Een
werkgroep van de VN neemt naar verwachting op 23 januari 2015 een
besluit over de onderhandelingen, die uiteindelijk moeten uitmonden
in een nieuw verdrag over het internationale zeerecht. In een
verklaring van 20 januari 2015 zegt de High Seas Alliance (HSA), een
alliantie van milieugroepen, dat de internationale wateren bijna twee
derde van de totale oppervlakte van de oceanen uitmaken en de helft
van het totale aardoppervlak.¹

Momenteel
valt dit gebied buiten nationale jurisdicties. “Dat betekent
concreet dat het de grootste onbeschermde en wetteloze regio op aarde
is”, constateert de HSA. Het gebrek aan beheer van de
internationale wateren wordt alom gezien als een van de belangrijkste
factoren die bijdragen aan degradatie van de oceanen door menselijke
activiteiten.

Onderwerpen
die tijdens de vier dagen durende VN-bijeenkomst op de agenda staan,
zijn onder meer het instellen van beschermde regio’s en
milieueffectrapportages over economische activiteiten in deze
gebieden die buiten de nationale jurisdicties vallen. De groeiende
bedreiging door menselijke activiteiten, zoals vervuiling,
overbevissing, mijnbouw, geo-engineering en klimaatverandering, maakt
een internationale overeenkomst om de oceanen te beschermen
dringender dan ooit, stelt de HSA.

Wilde
Westen op zee

Lisa
Speer, programmadirecteur Oceanen bij de Amerikaanse
milieu-actiegroep Natural Resources Defence Council, zegt dat de
internationale wateren “een moderne variant van het Wilde
Westen” zijn, met “zwakke regels en slechts een paar
sheriffs”.

Volgens
Kristina M. Gjerde, beleidsadviseur van International Union for
Conservation of Nature (IUCN), een samenwerkingsverband van
natuurwetenschappelijke organisaties en individuele wetenschappers,
kan er snel een akkoord komen als het besluit tot onderhandelingen
eenmaal is genomen. “Met goede wil, wat geluk en goede
intenties, kunnen onderhandelingen in een periode van twee of drie
jaar worden afgerond.”

Tijdens
de Rio+20-top in Brazilië in 2012 beloofden de lidstaten van de
United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) uiterlijk in
september 2015 onderhandelingen te beginnen over een nieuw
zeeverdrag. Enkele landen, waaronder de VS, Rusland, Canada, Japan en
IJsland, zijn tegen een dergelijke overeenkomst. Het is echter niet
zeker dat die landen hun verzet zullen blijven handhaven, zegt
milieuorganisatie Greenpeace. Noorwegen was aanvankelijk ook niet
overtuigd van de noodzaak van een verdrag, maar staat er sindsdien
wel achter.

Bron: Final
Push to Launch U.N. Negotiations on High Seas Treaty

1 Het
internationale zeerecht verdeeld de oceanen in vijf zones (in grote
lijnen):

• territoriale wateren tot 12 zeemijl buiten
  de vloedlijn vallen volledig onder het gezag van de betrokken
  kuststaat;
• aangrenzende wateren tot 24 zeemijl zijn
  internationale wateren, vrij voor alle verkeer, maar de kuststaat
  heeft soevereine bewakings- en beveiligingsbevoegdheden;
• exclusieve economische zone tot 200 zeemijl
  is volledig vrij voor alle maritieme verkeer zonder inperkingen,
  maar de economische uitbating van de zeebodem is het alleenrecht van
  de kuststaat (die buitenlandse bedrijven kan toestaan of verbieden);
• continentaal plat is geen vastomlijnd begrip
  en de bevoegdheid over deze zone wordt betwist;
• de overige internationale wateren