Holy Smoke! Arcelor Mittal, het Stalen Monster van Gent

maandag 6 juli 2015 09:55
Spread the love

Drie
vierde van de Gentse CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door één
bedrijf. Staalbedrijf Arcelor-Mittal in de
Gentse Zeehaven stoot daarmee jaarlijks 25 keer meer broeikasgassen
uit dan de verwarming van alle Gentse
huizen samen. Of 18 keer meer dan alle Gentse uitstoot veroorzaakt
door auto’s en vrachtwagens. Hoe past dit in het klimaatambities
van de stad Gent? En wat kunnen wij hier aan doen?

Wie
staal wil maken heeft veel, heel veel, energie nodig en de omzetting
ervan stoot nog eens enorm veel CO2 uit. Daarnaast stoot het Gentse
bedrijf ook veel fijnstof uit, wat volgens een recent rapport onder
meer een aangetoonde impact heeft op de ademhaling van heel wat
jongeren in de Gentse Kanaalzone.

Arcelor
Mittal is de grootste staalproducent ter wereld, met zo’n 10
procent van de wereldwijde staalproductie. De mastodont, geleid door
Lakshmi Mittal, één der rijksten ter wereld, beheert wereldwijd zowel
staalfabrieken als mijnen en laat een gitzwarte biografie zien als
het neerkomt op respect voor mens of milieu.

Greenwashing

De
staalindustrie is wereldwijd verantwoordelijk voor zo’n 7 à 8
procent van de CO2-uitstoot en is naast de energiesector en de
cementindustrie de grootste bedreiging voor ons klimaat. Maar al vele
jaren is Arcelor Mittal, via intense lobby-inspanningen, erin
geslaagd het Europese klimaatbeleid naar haar hand te zetten. Het
resultaat is dat deze staalgigant kan blijven vervuilen en tegelijk
slapend rijk wordt met de doorverkoop
van uitstootrechten die ze gratis krijgt. Laat je dus niet bedotten
door de groen-ogende persberichten en promobrochures van de
staalindustrie. Het zijn meesters in ‘greenwashing’ en in het
onder druk zetten van lokale overheden bij wie ze dreigen met
delokalisatie en lokale werkloosheid. Het miljoenenschandaal van de
Arcelor-fabriek te Seraing enkele jaren geleden spreekt hier
boekdelen. Eerst eist Arcelor miljoenen euro’s emissiecertificaten
van de Waalse regering om haar fabriek in Seraing open te houden, om
die vervolgens na inning ervan alsnog
te sluiten en 600 man op straat te gooien.

Groener
staal?

Prognoses
vanuit de staalindustrie zelf spreken van een jaarlijkse stijging van
de staalproductie met zo’n 3%. Staal wordt voornamelijk gebruikt voor
auto’s, vrachtwagens, treinen, schepen, … en in de constructie
van gebouwen. De staalproductie lijkt hand in hand te gaan met de god
van de Economische Groei, door heel wat beleidsmakers als
noodzakelijk kwaad gezien. De industrie spreekt al jaren over de
ontwikkeling van ‘groener’ staal, maar wie de literatuur hierover
leest, bemerkt dat die voornamelijk gebaseerd is op twee principes:
het zeer riskante “Carbon Capture” principe (“steek het onder
de grond”) en massaal gebruik van biomassa (“stimuleer ontbossing
en geef de klimaatrekening door aan een
ander”). Tja. Enig lichtpuntje is de recyclage van schroot, wat
veel minder energie-intensief is. Dit beantwoordt echter bijlange de
groeiende staalhonger niet.

Klimaatschepen

Het
Gentse stadsbestuur acht zich,bij monde van schepen van Klimaat Tine
Heyse, niet verantwoordelijk voor deze mega-uitstoot van Arcelor
Mittal. Ondanks het feit dat dit staalbedrijf zo’n 5.000 lokale
werknemers telt, en het Gentse stadsbestuur taksen int bij het
bedrijf, heet de uitstoot “Europees” te zijn, en van bovenlokaal
belang. Tegelijk wordt volmondig erkend dat de Europese
Klimaatinspanningen via het Emissiehandelssysteem (ETS) tot op heden
op niks zijn uitgedraaid, en meer zelfs, de grootste vervuilers
betaald worden in plaats van te moeten betalen. De uitstoot van
Gentse ETS-bedrijven daalde tussen 2007 en 2014 met amper 0,5 procent en
zit in 2015 wellicht weer boven het pre-crisiscijfer van 2007.

Maar
er is méér. Wij peilden de afgelopen maanden enkele keren expliciet
bij het kabinet van de Gentse klimaatschepen naar hun visie op het Arcelor-verhaal,
en daar kregen we maar één boodschap te horen: staal is nodig.
Punt. Dit lijkt “Holy Smoke”, die boven iedere vorm van kritiek
staat. Ook het stadsbestuur lijkt dus te geloven in de dreigementen
van Arcelor Mittal. Het bedrijf correcte milieunormen of limieten
opleggen zou ervoor zorgen dat het verkast naar elders, wat de
globale klimaatrekening er niet beter op maakt. Dit soort chantage
zorgt ervoor dat ook het
Gentse klimaatbeleid de ogen lijkt te sluiten voor de grootste
klimaatvervuiler op het Gentse grondgebied. Nadenken over bijkomende
milieunormen of zelfs een inkrimping van de staalproductie, lokaal of
wereldwijd, behoort blijkbaar niet tot de opties in het Gentse Klimaatkabinet.

