Ook in de grote Shell-raffinaderij van Deer Park (Texas) staken de werknemers. (Foto: Roger, Flickr, Creative Commons)

Amerikaanse olie-arbeiders staken voor meer veiligheid

Sinds begin februari vindt in de Amerikaanse oliesector de grootste staking sinds 1980 plaats. Bovendien breidt de actie alsmaar uit: haast iedere week leggen nieuwe arbeiders het werk neer.

dinsdag 3 maart 2015 11:40
Spread the love

Vakbond United Steelworkers (USW) eist loonopslag en een sterkere vakbondsvertegenwoordiging, maar bovenal nieuwe veiligheidsmaatregelen. Want daar wringt volgens hen het schoentje in één van ‘s werelds grootste en machtigste industrieën.

Aanleiding voor de
staking zijn de moeizame besprekingen tussen vakbond USW en Shell, die ook
grote branchegenoten zoals ExxonMobil, Chevron, Marathon Petroleum en
LyondellBasell aan de onderhandelingstafel vertegenwoordigt. Eind januari 2015 gingen die onderhandelingen van start. Doel van dat sociaal overleg
was het bereiken van een akkoord rond een nieuwe collectieve
arbeidsovereenkomst (cao). Die verbintenis zou dan gedurende drie jaar de
arbeidsvoorwaarden van de leden van de USW regelen.

Te grote
meningsverschillen zorgden ervoor dat vijf cao-voorstellen werden verworpen,
waarop Shell de besprekingen (tijdelijk) opschortte. Het bleek het startsein voor een
historisch grote stakingsactie.

De USW is binnen de Amerikaanse
olie-industrie een syndicale speler van formaat. Ze vertegenwoordigt
ongeveer 30.000 werknemers, bij meer dan tweehonderd olieraffinaderijen, terminals, pijpleidingen en chemiefabrieken.
Op die manier staat het ledenbestand van de USW in voor twee derde van de
totale Amerikaanse olieproductie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het
sociaal overleg en de stakingen nauwlettend in de gaten worden gehouden door de
nationale media.

Nationale
stakingsbeweging

Begin februari 2015 legden werknemers van negen olie-installaties
uit Californië, Kentucky, Washington en Texas het werk neer. Daarop mengde het
Witte Huis zich in de zaak: het eiste een snelle oplossing voor het geschil.
Ondanks die presidentiële druk bleek het water tussen beide partijen te diep en
bleef een akkoord uit. Vervolgens besloten de arbeiders van twee fabrieken uit
het Midwesten en van vier olie-installaties uit Texas en Louisiana zich bij de
actie aan te sluiten.

Inmiddels bestaat
de nationale stakingsbeweging uit vijftien fabrieken, waarvan twaalf
raffinaderijen. Die staan in voor meer dan twintig procent van de totale
Amerikaanse olieproductie. Het lijkt haast onvermijdelijk dat er zich, bij het
uitblijven van een akkoord, nog meer bedrijven zullen aansluiten bij de
stakingsactie, of zoals de USW zelf verkondigde aan Bloomberg: “Shell moet een eerlijk contract voorstellen,
anders zal het de staking zien uitbreiden.”

Waarover
gaat de discussie tussen de vakbond en de oliemaatschappijen precies? Welke
aspecten zorgen ervoor dat de onderhandelingen ondertussen al langer dan een
maand aanslepen?

Miljarden dollars
winst

Een eerste
discussiepunt blijkt de vakbondsvertegenwoordiging zelf te zijn. Deze wordt volgens
Anthony Montana, persverantwoordelijke van de USW, al jaren systematisch
uitgehold door de oliebedrijven. “Ze weigeren gepensioneerde leden te vervangen.
Daarnaast verwerpen ze elk voorstel waarbij de lokale vakbonden een echte
stem zouden verkrijgen binnen de dagelijkse werking van de raffinaderijen. Deze
situatie is al geruime tijd bezig en moet nu ophouden.”

