Zucht van opluchting

De sp.a-leden konden gisteren eindelijk opgelucht
een punt zetten achter de slopendste en misschien wel destructiefste
voorzittersverkiezingen in de recente nationale geschiedenis. De winnaar, John Crombez, kon de avond
voordien al gefeliciteerd worden, nadat De Morgen de uitslag (77,6 % van de stemmen) had gelekt.

In de congreszaal
waar een kleine 800 leden verzamelden werd dan ook vooral met verlicht gemoed adem gehaald. “Nu kunnen
we ons eindelijk terug focussen op ons echte werk.” zuchtte een vermoeide
medewerker in de gangen van het Brusselse congrescentrum The Egg. “Eerst
wat kalmeren en dan aan de slag, want er ligt veel werk op de plank.”

“De mensen staan er niet bij stil dat het afgelopen jaar ook voor ons, de gewone militanten en
werknemers van de partij, die zich al jaren keihard inzetten, een slopende periode was. Wij hebben ook vaak gedacht: “Doe dat
nu toch niet!” wanneer we sommige kopstukken bezig zagen of wanneer we lazen
wat er over onze partij werd geschreven. Hopelijk kunnen we nu opnieuw met
trots en voldoening verderzetten wat ons in de eerste plaats bij de sp.a heeft
gebracht.” 

De bittere broederstrijd der
voorzittersverkiezing en de uitvergroting van dat duel in de media deden bijna vergeten dat de socialisten een historisch
lage score haalden bij de jongste verkiezingen. Zowel binnen als buiten de
partij klinkt dan ook de roep om vernieuwing en hervorming. Maar daar was dit
partijcongres duidelijk niet voor bedoeld. Het was in de eerste plaats een administratief congres, waar een aantal stemmingen afgehandeld moesten worden. Op de agenda stonden naast de uitslag van de voorzittersverkiezing ook de stemmingen
voor de diverse commissies en het partijbureau.

Sp.a moet besturen

Wat ons bijbleef: de bevlogen en
strijdbare speech van Jongsocialisten-voorzitter Aaron Ooms, die eraan durfde
herinneren dat het een zwaar en lastig jaar was geweest voor de partij, en die duidelijk
maakte dat de Jongsocialisten niet braaf zullen toekijken, maar als een
waakhond zullen blaffen wanneer de sp.a niet de juiste richting inslaat.

Federaal fractieleider Karin Temmerman lier er geen
twijfel over bestaan dat de bestuurslogica van de sp.a intact was en dat de lokroep van het beleid voor sommigen luider klinkt dan de drang om te vernieuwen: “Wij zijn
een partij die beleid moet voeren.” Wie stiekem hoopte dat de oppositiebanken
tot grondige en diepgaande herbronning zou leiden moet die hoop misschien nog even in de
achterzak laten zitten.

Oud-minister en Vlaams volksvertegenwoordiger Ingrid Lieten mocht
vernieuwingsoperatie Crescendo toelichten met een stand van zaken: een aantal
participatieve werkgroepen met mensen uit de basis van de partij maakten het afgelopen jaar een analyse van de
sterkten en zwakten van de partijwerking. Die werkgroepen gingen aan de slag rond thema’s als
identiteit, achterban, cultuur, boodschap, netwerk, kennis en talent. Dat soort hoopgevende denkprocessen mondt hopelijk uit in concrete vernieuwing.

Alle sprekers waren het erover eens dat er werk aan de winkel is, dat de partij op zoek moet naar nieuwe leden, maar ook en vooral naar nieuwe ideeën. 

Hooggespannen verwachtingen

De kersverse voorzitter sloot het
congres van de opluchting af met een toespraak die optimisme moest uitdragen, maar
ook scherp uithaalde naar de huidige besparingsregering. Wie eraan twijfelde of een
regering met socialisten wel zo’n wezenlijk verschil had betekend met het kille
beleid van nu, die kreeg een aantal concrete voorbeelden opgesomd: de
indexsprong, het kindergeld, de tax shift, langer werken en andere
afbraakmaatregelen passeerden de revue. Crombez maakt ook duidelijk
dat de sp.a weer de straat op moet, tot bij de mensen.

“Met mij zal het actie zijn. Met mij
zal het teamwork zijn. Met mij zal het non-stop zijn.”