Dan
maar recht afstevenen op een klimaatcatastrofe?

Het
Gentse stadsbestuur slaagt alvast in haar city-marketing. Ze verkoopt
zich graag als klimaatvriendelijke stad, terwijl ze  wel de
tweede grootste
CO2-uitstoot van Vlaanderen heeft. Uiteraard heeft zij het ‘ongeluk’
heel wat industrie van bovenlokaal belang te huisvesten, waardoor het
veel moeilijker is om klimaatdoelstellingen te behalen, vergeleken
met progressieve steden zonder havengebied. Maar dat we dan tenminste
een koe een koe noemen, in plaats van de Gentenaars te sussen dat het
allemaal wel dik in orde komt met het klimaat én met de ‘business
as usual’.

Wanneer
we een échte ‘modal shift’ durven visualiseren, waarbij het gros
der Gentenaars en mensen daarbuiten aan autodelen doet, de premies
voor bedrijfswagens verdwijnen, de lokale middenstand wordt
gestimuleerd, en er verder wordt geïnvesteerd in een efficiënt en
betaalbaar openbaar vervoer, en er minder staalvretende
prestige-bouwprojecten worden gepland, dan kan en zal de staalproductie
ernstig verminderen, met een zeer hoge klimaatwinst tot gevolg.
Uiteraard gaat dit niet van één dag op de andere, maar mogen we
tenminste geloven dat dit kan, en NU alle
mogelijke stappen zetten naar deze noodzakelijke transitie? Beeld je
in: massale groene tewerkstelling op de ex-mega-site van Arcelor …
of: méér mensen voor onderwijs, verzorging, cultuur, jeugd, sport,
en geleide afbouw van tewerkstelling in de staalindustrie. Een
beetje….anders gaan leven, met behoud van ons welzijn. Wanneer gaan
we ervoor? Welke Gentse politieke partij durft haar nek uitsteken?

Hoezeer
stadslandbouwprojecten, extra fietspaden, veggie-schoolmaaltijden,
resto-restjes en isolatiepremies een symbolisch belang hebben en ons
de weg wijzen naar een meer ecologische wereld, ze zijn op zich niet
voldoende om het klimaat te redden. Wanneer deze positieve (én belangrijke)
transitie-initiatieven niet samengaan met een visie op een echt
“groenere economie” en reconversie van klimaatonvriendelijke
sectoren, blijven zij gerommel in de marge. Fijn om politiek mee uit
te pakken en de electorale achterban te sussen, en uiteraard de weg
van de minste weerstand. Maar een klimaatbeleid is het niet.

Stad
Gent en de haven

Stad
Gent heeft echter wél wat meer politieke macht over de industrie in
de Gentse Zeehaven dan ze haar inwoners wil doen geloven. Spijtig
genoeg lijkt ze die macht vooral aan te wenden om de havenindustrie
te laten groeien, groeien, groeien, en faciliteert ze binnen haar
Havenbedrijf (waarvan de Raad van Bestuur gevuld is met (hiervoor
bezoldigde) Gentse gemeenteraadsleden van alle kleuren) de
verankering van de staalindustrie en het aantrekken van onder meer
duizenden tonnen voedsel en gewassen in het Zuiden, om hier tot
brandstof te verwerken.

We
hebben dus een stadsbestuur die de afgelopen jaren zeer dure
klimaatbeloften heeft gemaakt. En in de praktijk die niet nakomt,
onder meer door
het schrappen van niet minder dan 87% van de Gentse uitstoot uit haar
klimaatplan-statistieken. Er is echter heel wat politieke retoriek en handige
cijfertjes om dergelijke morele spreidstand te verrechtvaardigen.

Nieuwe
milieuvergunning voor Arcelor Mittal

Gelukkig
zijn we hier met een lakmoestest.

Binnenkort
vraagt ons Stalen Monster een nieuwe milieuvergunningsaanvraag aan
die haar uitstoot voor de volgende decennia zal reguleren. De Stad
Gent heeft hierin een adviserende rol. Bij deze een dringend verzoek
aan het Gentse stadsbestuur om NU na te denken over een advies, dat
een duidelijke stop zet op expansie van de vervuiling de volgende
jaren, en, als het even kan, een vermindering van de CO2- en
fijnstof-uitstoot afdwingt. Al is het maar om de kinderen in Zelzate
en Sint-Kruiswinkel wat minder ongerust te maken over papa’s
hardnekkige hoest.

Tijd
om kleur te bekennen. Het gaat tenslotte om de toekomst van onze
kinderen. En er zit een zekere spoed achter. Of niet soms?

Zin
om mee het dossier van Arcelor-Mittal op te volgen?

De
eerste stap is de opmaak van een Milieu-effectenrapport. De inspraak
bestaat erin dat je de inhoudstafel van de MER in opmaak kan
aanvullen en andere alternatieven kunt opperen. Daarna dient Arcelor
Mittal zijn milieuvergunningsaanvraag in. Ook hierop kun je reageren.
Contacteer Steven Geirnaert steven at gentsmilieufront.be.

Foto:
Wikimedia Commons

take down
the paywall
steun ons nu!