Uit angst voor vervolging geven artsen vaak vrouwen aan naar
het ziekenhuis komen met de gevolgen van een miskraam. Als illegale abortus
wordt vermoed, kunnen vrouwen veroordeeld worden tot lange
gevangenisstraffen.

Momenteel zitten in El Salvador vijftien vrouwen in
de gevangenis voor illegale abortus. Minstens 129 vrouwen werden tussen 2000
en 2011 vervolgd voor abortus of moord, zeggen plaatselijke organisaties.
Mensenrechtenorganisatie Amnesty International en plaatselijke
mensenrechtengroepen hebben 300.000 handtekeningen verzameld voor
versoepeling van het abortusverbod in het land.

Verkrachting en
incest

El Salvador telt 6,3 miljoen inwoners en is een van de weinige
landen in de wereld waar abortus onder alle omstandigheden verboden is. Dit
is zo sinds een aanpassing van de wet in 1998, die abortus ook verbiedt als
het leven van de moeder risico loopt, de foetus misvormd of niet
levensvatbaar is, of de zwangerschap een gevolg is van verkrachting of
incest.

Artikel 1 van de Salvadoraanse Grondwet werd in januari 1999
geamendeerd om het recht op leven vanaf de conceptie te beschermen, waardoor
het nog moeilijker wordt om het totaalverbod op abortus aan te
passen.

Van de zeventien vrouwen die sinds 1998 veroordeeld zijn tot
gevangenisstraffen, zitten er nog vijftien vast. Op 23 april werd de
21-jarige huishoudhulp Carmeline Pérez na vijftien maanden cel vrijgesproken
door een hof van beroep. Peréz werd veroordeeld tot dertig jaar cel na het
vermoeden van abortus. “Ik ben blij omdat ik mijn zoontje en familie weer kan
terugzien”, zei ze na haar vrijlating. Pérez heeft een zoontje van drie jaar
oud in haar thuisland Honduras.

Carmen Guadalupe Vásquez (25) werd
veroordeeld tot 25 jaar cel na een verkrachting en daaropvolgende abortus. Ze
zat zeven jaar vast, maar werd in januari van dit jaar voortijdig vrijgelaten
nadat het Hooggerechtshof procedurefouten had
geconstateerd.

Openheid

De meeste vrouwen die in de gevangenis
belanden zochten eerder medische hulp in een ziekenhuis na een abortus of
miskraam. Ze werden aangegeven door ziekenhuispersoneel dat bang was
medeplichtig te worden bevonden aan abortus. In veel gevallen werden ze al in
het ziekenhuisbed geboeid en direct onder politiebegeleiding afgevoerd naar
de gevangenis.

Recente cijfers zijn niet beschikbaar, maar een studie
van de Burgercoalitie voor de Decriminalisering van Abortus stelt dat tussen
2000 en 2011 in totaal 129 vrouwen werden beschuldigd van abortus. Van de 129
beschuldigde vrouwen kon 7 procent niet lezen en schrijven, 40 procent had
alleen basisonderwijs gehad, 11,6 procent middelbaar onderwijs en amper 4,6
procent hoger onderwijs. Meer dan de helft van de beschuldigden had geen
inkomen, terwijl 31,7 procent een laag inkomen had.

In El Salvador is
het geen geheim dat vrouwen uit de middenklasse of hogere klasse veilig en zonder gevaar op vervolging
abortus kunnen laten plegen in privéklinieken. In de petitie waarvoor 300.000
handtekeningen werden verzameld, eist Amnesty International toegang tot veilige abortus voor vrouwen die
slachtoffer zijn van incest of verkrachting, als het leven van de moeder
gevaar loopt en in gevallen waarin de foetus misvormd is of weinig
overlevingskans heeft.

Vertegenwoordigers van president Salvador
Sánchez Cerén van het linkse Farabundo Marti National Liberation Front
(FMNL), namen deze handtekeningen eind april in ontvangst. Ook is gesproken
met parlementsleden en vertegenwoordigers van justitie. “Er is in ieder geval
bereidheid hierover te praten, we zien een zekere openheid”, zegt activiste
Paula Ávila van het Center for Reproductive Rights, een internationale
organisatie gevestigd in de VS.

Mensenrechtengroepen willen ook een
reactie van de El Salvadoraanse regering op een beschuldiging van de
Inter-Amerikaanse Mensenrechtencommissie (IACHR) die de staat
medeverantwoordelijk houdt voor de dood van ‘Manuela’.

Manuela – die
geen toestemming heeft gegeven haar echte naam te gebruiken – kreeg een
doodgeboren kindje en werd ten onrechte beschuldigd van abortus. Ze werd
veroordeeld tot dertig jaar cel. Later werd ontdekt dat ze leed aan
lymfatische kanker, een ziekte die miskramen kan veroorzaken. Ze overleed in
2010 in de gevangenis zonder te zijn behandeld voor haar ziekte.