Op 2 januari, vlak voor het vrijdaggebed, scandeerden demonstranten in de drie grootste Zweedse steden: “Handen af van mijn moskee”. Het was een reactie op de drie aanslagen die, in één week tijd, plaats vonden en gericht waren tegen gebedshuizen van moslims in Uppsala, Eslöv en Eksiltuna, waar vijf gewonden vielen.
De aanslagen vinden plaats midden een roerige Zweedse politieke periode. De rood-groene regering van Stefan Löfven (1) vermeed eind december nieuwe verkiezingen. Het immigratiebeleid staat er hoog op de agenda. De gebeurtenissen van 22 juli 2011 in Oslo, daarna op het eilandje Utoya van het Noorse buurland, en de beweegredenen van Anders Breivik (2) liggen nog vers in het Scandinavische geheugen.
In een eerdere blog (3) haalde ik wijlen Stieg Larsson, auteur van de Millenium-triologie, aan als hij verbanden legt tussen overheid, conservatief rechts, racisme en extreem-rechts. Onder meer de banden van president Ronald Reagan in de zestiger jaren met de racistische senator Barry Goldwater (Amerikaans senator voor Arizona en vriend van communistenjager Joseph Mc Carthy). Of ook de Forza Italia van Berlusconi en diens samenvoeging met Allenza Nationale, de naoorlogs heropgerichte fascistische Mussolini partij.
In zijn biografie van Larsson behandelt de auteur ook de verrechtsing in Zweden onder de liberale conservatief Carl Bildt : ‘het beleid van de enige weg’ (zie Thatcher’s ‘There is no alternative’ wat nu ook door schaduwpremier Bart De Wever nadrukkelijk wordt overgenomen) en de groeiende polarisering tussen de bevolkingsgroepen. Stieg Larsson hekelde meermaals de lakse houding van de Zweedse openbare instanties en media tegenover discriminatie, racisme en extreem-rechts.
Je kan je afvragen of de huidige ‘Zweedse’ coalitie bij ons ook niet wat meer allert zou kunnen zijn. Natuurlijk hebben zij waarschijnlijk wel andere katten te geselen in het begin van dit nieuwe jaar. Dit na de protestgolf van het najaar 2014 en het te verwachten vervolg in 2015. Maar toch.
Het valt de nieuwssite Apache.be (4) in alle geval op “dat uitspraken van Jan Jambon Franstalig België in rep en roer zetten (nvdr : en de positie van regeringsleider Charles Michel daar zeer moeilijk maken), terwijl er het in Vlaanderen nauwelijks voor beroering zorgde”. Want het werd in onze contreien vooral uitgelegd als politiek PS opportunisme of/en hysterische overacting.
De relatieve windstilte daarover in de Vlaamse media. Apache.be schrijft (5) dat in 1960 bij de uitgeverij Sparta en de daarmee verbonden drukkerij Astra (het zijn de voorlopers van De Persgroep – in 1987 verwierf de familie Van Thillo een belang van 66% in Uitgeverij Hoste – die nu onder meer Het Laatste Nieuws, De Morgen en Dag Allemaal uitgeven en een zware vinger in de VTM-pap hebben) opvallend veel personeelsleden, ook in leidende functies, werkten die na het einde van WO II veroordeeld waren wegens collaboratie met Nazi-Duitsland. Citaat : “Het collaboratieverleden van De Persgroep maakt alleszins duidelijk hoe veroordeelde collaborateurs in Vlaanderen soms wel heel snel gerehabiliteerd werden”.
Astra en Sparta waren in handen van Cyriel ‘Bill’ Van Thillo, grootvader van Christian van Thillo, de huidige topman van De Persgroep. Apache.be citeert passages uit de ondervraging die commissaris Block in 1960 afnam van hem en die zij terug vonden in het Rijksarchief. Hij was “voor zover bekend niet openlijk betrokken bij de collaboratie. De Antwerpse notaris Richard Celis die hem persoonlijk kende zei ooit: Bill nam nooit actief deel aan de Vlaamse beweging, hij sponsorde”.
Apache.be vermeldt ook dat zijn twee oudere broers wegens collaboratie werden veroordeeld : Edmond Van Thillo wegens verklikking tot vijf jaar, en Renaat Van Thillo (hij vluchtte naar Argentinië) die in 1947 bij verstek ter dood werd veroordeeld.
Doch terug naar de politieke agenda. Naast de periode van Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken en diens omstreden uitspraken over migratie was er dus het interview van Jan Jambon over de collaboratie: “de mensen die met de Duitsers collaboreerden, hadden hun redenen”. Daarna was er ook zijn foute verklaring dat hij als gewone toehoorder (weliswaar aan de eretafel met onder meer spreker Le Pen, later bleek dat hij in werkelijkheid lid van de Raad van Bestuur was) een avond bijwoonde, ingericht door de Vlaams-Nationale Debatklub (VNDK) met als spreker Jean-Marie Le Pen.
Ook kwam Jan Jambon in het nieuws met zijn verklaring over afspraken voor verdere staatshervorming, gemaakt door de Zweedse coalitie van Michel I, die in Atoma-schriftjes terug te vinden zouden zijn in kluizen van de politieke partijen van de coalitie. Deze verklaring werd afgelegd tijdens een bijeenkomst van de minister met het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) van Antwerpen. Jan Jambon is er ten andere erelid.
Blijkt nu dat in datzelfde KVHV Antwerpen nog een andere Jambon tot grote verklaringen in staat is. “Monseigneur, wat U voorstelt is niet katholiek”, kapittelde Wouter Jambon de Antwerpse bisschop Johan Bonny, toen deze pleitte voor erkenning van holebirelaties in de katholieke kerk. Wouter ‘Murk’ Jambon vertolkte het standpunt als praeses van zijn organisatie. De zoon is praeses, de vader minister en vice-premier namens de grootste partij in dit land.
Het roept misschien toch wel wat bedenkingen op rond geloofwaardigheid en goed bestuur. Is het bijgevolg overdreven te vragen dat de ‘Zweedse’ coalitie, en bij uitbreiding politici en journalisten, er minstens een aandachtspunt van maken?
(1) Zie artikel van 22 december op deze site: ‘Politieke crisis na twee maanden rood-groene regering in Zweden’.
(2) Zie de boekrecensie op deze site van maandag 22 december: ‘Anders Breivik, één van ons’.
(3) ‘Het testament van Stieg Larsson’ over zijn biografie, een boek van JE Petterson, uitgegeven in 2010 door Meulenhoff.
(4) Het dossier ‘collaboratie’ van ex-De Morgen-journalist Tom Cochez.
(5) De site baseert het verhaal voornamelijk op informatie uit dossier 5781, PK Antwerpen 2001 C, bewaard in het Rijksarchief in Beveren.
