename van de mortaliteit met 20.000
mensen in vergelijking met de periode ervoor 2001-2010. Het gaat daarbij niet alleen
om toegenomen aantal zelfmoorden en verhoogde kindersterfte (die worden ook
vastgesteld), maar ook vroegtijdige sterfgevallen door hartinfarcten, stress,
onbehandelde ziektes, enz. Die doden zijn het gevolg van het
bezuinigingsbeleid. En als we nu ‘ja’ stemmen, overleven we het gewoon niet.”

Terwijl hij dit zegt, wellen tranen in zijn ogen. Hij zucht en hapt naar adem.
“Elk jaar meten we tussen de 5.000 en 7.000 doden meer dan tijdens het vorige
decennium. They are killing us…We
hebben het hen duidelijk gemaakt en ze blijven het doen, ze blijven volhouden.
Dat is iets dat alleen nazi’s deden.” Hij pauzeert en wikt zijn woorden: “Kijk,
het nazisme is de enige ideologie die van zichzelf zegt dat ze geen respect hebben
voor mensenlevens en mensenrechten. En dat is de ideologie van de Europese
Unie. Ze kennen de cijfers, ze komen van Eurostat. Maar ze zeggen ons: Het kan
ons niet schelen of jullie doodvallen, jullie mensenrechten interesseren ons
niet, jullie politieke keuzes respecteren we niet. Al wat ze willen, is dat we
betalen.”

Baba zit wat verder op de trappen. Hij houdt een zelf geschilderd spandoek vast
en discussieert. Hij zegt: “De schuld is niet onze schuld. De Grieken zijn
nooit gevraagd of ze die leningen wilden aangaan of niet. Voor een deel is het
geld ook in andermans zakken verdwenen en niet naar de Grieken gegaan. Maar
goed, we willen ze dus wel terugbetalen, dat is zo afgesproken. Maar men moet
wel realistisch zijn: als we nu opnieuw een bezuinigingsprogramma toepassen,
dan gaan we opnieuw schulden maken. Daardoor lopen de intresten opnieuw op,
groeit het deficit, krimpt de economie en hebben we minder middelen om die
economie te herstructureren en ontwikkelen. Hoe idioot is dat? Het gaat zelfs
in tegen de kapitalistische logica.”

Zijn dochter Eva zit naast hem. Ze heeft het vooral over de hoop die Syriza
heeft gebracht, dat mensen terug naar elkaar lachen op de bus of de metro (die
hier nog altijd gratis is), over hoe fel Syriza vijf maanden gevochten heeft
voor de waarde van het Griekse volk en hoe goed en vasthoudend ze dat gedaan
hebben.

Ze vertelt over hoe Syriza alles veranderd heeft, hoe ze de mensen uit hun
apathie heeft getrokken, hoe iedereen nu beseft dat er wel een alternatief is
en dat dit alternatief vanuit onderuit kan en moet opgeëist worden. Mensen die
tot voor kort niets met politiek te maken wilden hebben, staan nu weer mee op
het plein en mengen zich in de discussies. ‘Hoop’, hoe klein het sprankeltje ook
is, geeft weer wat positieve energie en doet de mensen inzien dat solidariteit
nodig is, dat solidariteit sterker maakt. Het gevoel dat ze allen samen de
bodem hebben bereikt en nu niks meer hoeven te vrezen. Alles beter dan wat ze
de afgelopen vijf jaar moesten verduren.

Net als haar vader spreekt ze ook over het belang van de solidariteit in de
Europese steden in de week van het referendum. Hoe hartverwarmend het was
geweest buitenlanders te hebben ontmoet de dag van het referendum, geen
toeristen maar mensen die speciaal waren overgevlogen om te supporteren, zij
aan zij met de Grieken. En doordrongen van het inzicht dat binnen dit Europa
geen sociaal Griekenland mogelijk is.

Ze beschrijft ons het spandoek dat haar vader geschilderd heeft. De verf is nog
nat. Links staat een arbeider. Hij zit geknield en zegt ‘OXI’. Tegenover hem houdt een soldaat hem onder schot. De soldaat
is in het blauw gekleed en draagt het eurosymbool. Achter hem staat een
cameraman met een brede grijns en het woord ‘propaganda’. “Dat zijn wij,” wijst
ze op de arbeider, “het Griekse volk. Het zit al op de knieën, maar wordt nog
altijd onder schot gehouden door Europa, de Eurogroep. En dat zijn de private
media,” wijst ze naar de cameraman. “Ik weet niet of je in de aanloop naar het
referendum de media hier wat hebt kunnen volgen. Ze hebben een enorme
propagandacampagne gevoerd. Ze probeerden ons te intimideren, spiegelden de
totale catastrofe en ondergang van Griekenland voor. Maar toch hebben we met
62% tegen gestemd.”

