We zijn geschokt en
verontwaardigd over de recente tragedies die 1800 levens kostten.
Geschokt en verontwaardigd, maar niet verbaasd. We weten dat er dit
jaar nog veel meer doden zullen volgen als er geen radicale ommezwaai
wordt gemaakt.

We zijn kwaad omdat
we beseffen dat wat ons wordt voorgesteld als een “oplossing”
voor deze ondraaglijke toestand alleen maar meer geweld en dood zal
opleveren. De EU roept op om de Frontex’ Triton Missie te
versterken. Frontex is een agentschap voor migratie. Triton
werd gecreëerd om grenzen te bewaken, niet om levens te redden.

Maar zelfs al was
het de kerntaak van Triton om levens te redden, zoals het geval was
voor Mare Nostrum in 2014, is het duidelijk dat een dergelijke
operatie geen einde zal maken aan de vele verdrinkingsdoden. Zij die
een Europees Mare Nostrum aanhangen moeten er misschien aan herinnerd
worden dat zelfs tijdens deze grootscheepse Mediterrane
reddingsoperatie, meer dan 3400 mensen het leven lieten in de zee.
Vindt de Europese publieke opinie dat een acceptabel cijfer?

Dodentol

Sommigen roepen op
tot een internationale militaire operatie in Libië, een zeeblokkade,
of het aanmanen van Afrikaanse landen om hun eigen landsgrenzen te
bewaken. De Mediterrane geschiedenis van de afgelopen 20 jaar toont
aan dat de militarisering van migratieroutes enkel meer doden kost.

Hoe vaak ook een route naar Europa geblokkeerd wordt door nieuwe
bewakingstechnieken en strengere controles, de migranten blijven
gewoon komen, zij het via nieuwe, langere en gevaarlijker routes.

De
recente slachtoffers zijn het resultaat van de militarisering van de
Straat van Gibraltar, de Canarische Eilanden, de landsgrens tussen
Griekenland en Turkije, en diverse landsgrenzen in de Sahara. Het
“succes” van Frontex staat gelijk aan de dood van duizenden
mensen.

Zowel internationale
organisaties als politici uit het hele politieke spectrum wijzen
mensensmokkelaars aan als de voornaamste oorzaak van het dodentol.
Diverse prominente politici vergeleken de mensensmokkelaars met
slavenhandelaars. De hypocrisie lijkt geen grenzen te kennen. Zij die
de slavernij in stand houden beschuldigen de slavenhandelaars.

Offshore

We
zijn ons ervan bewust dat de mensensmokkelaars die opereren in de
context van de Libische burgeroorlog veelal gewetenloze criminelen
zijn. Maar we weten evenzeer dat migranten een beroep doen op hen
omwille van de Europese grenspolitiek. Er zou onmiddellijk een einde
komen aan de mensensmokkel als de mensen die nu de dood vinden op zee
op een legale manier Europa konden bereiken. Het visum-regime dat hen
de toegang verhindert werd slechts 25 jaar geleden ingevoerd.

Zij die nog maar
eens pleiten voor het opzetten van asielcentra in Noord-Afrika
herinneren zich misschien twee voorbeelden die sprekend illustreren
wat die centra zouden betekenen.

Eerst was er het Tunesische
Choucha-kamp, beheerd door de UNHCR. Wie op de vlucht ging voor het
Libische conflict werd koudweg in de steek gelaten. Zelfs erkende
vluchtelingen werden achtergelaten in de Tunesische woestijn, met
als enige alternatief een euvele poging om de zee over te steken.

Een
tweede voorbeeld is dat van de offshore asielcentra die Australië
werden opgezet op afgelegen eilanden, door velen geroemd als een
voorbeeld voor Europa. Deze “oplossingen” dienen vooral om het
geweld van het Europese grensbeleid uit het zicht van het publiek te
houden.

Wat moet er dan
gebeuren? Meer en meer stemmen gaan op voor vrij personenverkeer, als
enige leefbare oplossing voor de situatie. Het is dan ook de enige
eis die wat ruimte creëert voor politieke verbeelding in een
verstikkend gesloten debat. Alleen onvoorwaardelijke legale toegang
tot Europa kan het dodentol op zee stoppen. Toch zijn we van mening
dat dat niet volstaat in de huidige context.

We willen het vrije
personenverkeer niet als een verre utopie beschouwen, maar wel als
een haalbare praktijk, een praktijk die dagelijks door migranten
wordt beoefend, vaak ten koste van hun leven, die onze politieke
keuzes hier en nu moet leiden.

Ferry

Daarom pleiten we
voor het invoeren van een humanitaire ferrydienst van en naar Libië,
die zoveel mogelijk mensen moet redden. Deze mensen moeten naar
Europa worden gebracht en recht krijgen op onvoorwaardelijke
bescherming, zonder ten prooi te vallen aan een asielproces dat zijn
initiële bestaansreden – bescherming bieden – heeft verloren en
niet veel meer is geworden dan een manier om mensen uit te sluiten.

Is dit idee
onrealistisch? In 2011, in het heetste van de Libische burgeroorlog,
evacueerden humanitaire ferry’s duizenden gestrande migranten van
Misrata naar Bengasi, doorheen spervuur en zeemijnen. Dit toont aan
dat een dergelijke actie mogelijk is. Het inzetten van ferry’s zou in
ieder geval stukken goedkoper zijn dan het vooruitzicht van massale
reddingsoperaties op zee of eender welke andere militaire oplossing.

Wat we met zekerheid
weten, dat is dat elke andere oplossing meer slachtoffers zal eisen.
Op korte termijn hebben we niet meer nodig dan legale toegang en ferry’s. Zal de EU zich bereid tonen om deze stappen te zetten of
moeten bewuste en bezorgde burgers het voor hen doen?

Deze tekst verscheen oorspronkelijk hier. Vertaling DeWereldMorgen.be