Koen Calliauw overleden: stemlozen verliezen megafoon

Koen Calliauw stierf op 27 december, op één van de donkerste dagen van het jaar. Hij werd 72. Toen hij 17 was, trok hij de deur van het ouderlijke huis achter zich dicht. De kiemen van een levenslange onrust waren toen al gezaaid.

“Ik kreeg een hekel aan die neiging tot het verwerven van status, ook al was het maar de droom van de lagere middenklasse: een eigen huis. Iedereen in mijn familie heeft een eigen huis gebouwd. Ik snapte dat niet, al niet op mijn twaalf jaar. Je hele leven gaan krom liggen om een aantal stenen op elkaar te zetten”, zo zei hij in een interview over zijn jonge jaren.

Provo

Thesisstudenten kwamen hem wel eens opzoeken om een duik te nemen in het verleden. Calliauw was één van de eerste Belgische provo's. De zinnen uit de beginselverklaring van die van oorsprong Nederlandse beweging lijken hem op het lijf geschreven.

"Provo ziet zich voor de keus gesteld: desperaat verzet of lijdzame ondergang. Provo roept op tot verzet waar het kan. Provo ziet in dat het de uiteindelijke verliezer zal zijn, maar de kans deze maatschappij nog eenmaal hartgrondig te provoceren, wil het zich niet laten ontgaan."

Als jonge snaak wist hij vanuit die prille en kortstondige anarchistische bewegingen linken te leggen met de artistieke en culturele wereld. Opnieuw in zijn eigen woorden:

“Panamarenko, Fredje Bervoets die mijn lief afpakte en er mee trouwde, Ferre Grignard, Nicole Van Goethem, Jan Decleir, dichters als Nic Van Bruggen met wie ik de door "de gerechtelijke" in beslag genomen tentoonstelling "Matrakkensabat" organiseerde, Julien Schoenaerts, de jazz saxofonist Mike Zinzen, de misdaad auteur Piet Teigeler, "Hollanders" als de zanger Armand, de schrijver/dichter Remco Campert, de acteur Hugo Metsers stonden er aan de toog, kwamen er zich opwarmen. Over kunst discussiëren, achter de wijven zitten en veel ruzie maken om niks.”

Online

Calliauw was naar eigen zeggen de tweede erkende dienstweigeraar. Nog voor hij provo ontdekte, was hij al jaren lid van het ABVV. “Ik werd op mijn 14de lid. En dan ben ik beginnen publiceren, in onder meer De Werker. Dat was mijn eerste ontdekking, dat ik kon schrijven.”

Schrijven bleef hij zijn hele leven doen. Hij werd later nog lid van de Kommunistische Partij en schopte het tot hoofdredacteur van De Rode Vaan. Zelfs in het weekblad Solidair van de PVDA heeft hij in de jaren 2000 een column gehad.

Hoewel hij toen al de 60 voorbij was, was hij één van de eersten die de mogelijkheden inzag van online publiceren. Hij schreef talloze stukken voor Indymedia en later voor DeWereldMorgen.be.

Spandoek

De stijl van Koen Calliauw was messcherp. Zijn kritieken waren altijd meedogenloos. Niemand was compromislozer dan de activist Calliauw. Maar de artikels die inhakten op alles waar hij niet mee eens was, vijand én vriend, lieten alleen letsels na bij de mensen die onderwerp werden van zijn kritiek. Zelf had hij geen last van rancune.

“I'll be all around in the dark. I'll be everywhere. Wherever you can look, wherever there's a fight, so hungry people can eat, I'll be there. Wherever there's a cop beatin' up a guy, I'll be there”, zegt hoofdpersonage Tom Joad in The Grapes of Wrath, de roman van John Steinbeck.

Dat was Koen ten voeten uit. Wie met een spandoek de straat opstapte om gelijk welk onrecht aan te klagen, kon op Koen Calliauw rekenen. Talloos zijn de foto's van Calliauw met een megafoon in de hand.

 Baken

In 1994 richtte hij mee het DAK (Daklozen Actie Komitee) op, een beweging van en met daklozen die het opnam voor de rechten van mensen zonder vast huisadres. Het DAK kraakte onder meer het Dominicanenklooster in de Kievitwijk.

Calliauw zat ook namens Agalev in de districtsraad van Antwerpen en stond op de lijst Resist rond Dyab Abou Jahjah.

Door het overlijden van Koen Calliauw verliezen de stemlozen een megafoon. En de machtigen een luis in de pels. Links is een baken kwijt. Koen Calliauw zorgde door zijn eeuwig kritische houding voor een stuk democratische kwaliteitscontrole, schrijft Jan Blommaert. Hoe levensnoodzakelijk dat is, zullen we de komende maanden en jaren wel merken.

Meer informatie over de huldiging: https://www.facebook.com/events/346267702231535/?fref=ts