door Oriana P.
Met de afschuwelijke racistische reacties na de vluchtelingenramp in de Middellandse zee en vooral na de cartoon van Ali Dilem, medewerker van Charlie Hebdo, die de verdronkenen op de bodem van de zee als een familie reünie voorstelde, laaide de discussie over de vrijheid van meningsuiting weer hoog op. 

Moet de vrije menigsuiting absoluut zijn of zijn er argumenten voor wetten tegen haat praat?  Het zijn ook net die wetten die toelaten dat migranten en anti- racisme organisaties Bart De Wever voor de rechtbank kunnen slepen wegens stigmatiserende uitspraken op de nationale zender.

Tijd dus om het indertijd tijdens de aanval op Charlie Hebdo geschreven artikel terug uit de kast de halen.

—-
Engelstalige versie

Tijdens de nasleep van de brutale aanval op Charlie Hebdo domineerden angst en woede het gesprek.  Uiteraard zijn dit zeer begrijpelijke en te verwachte reacties maar emoties zoals deze kunnen maar al te makkelijk worden gemanipuleerd. Op wie of wat moeten we onze woede en onze angst richten?  En als de vijand eenmaal bepaald is wat zijn dan onze eisen?

De aanvallers werden gehoord “Allahu Akhbar” te roepen.  Ze zouden Islam hebben gewroken en in een oogopslag werd Islam, wederom, geassocieerd met geweld en haat.  Dat miljoenen moslims in het verleden reeds herhaaldelijk hadden verklaard dat Islam een godsdienst is van vrede en moest het dat niet zijn dan zouden ze nooit volgelingen zijn geweest maakte totaal geen verschil.  Evenmin dat het ooit een verschil heeft gemaakt als moslims, keer op keer, zeggen dat extremisten zoals die van IS geen echte moslims zijn.  Hun stemmen werden nooit gehoord.  Hoe komt dat?  En als ik begin te blaffen ben ik dan een hond?  

Deze aanvallers mogen roepen wat ze willen maar dat maakt hen niet automatisch tot vertegenwoordigers van een bepaald geloof of groep en al helemaal niet wanneer deze vertegenwoordiging door miljoenen mensen werd en nog steeds wordt ontkend.

“ Ik richt mij nu tot alle racisten, islamofoben en antisemieten:

Men mag extremisten niet met moslims verwarren. Waanzin heeft noch kleur, noch religie.  En ik wil nog een ander punt maken: stop met iedereen over dezelfde kam te scheren, stop met het verbranden van moskeeën of synagogen.  Je valt mensen aan. Het brengt onze doden niet terug en het helpt de families niet.”

~ Malek Merabet in zijn grafrede voor zijn broer Ahmed Merabet, de agent die werd gedood tijdens de Charlie Hebdo aanval

In een Islamofobisch klimaat en omdat de angst een onmiddelijke focus nodig had werd Islam tot vijand gebombardeerd.  Er was geen tijd, geen ruimte en geen gewilligheid voor enige vorm van nuance.  Boosheid en angst zijn inderdaad zeer sterke emoties.  Uiteraard schaarde iedereen zich aan de zijde van de slachtoffers.  Niemand die over een minimum aan intellectuele capaciteiten beschikt kan ontkennen dat brutale moord verkeerd is en dat het krachtig moet veroordeeld worden.  De slachtoffers en hun familie verdienen onze uiterste empathie en mededogen.  Echter, de cartoonisten van Charlie Hebdo hadden zich inderdaad schuldig gemaakt aan het beledigen van Islam en in onze ijverige sympathie ontkenden we het racisme van hun beelden of we verdedigden hun recht om dat racisme te uiten en dit in naam van de vrije meningsuiting.  Sommigen slaagden er zelfs in beide standpunten tegelijkertijd in te nemen.

