Folterslachtoffers Pinochet in hongerstaking voor erkenning
Op 11 september 1973 (de 'eerste 9/11') kwam opperbevelhebber van het Chileense leger Augusto Pinochet aan de macht met Amerikaanse steun, na een gewelddadige omverwerping van de verkozen regering van Salvador Allende.
Politieke repressie onder Pinochet
Tijdens de dictatuur kwamen
meer dan 3000 opponenten van het regime om het leven – een aantal
werd nooit teruggevonden. Meer dan 200.000 Chilenen moesten het land
uitvluchten en duizenden anderen vlogen voor jaren achter de tralies,
waar zij bijzonder hard werden aangepakt door hun militaire bewakers.
Na de val van de dictatuur in 1990, poogde de regering van de Concertación ( (het 'overleg', een coalitie van christen-democraten, radicalen en socialisten) een onderzoekscommissie te starten over de schendingen van de mensenrechten tijdens de dictatuur. Zo werd in 1991, onder president Aylwin, een onderzoeksrapport gepubliceerd, het rapport-Rettig (naar de voorzitter van de commissie), met de namen van slachtoffers die door de dictatuur vermoord of verdwenen waren. Een aantal vooral lagere militaire officieren werd vervolgd maar de leiders van de dictatuur waaronder Pinochet bleven aan het gerecht ontsnappen.
Voor een erkenning van de slachtoffers moest echter veel langer gewacht worden. In 2003, onder president Lagos, werd de Commissie Valech opgericht, die getuigenissen van ex-politieke gevangenen en slachtoffers van folteringen onderzocht.
De mensen die door deze commissie als slachtoffer erkend werden, kregen vanaf dan ter compensatie een kleine uitkering, die kleiner was dan de helft van wat de familieleden van de vermoorde en verdwenen gevangenen krijgen.
Bovendien werd bij wet vastgelegd dat hun getuigenissen voor 50 jaar geheim blijven. Dit wil zeggen dat ze niet kunnen gebruikt worden om de daders van folteringen te vervolgen. De meeste daders lopen dus nog altijd vrij rond.
De hongerstaking
'Hongerstaking voor waardig en volledig herstel' (www.laizquierdadiario.com)
De meeste van deze voormalige politieke gevangenen hebben later nooit degelijk werk gevonden. Velen van hen konden door hun gevangenisstraf hun studies nooit afmaken. Zelfs na de dictatuur bleken het ontbreken van een diploma, het 'lege gat' op hun cv (van hun gevangenschap) en hun antecedenten als voormalig politieke gevangen een groot discriminerend stigma om degelijk werk te vinden. Veel van hen bleven al die jaren veroordeeld tot marginale of tijdelijke jobs, op het randje van de armoedegrens.
Nu zijn de meesten van hen oud, zonder dat ze enige pensioenrechten hebben opgebouwd. Het pensioenstelsel werd onder de dictatuur volledig geprivatiseerd in een soort privé-spaarsysteem, dat erop neerkomt dat je alleen voor je eigen pensioen kan sparen als je werk hebt en zelf afdraagt. Velen van hen hebben een slechte gezondheid, als gevolg van de folteringen die ze jaren geleden ondergingen en bijgevolg hoge medische kosten. Een aanzienlijk aantal van hen is ondertussen al overleden. De levensverwachting van deze gefolterde Chilenen ligt gemiddeld tien jaar lager dan de gemiddelde levensverwachting in Chili.
Als ze erkend zijn als slachtoffer van foltering krijgen ze van de overheid een kleine uitkering ter waarde van 7,2 euro per dag, wat volstrekt ontoereikend om eten en geneesmiddelen en huishuur te kunnen betalen. Meestal leven ze dus in armoede en kunnen ze hun medische kosten niet betalen.
Daarom zijn 117 van deze voormalige politieke gevangenen, verspreid over het hele land, sinds 13 april 2015 in hongerstaking. De gemiddelde leeftijd van de hongerstakers is 70 jaar. Zij eisen dat de regering van huidig president Bachelet (zelf een voormalige politieke gevangene en slachtoffer van folteringen) hun uitkering optrekt tot hetzelfde bedrag als dat van de familieleden van de verdwenen en vermoorde slachtoffers van de dictatuur. Die krijgen een bedrag dat iets hoger ligt dan het minimumloon (het Chileens miniùumloon bedraagt ongeveer één vierde van het Belgisch minimumloon).
Ze eisen ook dat de wet op 50 jaar geheimhouding van de getuigenissen wordt opgeheven, zodat de schuldigen kunnen berecht worden. De meesten daders zijn militairen die naar Chileense maatstaven riante pensioenen krijgen, terwijl hun slachtoffers in armoede leven.
Voor de hongerstakende voormalige politieke gevangenen is het pijnlijk dat de huidige socialistische president niet naar hen luistert. Het zijn zij die hun leven hebben gewaagd in de strijd tegen de dictatuur, die veel hebben bijgedragen tot het einde van een donkere en repressieve periode. Afgezien van hun openbare erkenning als slachtoffer, hebben ze nooit de waardering gekregen die ze verdienden. Velen van hen leven in een schrijnende, vaak mensonwaardige toestand. Om hun medische kosten te dekken zijn ze afhankelijk van benefietavonden en andere beperkte vormen van solidariteit.
Luis Sepúlveda (WikiMedia Commons)
Hun eisen zijn eenvoudig: waarheid, rechtvaardigheid en herstel. De regering heeft sinds het begin van de hongerstaking op 13 april slechts met zeer halfslachtige voorstellen gereageerd. Er was een voorstel voor een eenmalige uitkering ter waarde van ongeveer 895 euro, wat unaniem werd afgewezen. De nationale pers zwijgt de actie van deze hongerstaking dood. Een aantal hongerstakers heeft al onherstelbare schade opgelopen. De tijd dringt dus voor een oplossing ten gronde.
De Chileense schrijver Luis Sepúlveda lanceerde op 7 mei 2015 een open brief aan de president om de eisen van de actievoerders te ondersteunen.
Bronnen:
http://www.elciudadano.cl/2015/05/11/163992/gustavo-fuentes-ex-pp-en-hu…