Een verhoging van
het salaris is een tweede punt dat voor onenigheid zorgt aan de
onderhandelingstafel. Zo wenst de USW jaarlijkse loonsverhogingen van zes
procent (voor de duur vn de nieuwe cao), een verdubbeling ten opzichte van de vorige cao. Alleen
lieten de oliebedrijven verstaan dat er voor een hoger salaris geen ruimte is
aangezien de olieprijzen sinds juni 2014 met vijftig procent zijn gedaald.

Montana heeft
daar zijn twijfels bij. “De bedrijven verwijzen dan wel steevast naar de
dalende olieprijzen, dat weerhield hen er niet van om in de periode van de
laatste arbeidsovereenkomst miljarden dollars winst te maken. Bovendien zijn de
kosten van de productiemiddelen verlaagd en is de meerwaarde die we toevoegen
aan het eindproduct groter geworden”, vertelt Montana. “Onze werknemers zijn
erg efficiënt en productief en dat moet erkend worden.”

“Lonen maken echter
niet de kern van deze onderhandelingen uit”, zo stelt de woordvoerder. Wel
blijken veiligheidsmaatregelen centraal te staan in dit sociaal overleg.

Tesoro-ramp

Dat de vakbond veel
belang hecht aan veiligheid op het werk, is niet verwonderlijk. De ramp in de
Tesoro-raffinaderij te Anacortes (Washington) uit 2010 ligt bij velen namelijk
nog vers in het geheugen. Een explosie en brand eisten toen het leven van zeven werknemers.

In 2014 bracht
het Chemical Safety Board (CSB) (een
onafhankelijk federaal agentschap dat chemische ongevallen onderzoekt, red.)

een
vernietigend rapport
uit over de catastrofe. Zo kwam de instelling tot de
bevinding dat de explosie het gevolg was gebrekkig onderhoud van een warmtewisselaar. Nog
frappanter was dat dit geen ongelukkig toeval bleek te zijn. Het CSB stelde bij
Tesoro immers “een ondermaatse veiligheidscultuur” vast, wat leidde tot “een
zelfgenoegzame houding ten opzichte van brandbare lekken en occasionele branden
door de jaren heen.” Veelzeggend is het feit dat de warmtewisselaar 40 jaar oud
was, een erg hoge leeftijd voor dit soort installatie.

Stellen dat enkel
de bewuste Tesoro-raffinaderij een te lakse houding aannam met betrekking tot
veiligheidsmaatregelen, zou evenwel de waarheid geweld aandoen. Het probleem is
wijdverbreid, zo blijkt uit de cijfers. Meer bepaald lieten de afgelopen
vijf jaar 27 werknemers het leven in Amerikaanse raffinaderijen. Lettend op
de eisen die de USW nu stelt, lijkt de maat meer dan vol te zijn voor de
vakbond.

Weigering tot diepgaand
debat

Zo aanvaardt de
vakbond niet langer dat niet-gekwalificeerde personen via flexibele contracten
ingehuurd worden om de taken van gediplomeerd personeel over te nemen. “In vele
gevallen hebben deze mensen nooit eerder zo’n werk gedaan in hun leven”, meent
Montana. “Het doorvoeren van zulke praktijken is
dan ook gevaarlijk en arrogant en vormt bijgevolg een bedreiging voor onze
vakbondsgemeenschap.”

Daarnaast deed de USW voorstellen om vermoeidheid op de
werkvloer te voorkomen. “We gaven onder andere aan hoe beter omgegaan kan
worden met overuren. De oliebedrijven minimaliseren evenwel onze veiligheidsbekommernissen
en weigeren hierover ernstig in debat te gaan”, zucht Montana.

Op 4 maart 2015 is er nieuw overleg gepland tussen de vakbond
en Shell. 

take down
the paywall
steun ons nu!