Absolute vrijheid van meningsuiting werkt alleen in een ideale maatschappij waarbij elke stem dezelfde amplificatie kent.  Wanneer een dominante groep de knoppen van de equalizer bestuurt is het al te gemakkelijk om bepaalde stemmen naar de achtergrond te verwijzen ten gunste van andere. De Westerse samenleving wordt dan gereduceerd tot een echokamer voor blanke seculiere heteroseksuele cis-gender mannen van wie de meningen voortdurend gereflecteerd en bevestigd worden door een systeem dat voornamelijk hen ten goede komt.

Welke waarde heeft absolute vrije meningsuiting als sommige stemmen nooit worden gehoord?  Is het dan niet enkel een wapen in handen van de elite om reeds gemarginaliseerde groepen in de samenleving verder te onderdrukken?  Als slechts één mening wordt gehoord creëert dit de illusie van waarheid. Absolute vrijheid van meningsuiting in een gebroken samenleving is het tegenovergestelde van democratie omdat het, door middel van machtsstructuren, dogma verwekt.

Het kan ook leiden tot propaganda. Wat als een dominante groep een agenda heeft en een bepaald gedachtegoed algemeen aanvaard wil zien worden?  De teksten van de musical South Pacific herinneren ons maar al te goed hoe ideeën ons worden ingelepeld: “Angst en haat moeten worden aangeleerd, van jaar tot jaar moeten ze worden aangeleerd.  Het moet in je kleine lieve oortje ingedramd worden, je moet zorgvuldig onderwezen worden.” 

Wat als er behoefte is aan een zondebok in slechte economische tijden?  Niet toevallig besteedden de nazi’s 1/3 van hun budget aan propaganda. Net zoals reclame doeltreffend is voor het verkopen van produkten zo is propaganda een doelmatig middel voor het aanvaarden van bepaalde ideeën.  In nazi- Duitsland werden miljoenen mensen ongevoelig gemaakt aan de idee van uitroeiing van een bepaalde groep, de Joden.   Zou de Holocaust hebben plaatsgevonden zonder deze propaganda?  Waarschijnlijk wel maar het was duidelijk dat Hitler het nut inzag van een zondebok in de keel te rammen en van het concept van Joden als ultieme bedreiging van veiligheid, geluk en rechtvaardigheid.  Er was een hele genocide voor nodig en later de ontkenning van die genocide om wetten in te voeren die  de vrije meningsuiting inperkten.  Haatpraat wetten waren in eerste instantie bedoeld om de ontkenning van de Holocaust te veroordelen maar zijn sindsdien uitgebreid en veroordelen nu ook haatpraat tegen geslacht, ras, seksuele geaardheid en handicap. 

Waarom zijn wetten tegen haatpraat nodig?  Omdat haatpraat schaadt.  Het schaadt op emotioneel en psychologisch gebied maar heeft ook het potentieel om schade toe te brengen op fysisch niveau.  Haatpraat maakt haat algemeen aanvaardbaar en mainstream en, zoals reeds talloze malen is bewezen, het leidt tot haatcriminaliteit en verdere onderdrukking van reeds kwetsbare groepen in de samenleving.

Haatpraat verhoogt de discriminatie en de ongelijkheid.  In deze context is vrijheid van meningsuiting niet langer een recht van iedereen  maar een voorrecht van een selectief clubje.  Haatpraat wordt gebruikt door leden van een meerderheid of van een dominante groep en hun boodschappen zijn doorgaans gericht op mensen die deel uitmaken van een minderheid.

