In zijn column voor De Morgen van 12 december, ‘Ondernemerschap is niet van rechts‘ heeft Groen parlementslid Kristof Calvo het over maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Hij probeert een deel van de ondernemende medemens voor zijn kar te spannen door zich te distantiëren van ‘klassiek’ en ‘radicaal’ links. De vijand nummer 1 van radicaal links is de ondernemer, aldus Calvo. Ik voel me aangevallen en wens hierop te reageren.

Laat ons duidelijk zijn, de ondernemer is niet de vijand van radicaal links. Wij staan voor degelijke arbeidsvoorwaarden en wetgeving ter bescherming van het leefmilieu. Dat botst soms met de belangen van ondernemers, akkoord. Maar onze vijand dat zijn slechte, onveilige en ongezonde arbeidsomstandigheden. 

Wij houden ook van levendige buurten met tal van winkels. Meer zelf, wij strijden tegen de macht en voorkeursbehandeling die grote ondernemingen genieten. Deze peuzelen de kleinere immers op. Liever dan telkens opnieuw dezelfde machtige bedrijven, met matig tot slecht betaald personeel, in het straatbeeld zien wij een divers aanbond aan lokaal verankerde éénmanszaken en familiebedrijven. Wij zijn voor de ondernemers! 

Maar laat ons niet flauw doen, het wantrouwen tegenover een bepaalde groep ondernemers is bestaande. Dat valt te verklaren door vier zaken.

Ten eerste is er de geschiedenis van uitbuiting en onderdrukking van werknemers door de kapitalisten. Wij hebben nu, dankzij links, min of meer degelijke arbeidsomstandigheden, maar zien met lede ogen aan hoe er op grote schaal misbruik wordt gemaakt van werknemers in andere delen van de wereld.

Ten tweede stellen we vast dat ook hier en vandaag op kleinere schaal misbruik wordt gemaakt van ‘ondergeschikten’. In het artikel van Calvo wordt ondernemer Harry Demey aangehaald die spreekt van ‘mijn mensen’. Een term die wijst op een hiërarchie omgeving. Hiermee wil ik niet insinueren dat Demey geen goede baas zou zijn maar wel hoe werkgevers naar de werknemers kijken. 

Er zijn tal van mensen die een vorm van angst ervaren naar hun baas toe. Mensen die ongemakkelijk worden, onder druk gezet worden en/of stress voelen wanneer de baas in de buurt is. Het gaat dan vooral om lager geschoolde minder assertieve mensen.

Het is bovendien geweten dat seksuele intimidatie door een hoger geplaatste vaker voorkomt dan binnen een niet-hiërarchische verhouding. Het wordt te weinig gezegd; hiërarchie en macht zorgen weleens voor misbruik. 

Ten derde zijn er de ‘spreekbuizen’ van de ondernemers, Unizo en VOKA, die ronduit ideologisch rechts zijn. We horen maar weinig ondernemers die zich distantiëren van deze werkgeversorganisaties. Als jullie dan toch bestaande zijn zoals Calvo beweert, en ik best geloof, laat jullie horen. Maatschappelijk betrokken ondernemers, distantieer u van Unizo en VOKA.

Ten vierde is er het gegeven dat een zeer kleine groep ondernemers azen op het publieke bezit en dit willen privatiseren. Het openbaar vervoer, het water, de postbedeling, de culturele sector, enzovoort. Links ziet dit liever in publieke handen.

Calvo beweert in zijn artikel aan dat ondernemers en rechts geen synoniemen zijn. Gelijk heeft hij. Toch moeten we vaststellen dat ondernemers vaak rechts denken en ook dat valt te verklaren. Sommigen zijn als jongeling nog idealistisch maar raken door het teveel aan regeltjes en bureaucratie gefrustreerd en schuiven op naar rechts. Andere nadat ze door hard werken goed geld hebben verdiend en hierop belast worden. 

Om te ondernemen moet je best een sterk mens zijn. Je waagt je volop binnen de competitie en concurrentie maatschappij. Je dient erg creatief en stressbestendig te zijn, tevens als een harde werker en je moet aan al dat papierwerk uit kunnen. Te eerlijk zijn is geen pluspunt want uw belastingaangifte moet je ‘creatief’ invullen. Dus, vooral sterke mensen ondernemen en sterke mensen zijn vaker rechts want rechts staat voor de wet van de sterkste. 

Ten slotte is er het feit dat sommige ondernemers een zaak starten in de hoop hier veel geld mee te verdienen. Het is zo dat rechtse mensen over het algemeen meer materialistisch zijn en dus meer op zoek gaan naar het geld. Ook dat kan een reden zijn waarom ondernemerschap en rechts zo verwant lijken.

Maar zoals Calvo terecht aanhaalt, dit hoeft niet zo te zijn. Waar Calvo wel de bal misslaat is dat ondernemers de vijand nr.1 zijn voor radicaal links. Zoals vermeld hierboven steunen wij volop de éénmanszaken en familiebedrijven omdat hier niet of minder spraken is van hiërarchie. Niet dat er een verbod moet komen op KMO’s maar wij zien de meerwaarden wanneer mensen echt voor zichzelf werken en zijn ons bewust bij de gevaren van een hiërarchische werkomgeving. Naast tal van kleinere bedrijfjes zien wij graag sterke grote overheidsbedrijven die de basisbehoeften van de mensen invullen.