“Kijk, mensen zoals ik… ik zit zonder werk, ook al heb ik twee diploma’s. We
zitten zonder geld met de banken die al tien dagen gesloten zijn. En dan al die
propaganda en bangmakerij, toch hebben we tegengestemd. Dat wil wat zeggen,”
lacht ze.  “Wat we eisen, is respect en
waardigheid en we zijn het allemaal zo beu dat we nergens meer bang voor zijn.
Erger kan het toch niet worden. Zelfs een Grexit schrikt ons niet meer af. Of
een terugkeer naar de drachme.”

Alleen bestaat daar geen concreet plan voor en zou het Griekenland voor langere
tijd in een bijzonder moeilijke en harde positie brengen. “Maar,” zo denkt
Thasos, “het zou ook onze soevereiniteit terugbrengen. En dan kunnen we zelf
ons economisch beleid bepalen, de munt laten devalueren als dat nodig is, aan
de export en modernisering van het land werken. Als we al ons geld en ons
budgettair overschot naar de schuldeisers moeten dragen, dan is er niets
mogelijk.”

Bij momenten zijn de mensen heel emotioneel in hun betoog. Wanneer het gaat
over het aantal sterfgevallen dat de laatste jaren enorm gestegen is. Wanneer
het gaat over pensioenen die al twee jaar niet uitbetaald worden. Wanneer het
gaat over studiekosten die waanzinnig hoog zijn. Wanneer het gaat over geen
geld hebben om benzine te kopen, de huur te betalen, eten te kopen. Wanneer het
gaat over beslissingen die opgedrongen worden door ‘leiders’ die niemand
verkozen heeft en die als ‘nazi’s’ ervaren worden. Wanneer het gaat over het
opgedrongen soberheidsbeleid dat mensen doodt, letterlijk.

Daar zitten we dan opeens rond middernacht, met drie op rij, op de trappen van
Syntagma. Een Griekse studente psychologie. Een Chileens-Canadese schrijfster.
Een Belgische fotografe. Eentje werkloos. Eentje die Pinochet heeft meegemaakt.
Eentje genezen van een burn-out. We praten over hoop en strategieën,  over hoe het politieke bewustzijn overal
groeit en de rol van de sociale media hierbij. Spread the news, kom ook naar het plein. Verderop zit een professor
les te geven aan omstaanders, over wat er gaande is in het parlement. Een
Griekse vader die zijn kleurig spandoek aan een Belgische journalist toont, het
lijkt wel een schilderij. Ondertussen vliegt een drone over en weer, mensen kijken op, fotograferen en worden
gefotografeerd.

Pleinen zijn publieke plaatsen. Je kan er mensen ontmoeten en van gedachten
wisselen. Het is hier dat het beleid moet worden gevoerd. In Griekenland weten
ze dat al. Pandelis zegt “Syriza heeft het tot dusver goed gedaan. Ze hebben
het zeer goed gedaan. Ze hebben gedurende vijf maanden zaken gerealiseerd die
niemand voor mogelijk hield. De echte vraag is nu: wat doet het volk? Wat doe
je bijvoorbeeld in België als volk? Wat doe je om je leven te verbeteren, om de
omstandigheden te veranderen? Wacht je op je regering? Zo werkt het niet.
Mensen moeten het zelf doen: volksvergaderingen organiseren, besluiten nemen,
naar de regering stappen en zeggen: ‘dit en dit eisen wij. Dat is wat wij
willen.’ Het volk hoort niets te vragen, het moet eisen en afdwingen. “

Het doet denken aan de speech uit V for
Vendetta
: “People should not be
afraid of their government. Governments should be afraid of their people.”

Hier lijkt geen van beide het geval. En dat heeft veel te maken met de aanpak
en de manier waarop de regering haar bevolking vertrouwt, betrekt en mobiliseert.
Er is wel een alternatief.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!