Frankrijk heeft, zoals elk ander Europees land, ook een reeks van haatpraat wetten en zelfs een paar beroemde veroordelingen.  De Franse zangeres en actrice Brigitte Bardot heeft niet minder dan vijf veroordelingen op haar naam voor haatpraat tegen moslims in haar boeken.  Als een beeld inderdaad meer dan duizend woorden waard is dan hadden de overwegend blanke mannelijke cartoonisten van Charlie Hebdo verschillende duizenden keren veroordeeld moeten worden voor hun racistische en Islamofobe cartoons.  Het is verbijsterend dat dit niet het geval was.  In een patriarchale samenleving wat kon toch de reden zijn dat de voornamelijk mannelijke medewerkers van Charlie Hebdo een gratis ritje kregen?
Frankrijk is natuurlijk nooit een vreemde van hypocrisie geweest.  Hoe moet men de anders de verdediging van Westerse waarden zoals vrijheid van expressie aan de ene kant verklaren en aan de andere kant het verbod van religieuze symbolen in scholen en het bannen van de niqab op openbare plaatsen?  Of wat te denken van de hypocrisie om Westerse waarden tegenover “moslim” extremisme te plaatsen maar tegelijkertijd nog steeds de vruchten plukken van de wreedheden van Frans kolonialisme. 

Het is geen kwestie van afschaffing van vrijheid van meningsuiting.  Natuurlijk moeten we het verdedigen en het citaat van Evelyn Beatrice Hall, ten onrechte toegeschreven aan Voltaire, houdt nog steeds stand: “Wat u zegt keur ik af maar ik zal tot de dood uw recht om het te zeggen verdedigen”.   De vraag is wat voor nut de verdediging van absolute vrijheid van meningsuiting heeft in een ongelijke samenleving?  In deze context schieten we ons doel voorbij, met name een diversiteit van ideeën op tafel leggen.  Wanneer de verspreiding van ideeën in handen is van één dominante groep dan ligt het voor de hand dat de zwakken en onderdrukten in de samenleving daaronder lijden.  Net zoals op elk ander gebied moeten we beschermingsmaatregelen nemen in een poging evenwicht te brengen in een onevenwichtige situatie.  Met andere woorden, vrije meningsuiting is niet absoluut maar essentieel.

De ultieme oplossing zou er uiteraard in bestaan om de ongewenste situatie te verhelpen door de verwijdering van de concentratie van macht, rijkdom en ideeën en deze te vervangen door echte diversiteit en gelijkheid.  Enkel wanneer we een echte gediversifieerde samenleving hebben waar elke groep vertegenwoordigd is in alle belangrjke posities en lagen van de samenleving zullen we een eerlijke en gezonde maatschappij hebben en alleen in dat soort samenleving is een absolute vorm van vrijheid van meningsuiting zinvol. 

Inmiddels wordt de zo geëerde vrije meningsuiting gebruikt om haat te verspreiden.  Slechts vier uur na de aanslag zagen we de hashtag #KillAllMuslims op Twitter trenden.  Met andere woorden, een directe oproep tot genocide werd als acceptabel beschouwd in naam van de vrije meningsuiting.  De gelijkenissen met nazi-Duitsland zijn pijnlijk duidelijk.  Fascisme wordt aangekondigd op de rode loper van Islamofobie.  Vlak onder onze neus wordt een fascistisch Europa gecreëerd en we bouwen eraan mee door vrije meningsuiting als heilige koe te beschouwen in plaats van haar doel, een samenleving waarin iedereen een gelijke stem heeft in de organisatie van die samenleving.  Het is redelijk moeilijk om de “logica” te volgen die beweert Westerse waarden zoals vrijheid, vrije meningsuiting, en democratie te verdedigen maar tegelijkertijd eist dat moslims worden uitgezet omdat een “multi-culturele samenleving duidelijk niet werkt”.  Sommige diertjes zijn meer gelijk dan anderen en democratie is niet voor iedereen. De oude Grieken hadden ons dat al geleerd toen ze democratie uitvonden. Democratie jawel, zolang je natuurlijk niet de vrouwen en slaven meetelde.  Er is sindsdien niet echt veel veranderd.

