Aan de vooravond van één mei: "we moeten werk maken van een alternatief"

Tobback: “we moeten onze tijd niet verliezen met twijfelen of we links zijn”

“We hebben de gewoonte om op één mei een bloemlezing te geven van de verwezenlijkingen van het socialisme en van onze partij.”, zo opende Bruno Tobback zijn toespraak. “Maar dit is geen moment om teveel terug te kijken. Vandaag telt meer dan ooit het heden en de toekomst.”

De toekomst, en meer bepaald een alternatieve toekomst. Dat was het focuspunt van Tobback. Een cynische toehoorder zou daaruit kunnen besluiten dat de Vlaamse socialisten zo snel mogelijk het onmiddellijke verleden achter zich willen laten. Liever de blik vooruit dan schrikken van de eigen reflectie in de spiegel van het recente verleden.

Het speelt ongetwijfeld mee. Maar voor Tobback is er vooral geen tijd om te reflecteren. De ongelijkheid en de onrechtvaardigheid in binnen- en buitenland manen ons immers tot onmiddellijke actie. Als socialisten moeten “we onze tijd niet verliezen met twijfelen of we nu naar links, rechts of het midden moeten gaan.”

Wat de socialisten moeten doen is een concreet alternatief ontwikkelen op het besparingsbeleid van de huidige regeringen. Dat alternatief zal de komende jaren moeten bedacht worden op de oppositiebanken: “Nu we voor het eerst sedert lang in de oppositie zitten is het meer dan ooit onze verantwoordelijkheid om dat alternatief vorm te geven voor de kiezers die blijkbaar al na zes maanden teleurgesteld zijn in de regeringen die ons land besturen. Want hun zorg is de onze.”

Hoe dat alternatief er mogelijks uitziet voor de Vlaamse socialisten? Tobback gaf enkele hints mee in zijn speech. Het woord vermogensbelasting of een variant daarop werd niet uitgesproken. Maar overduidelijk denken de socialisten bij monde van Tobback wel aan een rechtvaardiger fiscaal systeem waarbij grotere vermogens niet ontzien worden:

“Doe iets aan het belasten van meerwaarden en speculatie. Schaf systemen zoals de notionele interestaftrek af, ze waren misschien goed bedoeld maar uiteindelijk zorgen ze er vandaag alleen voor dat de sterkste schouders langs de grootste achterpoort naar buiten wandelen en de rekening achterlaten voor de rest van ons.”

Rudy De Leeuw: “We zullen alle middelen inzetten”

Ook ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw benadrukte in zijn toespraak het belang van meer fiscale rechtvaardigheid. Maar De Leeuw wou de term tax shift zelfs niet meer in de mond nemen: “Ik gebruik de term tax shift niet. Van onze tax shift heeft rechts een containerbegrip gemaakt, een hol begrip. Het VBO heeft haar eisenbundel al op tafel gelegd. Zonder schaamte eisen zij dat de opbrengst moet gaan naar de bedrijven.”

Daarnaast ijverde de voorzitter van de socialistische vakbond onder meer voor overheidsinvesteringen, het optrekken van het wettelijk pensioen, de vrijwaring en de versterking van de koopkracht en een sterke, federale sociale zekerheid.

Maar er weerklonk ook dreigende taal richting de regeringen. Het ABVV ziet zich duidelijk gesterkt door een recente studie van Ipsos waaruit blijkt “dat de Vlamingen niet akkoord zijn met het gevoerde beleid.” De Leeuw besluit daaruit dat voorbije protesten tegen de regeringen gegrond waren en voegt eraan toe: “Onze acties voor koopkracht en een rechtvaardige fiscaliteit moeten we opvoeren en daarvoor zullen we alle middelen blijven inzetten.”

Mertens en Termont: kartelkoorts?

Terwijl De Leeuw en Tobback het mooie weer maakten in de Gentse Vooruit, mocht PVDA+-voorzitter Peter Mertens aanschuiven bij Annelies Beck in de studio van Terzake. Opvallend: net als voor Tobback leek Mertens de ideologische links-rechts profilering grotendeels voor wat ze was. De vraag van Annelies Beck of de sp.a wel nog links was, werd ontweken door Mertens. In plaats daarvan ging het over out of the box denken, initiatieven van onderuit en participatieve politiek.

Ook bij PVDA+ dus een toekomstgerichte blik en de goesting om werk te maken van een concreet alternatief op het besparingsbeleid. Voor Mertens betekent dit dat er onder andere moet nagedacht worden over een 30-uren werkweek en een miljonairstaks.

Het was Mertens blijkbaar menens met het out of the box denken. Hij vermeldde expliciet dat een samenwerking met sp.a rond concrete thema's en projecten moest nagestreefd worden. Op de vraag of een kartelformule met de sociaaldemocraten tot de mogelijkheden behoorde antwoordde Mertens niet bevestigend. Maar ook niet expliciet ontkennend.

De Gentse burgemeester Daniël Termont flirtte gisteravond evenzeer met het idee van een kartel. Hoewel hij duidelijk meer heil zag in een rood-groene samenwerking in plaats van een rood-rode. In een interview met het Laatste Nieuws stelde Termont: "Voor een links blok moet 30 procent echt een fluitje van een cent zijn. Met dat resultaat word je in 2019 waarschijnlijk de grootste, want de N-VA is over zijn top heen. En kies je zelf met wie je nadien regeert. Ik hoop dat onze nieuwe voorzitter grondig werk zal maken van zo'n rood-groen front."

Wat zowel de uitlatingen van Mertens en Termont aantonen is dat er langs verschillende kanten nagedacht wordt over een linkse krachtenbundelingen. Of en hoe die er zullen komen, dat blijft natuurlijk koffiedik kijken. Maar de ballonnetjes worden opgelaten, en dat is niet zonder enige betekenis.