Het is voorlopig afwachten of de nieuwe
voorzitter de beladen rol die hij officieel kreeg toegewezen ook kan waarmaken.
Hij kon alvast op luid applaus en veel bijval rekenen. Veel hoop rust op de schouders van John Crombez. De vraag is of die schouders zulke hooggespannen verwachtingen kunnen dragen.

Verbreden, Verdiepen, Verbinden

Bij de jongste verkiezingen van 25 mei haalde
de pvda twee zetels in het federaal parlement binnen en maakte ze de sprong
van 50.000 naar 250.000 stemmen. De ‘net gemist’-zetel van Peter Mertens in
het Vlaams parlement en het feit dat de partij in Vlaanderen nergens boven de
kiesdrempel geraakte, zette echter een domper op de feestvreugde.

Sinds de vernieuwingsoperatie in 2008,
toen Peter Mertens de voorzittersrol overnam van Ludo Martens, trok de partij
duizenden nieuwe leden aan. Dit negende partijcongres was dan ook
een cruciale oefening en werd door velen met argusogen gevolgd. Opvallend is dat kritiek doorgaans het
verleden van de partij betreft en zelden over inhoud gaat. 

Het congres van pvda heette een solidariteitscongres. Die opzet bleek ook duidelijk uit de agenda. De
partij nodigde diverse sprekers uit het brede middenveld uit om hun visie met
de partij te delen, een keuze die in de lijn lag van de slogan Verbreden, Verbinden, Verdiepen. Daarnaast werden sprekers uitgenodigd
van het Spaanse platform tegen uithuiszettingen (van boegbeeld en kersvers
burgemeester van Barcelona, Ada Colau) en het Griekse steunplatform
Solidarity4All. Ten slotte kwamen ook
de klimaatactivisten van de Climate Express en sans papiers uit alle hoeken van de wereld een inhoudelijke bijdrage leveren.

Optimisme en strijdlust

In de congreszaal van Brussels Expo verzamelden ruim 2000 leden en sympathisanten. Wanneer parlementslid Raoul Hedebouw de
trappen van de congreszaal afdaalt om het startschot te geven, lijkt het alsof
een popster z’n intrede doet. De sfeer ademt optimisme en strijdlust.

De wandelende fanfare van de gebroers
Maris doet de zaal rechtveren. Een bende piepjonge percussionisten in alle
kleuren van de regenboog krijgt het publiek ritmisch aan het klappen. Net
wanneer je denkt dat de rust is weergekeerd, fietsen er plots twintig
milieuactivisten van de Climate Express naar binnen. Wie bij de term ‘partijcongres’ aan lezingen, speeches en powerpointpresentaties had gedacht, valt hier van de ene verbazing in de andere.

Genereus links

De prangende vraag of de partij een eind
verder op weg zou gaan op het pad van de vernieuwing en de verbreding, kreeg vandaag wel degelijk een antwoord.

Dat de pvda zich steeds duidelijker
opwerpt als de partij die het middenveld aan het hart drukt, moet op zich niet
echt verbazen. Wie de congresteksten doorneemt en het boek De Miljonairstaks en
zeven andere briljante ideeën om de samenleving te veranderen leest, die merkt dat de thema’s en ideeën van heel wat middenveldorganisaties nauw aansluiten
bij die van de nieuwe pvda. De partij deed de jongste jaren
duidelijke inspanningen om ramen en deuren open te zetten, niet alleen om
er zelf doorheen te kijken, maar ook om visie en expertise van buitenaf binnen
te laten. 

Dat Peter Mertens herverkozen zou
worden als voorzitter, met bijna 94% van de stemmen, verbaast vriend noch
vijand. Een resultaat dat door sommigen een ‘stalinistische’ score wordt genoemd. Het valt nochtans te betwijfelen of Stalin zich erg opgetogen had getoond over Mertens’ slotspeech, waarin hij
expliciet het thema aankaartte van de kleine zelfstandigen en ondernemingen, die zich niet vertegenwoordigd weten door het beleid, noch door Unizo en Voka, en het
hoofd amper boven water weten te houden.

De arbeiderspartij heeft goed begrepen
dat hun doelgroep breder en diverser moet zijn dan enkel arbeiders en dat ze
moet en kan inspelen op de verzuchtingen van een ruimer publiek. “Er is plaats
voor genereus links.”, sprak een zichtbaar geëmotioneerde Mertens. “Mensen
snakken naar nieuwe vrijheid om met de wereld om te gaan, naar een leefbare
samenleving op het ritme van de mens en met respect voor het milieu.”