Wie zal het meeste voordeel halen uit deze aanval?  Front National, surfent op de golven van islamofobie, zal de verkiezingen winnen en Marine Le Pen, Poetin’s favoriete Europese fascist, wordt president.
Wie zal er het meest onder lijden?  Moslims over de hele wereld die nu represailles moeten vrezen. 
Volgens een FBI-rapport van 2002 steeg na 9/11 haatcriminaliteit tegen moslims met een ademstokkende 1600% en werd Islamofobie big business.  Denken we maar aan Pamela Geller die miljoenen dollars verdient met haar haatcampagnes.

In de loop van de komende weken zullen we mainstream mediakanalen en blanke journalisten eindeloos zien hameren op welke manieren we “moslim”extremism moeten aanpakken handig dansend rond de centrale thema’s van Islamofobie en fascisme.  We zullen constant de eis horen dat moslims zich moeten verontschuldigen en dit voor iets waar ze niets mee te maken hebben. 

Rechts zal de schuld aan links geven en links de schuld aan rechts om toch maar een voorsprong te krijgen in de volgende verliezingen.  We zullen de vrije meningsuitingretoriek door onze strot geduwd krijgen tot we erin stikken waarbij elke vorm van kritiek of een iets genuanceerder standpunt effectief wordt gesmoord.   Oproepen tot eenheid tegen het geweld van extremisme zullen tot in alle hoeken schallen terwijl het geweld van koloniale Westerse samenlevingen door middel van discriminatie en etnische profilering wordt ontkend. 

De Krimeaanse Tataren ondertussen, genegeerd in alle media, deden een beroep op de internationale gemeenschap om een onderzoek te starten naar alle vormen van terrorisme, met inbegrip van staatsterrorisme.

“De schurkachtige terroristische daad in Parijs en de verschrikkelijke gevolgen eisen dat de internationale gemeenschap ook dringende en effectieve maatregelen adopteert die alle vormen van terreur en daden van agressie bestrijden en dit met inbegrip van staatsterrorisme.”

In het kader van die oproep tot eenheid is de hashtag #JeSuisCharlie des te meer verdacht want het is er één van uitsluiting.  Welke moslim zou een magazine willen steunen dat islamofobe boodschappen verspreidt?  Het gebruik en de vraag om achter de hashtag #JeSuisCharlie te staan is, in de naam van eenheid, op zichzelf racistisch. 

De hypocrisie rond “eenheid” werd pas echt tastbaar toen wereldleiders bij elkaar kwamen voor een fotogelegenheid die de eenheid tegen geweld en extremisme moest uitdrukken.  Alleen werden de foto’s ver weg van de gewone mensen genomen.  Er was duidelijk geen enkele intentie voor eenheid met het volk, enkel de illusie telde. 

Daarenboven was hun boodschap, tegen geweld en voor vrijheid van meningsuiting,  ook een illusie aangezien elk van hen zich schuldig maakt aan geweld dat duizend keer erger is en aan het vertrappelen van de vrije meningsuiting met de kracht van een repressieve staat achter hen.   Ze zijn enkel verenigd in hun gebruik van geweld en in hun hypocrisie en spelen dit  uit op wereldschaal. 

In dit klimaat van oproepen tot “eenheid” zal Rusland een alliantie met de VS voorstellen om tegen de “gemeenschappelijke vijand” te vechten, met name IS, en zal daarbij druk uitoefenen op de VS voor het verwijderen van de economische sancties die Rusland op de knieën brengen. Indien de VS weigeren zullen ze beschuldigd worden van steun aan terrorisme.  De wielen van de propagandamachines werden reeds in gang gezet.

De eenheid die nu vooral nodig is is die tussen moslims en niet-moslims.  We moeten ons verenigen in de strijd tegen Islamofobie en fascisme.  Dat zijn de thema’s, dat zijn de gevaren en daar moeten we onze focus leggen.   Laten we niet dezelfde fout maken en afstevenen op een toekomst waarin we, nogmaals, zullen moeten zeggen “Nooit meer…”