Van dat laatste is amper nog een spoor te
bekennen. Eender welk journaal je nog bekijkt of krant je leest, de
koppen vliegen in het rond, magazijnen van machinegeweren
leeggeschoten, vuile bommen tot ontploffing gebracht en personen,
gebouwen of activiteiten tot in het absurde beschermd. Ver van huis
en heel wat dichter. De wereld draait door en dankzij de live
berichtgeving via Twitter of Facebook zijn we daar vanop de eerste
rij getuigen van! Kom dat zien, kom dat zien! Het is maar een
kwestie van tijd alvorens ook wij slachtoffer van een terreurdaad
worden. De vraag van waar heeft plaats gemaakt voor wanneer. Het
fatalistisch denken heeft het gehaald, zoveel is zeker.

En net deze
stelling zorgt voor paradoxale ingrepen die een spreidstand met een
pijnlijke kramp veroorzaken. Het vrijheidsprincipe beschermen door de
muren hoger op te trekken, meer te bewapenen en argwanend te zijn ten
opzichte wat alles wat vreemd lijkt en klinkt, staat jammer genoeg
haaks op het principe zelf. Er zijn zelfs naties die hun onderdanen
oproepen om naar het land van oorsprong terug te keren en zich binnen
de muren van gewapend beton te settelen. Want daar zijn ze vrij en
veilig. Dus helaas en nogmaals, de ratio lijkt verdoofd. We geven
vrijheid op in het krampachtig beschermen ervan. Paradoxaler kan het
echt niet worden hoor.

Is het zo dat
onze samenleving aangevallen wordt, op zijn grondvesten davert en
dreigt ten onder te gaan? Misschien wel, maar enkel als we niet
dringend de juiste lessen trekken en duurzame oplossingen naar voor
schuiven. En laat me duidelijk zijn, het repressief hard optreden
tegen alles wat indruist tegen onze waarden kan misschien een
tijdelijke zucht van opluchting veroorzaken, op langere termijn lost
het geen sikkepit op. Bovendien is het niet zo simpel in de strijd
om vrijheid om daders van slachtoffers te onderscheiden.

Anonieme marginaliteit

Het is nog niet
zo lang geleden dat sociologen, psychologen, pedagogen en zelfs
economen als deskundigen ter zake een volwaardige stem in het debat
kregen. Zij konden en mochten op dramatische gebeurtenissen hun licht
laten schijnen. Hoe onder andere een steeds groter wordende
ongelijkheid overal mede aan de basis ligt van mensen die zich
afzetten van de eigen omgeving, van de wereld waarin ze leven. Waarom
jeugdwerkloosheid een hele generatie kan aanzetten tot protest in de
vorm van haat en geweld tegenover de samenleving waarin ze opgroeien?
Het aantal werkloze jongeren piekt heel wat hoger bij de Fatima’s,
Abdullah’s en Omar’s dan bij de Nathan’s, Louise’s en Lotte’s.
Waarom we niet enkel in het onderwijs moeten investeren maar vooral
een gelijk kansenbeleid verder moeten uitbouwen om deze ongelijkheid
aan te pakken in plaats van erop te besparen en afdoende nog een
groter aantal mensen overboord te gooien waardoor ze in de anonieme
marginaliteit belanden. Want zelfs hoogopgeleide mensen van
allochtone origine geraken maar zelden deftig aan de bak.

Niemand
die nog de link durft te leggen tussen het waarom bij ons een
katholieke conservatieve priester voor steeds legere kerken predikt
maar ook bij ons een ronselaar voor het jihadisme vollere zalen lokt.
Ik hoor geen stem die stelt dat het hiernamaals heel wat
verleidelijker klinkt in de oren van iemand die amper de kans krijgt
om het geluk hier en nu vorm te geven en dan maar zijn hoop en pijlen
richt op een mogelijk leven na de dood. Wie mag onbevreesd stellen
dat wanneer de straathoekwerker zijn post dient te verlaten als
gevolg van doorgedreven besparingen diezelfde hoek snel zal ingenomen
worden door iemand met misschien minder nobele doelen voor ogen,
misschien zelfs op zoek naar hapklaar kanonnenvlees?

Nog geen jaar
geleden kon je vrij regelmatig lezen of horen dat discriminatie bij
aanwerving en selectie van mensen van allochtone origine een
belangrijke reden is waarom slechts de helft aan de slag geraakt. Nu
krijg je enkel nog te horen dat hun gedrag moet aangepakt worden,
zonder meer. Alleen zij gaan in de fout en zij moeten zich maar
aanpassen of oprotten. De vraag rest hoe en aan wat je je moet
aanpassen wanneer enkel en alleen al jouw voornaam voor een ongelijke
behandeling zorgt? Alvorens ik beschuldigd word van bepampering wil
ik graag het volgende aanhalen. Er was een tijd dat Willem-Frederik
of Elisabeth-Marie uit het herenhuis een serieus streepje voor had op
Eddy of Wendy uit het rijhuisje wat verderop in de straat. Terecht
werd bekomen dat iedereen dezelfde kansen verdient, of je nu de zoon
van de baron of de dochter van de bakker bent. Blijkbaar zit er plots
veel woestijnzand in dezelfde motor als het over overzeese klinkende
voornamen gaat. Opmerkelijk toch?

Hypothekeren

Kijk, mijn
voornaam is Niels. In de jaren 1970, toen mijn ouders ver voor op hun
tijd deze Scandinavische naam in het bevolkingsregister lieten
optekenen, kon niemand voorspellen dat pas vele jaren later deze naam
hip ging worden. Dat maakt dat ik nu telkens opnieuw heel wat jaren
jonger geschat wordt. Zonder enige verdienste van mijn kant is dat
vaak mooi meegenomen. Zelfs het feit dat ik er fantastisch uitzie 🙂
heb ik enkel en alleen aan mijn dna te danken. Ik heb geluk gehad en
daaraan verbonden vele kansen. Een andere voornaam, totaal buiten de
eigen wil om, kon pech met vergaande gevolgen veroorzaken. Hoe een
banale voornaam je hele toekomst kan hypothekeren, is geen straffe
uitspraak maar bitterharde realiteit. De gebeurtenissen van de
laatste weken gaan de opgewekte gevoelens bij het aanhoren van
bepaalde voornamen niet verzwakken. Mijn voornaam wordt geassocieerd
met jeugdigheid, Christiano of Lionel met sportieve successen maar
heden die van Fouad met terreurdaden en Najiba met een stilzwijgende
onderdanige vrouw gehuld in een donkere burka. Zo is dat.

Naast het missen
van kansen zal jouw voornaam in de nabije toekomst bepalend zijn voor
de mate van jouw vrijheid. Voor Daan of Lotte zullen niet de minste
problemen rijzen maar werkloze Ibrahim of Nabila zouden maar beter
geen foto van zichzelf met paintballgeweer in de hand posten. Ergens
zal er wel een belletje aan het rinkelen slaan zodat vanaf dan jouw
doen en laten extra in de gaten zal gehouden worden. Meer zelfs, de
kans is bestaande dat je zal mogen weerleggen te oefenen of je voor
te bereiden op een aanslag maar gewoon wat plezier wil scheppen, net
zoals iedereen dat eigenlijk in jouw omgeving doet. Maar het maakt
niet uit wat je doet of zegt, heden zal je doen en laten kritisch en
argwanend opgevolgd worden. Daar lijkt het toch sterk op.

Dus als iemand
de prijs van vrijheid met vrijheid moet betalen zullen de volgorde
van letters in de voornaam weleens van grote waarde kunnen worden.