Ernstige vragen bij reddingsactie Syrische christenen

"In eerste instantie zijn we natuurlijk blij dat er 244 mensen gered zijn uit Aleppo," vertelt Johan Vrints (Orbit VZW), "dat kunnen we enkel toejuichen. Maar we hebben wel ernstige bedenkingen bij hoe dat precies in zijn werk gegaan is." 

"Ten eerste is er de procedurele kwestie. Een staatssecretaris dient zich te houden aan een bepaald uitgestippeld beleid en kan daar niet zomaar uit empathie of onder druk van een lobbygroep van afstappen. Het heeft er alle schijn naar dat dit hier wel gebeurt. Het concrete gevolg is dat één specifieke groep vluchtelingen hier voorgenomen wordt op andere vluchtelingen."

"Daarnaast stellen wij ons ook vragen omtrent het feit de groep vluchtelingen hier duidelijk geselecteerd werd op basis van levensbeschouwing. Het gaat expliciet om een groep van 244 christenen. Hoe men christenen van niet-christenen heeft onderscheiden, dat weet ik niet. Maar aangezien het enkel om christenen gaat, moet er wel op één of andere wijze geselecteerd geweest zijn."

"Wij hopen dan ook dat er een parlementair debat over deze kwestie zal komen. Want een staatssecretaris kan zijn beleid niet laten bepalen door persoonlijke, levensbeschouwelijke voorkeuren."

Assad

Gelijkaardige bedenkingen zijn te horen bij Broederlijk Delen: "Op zich is het redden van Syrische christenen een mooi gebaar. En we zijn uiteraard blij dat deze mensen gered zijn. Maar als christelijke beweging hebben wij wel bezwaren bij deze actie en de wijze waarop erover gecommuniceerd werd. Volgens ons moest de actie op een meer doordachte manier gebeurd zijn."

"Zo lijkt deze actie toch wel strijdig te zijn met de Conventie van Genève die stelt dat er geen onderscheid kan gemaakt worden tussen vluchtelingen. Kwetsbaarheid is het enige criterium om mensen te helpen. Het is bovendien helemaal niet duidelijk welke procedure hier precies gevolgd is. Blijkbaar heeft de regering gehoor gegeven aan de wensen van een specifieke lobbygroep."

"De situatie op het terrein werd volgens ons niet goed ingeschat. Eigenlijk gaat het om een heel specifieke groep van maronitische christenen die in dit geval gered werd. Een gemeenschap binnen de christelijke gemeenschap dus. En dat zet kwaad bloed bij christenen van andere strekkingen in Syrië. Welk criterium gebruik je trouwens om specifiek die ene groep christenen te helpen en andere christenen niet?"

Uit deze actie en de communicatie errond blijkt ook dat we teveel vanuit een specifiek prisma naar de Syrische burgeroolog kijken. Het wordt nu voorgesteld als een strijd tussen moslims en christenen, waarbij de christenen het onderspit delven. Maar de situatie op het terrein is veel complexer dan dat. Het grootste deel van de oorlogsmisdaden in Syrië valt nog steeds toe te schrijven het regime van Assad. De grootste bedreiging in Syrië is dus Assad en niet IS. Daarnaast is het ook niet zo dat alle rebellengroepen christenen actief vervolgen, het is vooral IS die dat doet."

"Je moet goed nadenken over welk signaal je geeft aan de strijdende partijen ter plaatse. Onrechtstreeks spelen dit soort acties Assad in de kaart, omdat hij buiten schot blijft. En voorts wordt de propaganda van IS, dat aanstuurt op een sektarisch conflict tussen geloofsgroepen, verder versterkt door reddingsacties als die van gisteren. Dat kan niet de bedoeling zijn."

"Zelf hameren wij er vooral op dat onze regering plaatselijke mensenrechtengroeperingen moet ondersteunen. Zij kunnen op het terrein echt het verschil maken. Alleen, de Belgische regering weigert tot nu toe dat te doen, in tegenstelling tot de Nederlandse regering die dat wel doet. Recent nog werden twee media-activisten vermoord door IS in Raqqa. Daar bestond nauwelijks ophef over."

Meer acties

Els Keytsman (Vluchtelingenwerk) hoopt vooral dat het niet bij deze ene actie blijft: "Wij vonden het bijzonder sterk van de regering dat er 244 mensen gered zijn. Het is een wijze van werken die we graag zien: vluchtelingen krijgen een visum en hoeven niet de levensgevaarlijke tocht over land of over zee te maken. In plaats daarvan kunnen ze op een veilige en legale wijze naar België komen. De actie van gisteren bewijst dus dat het mogelijk is om op een meer humane wijze met vluchtelingen om te gaan."

"Voor ons moet deze reddingsactie kaderen binnen een bredere operatie. Weliswaar een operatie die mensen niet selecteert op basis van geloof of etnie maar wel op basis van hulpbehoevendheid. Als het louter bij deze ene actie blijft, dan is het wel een bijzonder cynisch initiatief van onze regering. Want hier is gehandeld geworden op vraag van één actiegroep. Bovendien schijnen de christenen ook geselecteerd geweest door één priester ter plaatse. Hulp van organisaties ter plaatse die de situatie dikwijls veel beter kennen, werd niet ingeroepen. Dat geeft toch te denken."

"Wij zouden dan ook graan een parlementair debat over deze kwestie zien. Niet alleen om de procedure rond deze specifieke reddingsactie te bevragen, maar vooral om ook om meer van dit soort operaties mogelijk te maken. Men hield ons altijd voor dat het praktisch en juridisch helemaal niet zo eenvoudig is om vluchtelingen op legale wijze tot hier te krijgen. Maar blijkbaar kan het dus toch. We hebben de mogelijkheid en de capaciteit om als land Syrische vluchtelingen op te vangen. En, laten we wel wezen, daar zullen we ook werk van moeten maken. De teller van Syrische vluchtelingen staat momenteel op vier miljoen. Dat is ongezien. We moeten dringend in actie schieten."