Europa, Samenleving, Politiek -

Grieks vraagstuk: genuanceerder dan “Boontje komt om zijn loontje”

De Europese instellingen en het berooide Griekenland geraken maar niet uit de knoop. Een akkoord voor verdere steun en zelfs noodsteun komt er niet, dus het land stevent af op een bankroet. De Griekse premier Tsipras weigert namelijk de opgelegde maatregelen blindelings te volgen. Wat een arrogantie voor een land dat jarenlang 'boven zijn stand' en 'op de poef' leefde. Tot je het Griekse verhaal leest.

zondag 28 juni 2015 20:03
Spread the love

Al
maanden vullen Griekenland en de Europese instellingen de
krantenkoppen. Al maanden, zelfs jaren onderhandelen ze als gekken. Maar
het resultaat is dat ze zich steeds meer verstrengelen in een
gordiaanse knoop, met als voorlopige apotheose de uitspraken van Grieks
minister van Financiën, Yanis Varoufakis, die de Eurogroep voor bekeken
wil houden. Het zet de deur naar een Grexit, een uitstap van Griekenland
uit de eurozone, wijder open dan ooit.

Griekenland en de
Instellingen – het Internationaal Monitair Fonds, de Europese Centrale
Bank en de Europese Commissie – staan net niet lijnrecht tegenover
elkaar. Net niet, want een oplossing vinden voor de Griekse crisis en de
torenhoge staatsschuld is (in theorie) nog altijd het gemeenschappelijk
doel.

Maar de middelen zijn er helaas niet. Waar de geldschieters
een verlenging van het hulpprogramma van enkele miljarden euro’s
aanbieden tegen een lijst met strenge besparingsmaatregelen, wil de
linkse Griekse regering onder leiding van Alexis Tsipras juist een
versoepeling van die eisen en een kwijtschelding van een deel van de
staatsschuld.

Zitten, slikken, zwijgen

Tsipras zet daarmee
hoog in. Het uitblijven van een akkoord, waar het nu echt wel op lijkt,
zou naast de Grexit immers een Grieks faillissement betekenen. De
Griekse regering is in het nauw gedreven, maar speelt desondanks met
vuur door eisen te stellen tegenover zijn schuldeisers. Is dat nodeloze
arrogantie van een land dat boven zijn stand leefde en nu de gevolgen
maar moet dragen?

Niet noodzakelijk. Griekenland, dat zijn
zwartkleurige financiële situatie jarenlang verzweeg, krijgt om de
zoveel maanden wat geld uit een potje van om en bij de 240 miljard euro.
Het land moet volgens de neoliberale logica dus zitten, slikken en
zwijgen wanneer de geldschieters hun eisen stellen, zoals alle
schuldenaren.

Want wie zijn de Grieken om te denken dat ze meer
mogen dan het eveneens noodlijdende Spanje en Ierland? Dat is de eerste
denkoefening van de Instellingen: wat zullen de landen die zich wél aan
de voorwaarden houden wel niet zeggen als ze op de Griekse eisen ingaan?

Het is dus heel simpel: de Grieken willen geld? Dan moeten de Grieken gehoorzamen.

Meer dan populisme

Maar
het verhaal is veel genuanceerder. Eerst en vooral is Alexis Tsipras de
man die met zijn partij Syriza de verkiezingen afgetekend won met een
ultra-links partijprogramma. Het toegeven aan de strenge eisen van de
TIFKAT (The Institutions formerly known as the Trojka) zou dus radicaal verraad zijn tegenover zijn talrijke kiezers.

In
dat opzicht siert het Tsipras en minister van Financiën Varoufakis ook
dat ze zich zo standvastig aan hun verkiezingsbeloften willen blijven
vasthouden. Maar de belofte gaat verder dan een louter populistisch
standpunt om de Griekse bevolking tevreden te houden. Griekenland kan
namelijk écht niet meer. Kinderen vallen op school flauw van de honger,
want er is geen geld voor eten. Mensen bieden op straat de gekste
diensten aan om toch maar een klein beetje inkomen te hebben. De
werkloosheidsgraad bedraagt maar liefst 25,6 % (maart 2015), dat is het hoogste van Europa – zo’n 17% hoger dan de Belgische 8,5%.

Jonge,
hoogopgeleide Grieken vluchten intussen massaal weg naar het noorden,
in de hoop daar wel aan de bak te geraken. In eigen land swingt het aantal zelfmoorden de pan uit. En net op zo’n moment stelt Herman Van Rompuy, voormalig voorzitter van Europese Raad, dat Griekenland… zelfmoord pleegt.

Rijke bankiers

Er
is een schril contrast met de miljarden die naar het verpauperde land
zouden moeten stromen en het geld dat er ook effectief arriveert. Een berekening van de Griekse economiewebsite Macropolis leerde dat slechts elf procent van de financiële noodsteun ook echt bij de noodlijdende Grieken terecht kwam.

Waar
is de rest van de pot van tot nu toe 27 miljard euro dan naartoe? Die
viel in handen van… grote banken en rijke Griekse families. Onlangs
verschenen er nog foto’s van de Griekse bankier Spiros Latsis en diens
familie. Zij pronkten met hun luxeleventje, aangezien ze een aanzienlijk
deel van de ‘noodsteun’ opstrijken.

De banken investeren de steun
nauwelijks in de Griekse economie. Het bruto binnenlands product (bbp)
van Griekenland daalde sinds het begin van de crisis met een kwart. Dat
wil zeggen dat een vierde van de economie van het land sindsdien in rook
is opgegaan.

Toch blijft het Internationaal Monetair Fonds, onder
leiding van de Française Christine Lagarde, aandringen op verregaande
hervormingen in de sociale zekerheid, ondanks de belabberde staat van
Griekenland. Nochtans had een studie van datzelfde IMF aangetoond dat
Griekenland zich letterlijk kapot bespaart en dat verregaande
maatregelen juist een averechts effect hebben op de economie.

En
laat nu net dat het doel zijn van de noodsteun: de Griekse economie weer
aanzwengelen, zodat het land beetje bij beetje groeit en op termijn
zijn schulden kan afbetalen.

Faillissement en Grexit

Tsipras
en co. hebben moedig gestreden, maar reden zich vast in de
halsstarrigheid van de Instellingen. De perceptie leeft dat de Grieken
graag ontvangen maar daar nauwelijks iets tegenover willen zetten. Maar
wanneer is er voor de TIFKAT genoeg ingeleverd, wanneer valt er echt
niéts meer te besparen? Dat blijft een vraagteken.

Ondertussen is
zo goed als duidelijk dat het hulpprogramma niet verlengd zal worden.
Griekenland stevent af op een faillissement en de mogelijkheid op een
Griekse uitstap uit de eurozone is groter dan ooit. Wat dat dan weer
concreet betekent, zijn economen het nog niet over eens, maar het zal
niet iets zijn om vrolijk (ja, hier komt-ie) de sirtaki op te dansen.

© 2015 – C.H.I.P.S. StampMedia – Jef Cauwenberghs

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!