De
regering voert sinds oktober 2012 gesprekken met de linkse
FARC-rebellen om een einde te maken aan de vijftig jaar oude
burgeroorlog. Die onderhandelingenvinden plaats in het Cubaanse
Havana. “Ik zeg de FARC duidelijk: ‘Het kan afgelopen zijn, het
is goed mogelijk dat we elkaar op een dag niet meer aan de tafel in
Havana zien’”, aldus hoofdonderhandelaar voor de Colombiaanse
regering De la Calle.
Echte
redenen voor de impasse onbekend
De
blokkering heeft grotendeels te maken met de voorwaarden voor een
bilateraal staakt-het-vuren, zegt de regeringsonderhandelaar. “De
FARC moet verantwoording afleggen voor haar daden. De staat ook
natuurlijk.”
Een
bilateraal staakt-het-vuren kan alleen als de verantwoordelijken voor
de oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid van de FARC een
tijdlang in de cel moeten, stelt hij nadrukkelijk. Al zal deze
opsluiting “in waardige omstandigheden gebeuren, zonder tralies of
gestreepte pyjama’s.” Daarentegen hebben de FARC-onderhandelaars
“gezegd dat ze een justitiesysteem willen aanvaarden dat die
componenten bevat”, aldus eveneens De la Calle.
Als
dit laatste klopt, is echter niet duidelijk wat dan wel de echte oorzaak van
de huidige crisis precies is. Bovendien kondigde de justitie in
februari 2015 een onderzoek aan naar meer dan 14.000 zakenmensen,
grootgrondbezitters, politici en militairen die bij extreemrechtse
paramilitaire organisaties betrokken waren.
Rond
diezelfde periode stelde voormalig president César Gaviria
(1990-1994) echter voor hen strafkwijtschelding te geven als ze hun
misdaden zouden erkennen, vergiffenis zouden vragen en de
slachtoffers zouden vergoeden.
Laatste
rechte lijn
“Het
geduld van de Colombianen raakt op”, zegt De la Calle in het
interview. “Het gevaar is reëel.” Toch gelooft hij nog in een
akkoord, “want we zitten in de laatste rechte lijn van de
fundamentele thema’s.” De onderhandelaars zijn nu bezig aan de
achtendertigste ronde van vergaderingen. Over drie van de zes
hoofdpunten is er reeds een deelakkoord. Er komt echter pas een
globaal akkoord als er over alle punten afzonderlijk een akkoord is.
Er
zijn reeds deelakkoorden over landbouwhervorming, democratische
hervorming en de vervanging van landbouwteelten die voor de productie
van drugs worden gekweekt. Liggen onder meer nog op tafel: de
vergoeding van de vele slachtoffers van de burgeroorlog, de
bestraffing van oorlogsmisdaden, de ontwapening en het toezicht op de
uitvoering van het akkoord.
Militaire
oplossing
De
onderhandelingen vinden plaats terwijl het conflict op het terrein
nog volop woedt. Een clausule van de voorwaarden voor de
onderhandelingen bepaalt dat niets van wat er op het terrein gebeurt,
gevolgen mag hebben voor de aan de gang zijnde gesprekken. Dat lijkt
nu blijkbaar vergeten te zijn.
De
vijandigheden nemen ondertussen toe. Er vallen steeds meer doden,
evenals de roep om het conflict militair op te lossen. Volgens De la
Calle is de bevolking sceptischer dan ooit over de onderhandelingen.
Hij verwijst naar een opiniepeiling van Gallup die op 30 juni 2015
werd gepresenteerd.
Die
peiling toont een verdeeld land: de ene helft vindt dat dialoog moet
voortgaan tot er een akkoord is, de andere helft dat het leger de
FARC moet verslaan. Het is niet de eerste keer dat bevolking zo
sceptisch staat tegenover de situatie. Ook in 2003, 2004, 2010 en
2011 lagen de verhoudingen zo. In andere jaren koos de meerderheid
wel voor een politieke oplossing.
