Reportage, Nieuws, Samenleving, Politiek, België, Lokaal, Brussel -

Vossenplein in actie tegen parking

De Brusselse gemeenteraad gaf groen licht voor het mobiliteitsplan in het stadscentrum. Ook vier nieuwe ondergrondse parkings zijn goedgekeurd, waarvan een onder het Vossenplein, wereldberoemd om de dagelijkse vlooienmarkt. Een tweehonderdtal burgers maakten in de hal van het stadhuis duidelijk het niet eens te zijn met de plannen. “Het is een van de laatste plekken in Brussel waar je de oude traditie van de stad voelt."

maandag 1 december 2014 20:00
Spread the love

Een luid gejoel galmt door de hal op de eerste verdieping van het stadhuis in Brussel. Uit de speakers die verbonden zijn met de raadszaal hoorden zo’n tweehonderd
bezorgde burgers zojuist de uitslag van een stemmingsronde over het
mobiliteitsplan. Ondanks stevige kritiek van de oppositie, zoals Groen, Ecolo
en cdH, stemde een meerderheid van de gemeenteraad maandagavond 1 december toe
om te starten met de procedure die de bouw van vier ondergrondse parkings binnen
de Vijfhoek van Brussel mogelijk maakt. 

Dit tot grote teleurstelling van troepen burgers die zich naar het
stadhuis hebben begeven om een signaal af te geven tegen de plannen. De
gemeenteraad meent met het mobiliteitsplan en de
extra parkings de bereikbaarheid van het stadscentrum te vergroten. Maar inwoners
zijn bang dat door deze plannen de identiteit, sfeer en uitstraling van veel
wijken verloren gaan.    

“De opkomst bij het stadhuis is geen demonstratie. Iedereen is er als
individu naartoe gegaan”, maakt Gwenael Brees duidelijk. Van 2009 tot afgelopen zomer was hij voorzitter van
Inter-Environnement Bruxelles, een federatie van tachtig buurtverenigingen en
wijkcomités in Brussel. “Er is slechts voor twintig burgers
plek bij het beraad. De komst van de rest in de gangen van het stadhuis is puur
symbolisch.”  

Politiek spel

Een van hen is Bram Dewolfs. Hij woont bij de Nieuwe Graanmarkt, een van de
pleinen waaronder een parking komt: “Ik ben hier om te tonen dat ik niet akkoord
ben met het mobiliteitsplan, omdat het nog meer verkeer gaat aantrekken en zal
zorgen voor een slechte luchtkwaliteit. Bovendien is er totaal geen inspraak
geweest over wat de burgers wilden.”  

Tom Lootens woont in de buurt van Dewolfs. Hij legt uit dat er sprake is van
een compromis binnen de gemeenteraad. “De MR en Open VLD hebben de
coalitiepartners PS en de sp.a om een ruil gevraagd. De eersten zouden akkoord
gaan met het uitbreiden van een verkeersvrije zone, maar hun tegeneis was om
het centrum van meerdere parkings te voorzien en een mini-ring te creëren.”  

Lootens is zelf architect. “Vele deskundigen spreken net als ik de plannen volmondig
tegen. Zo breng je alleen maar meer auto’s naar het centrum in plaats van ze
weg te houden. De PS en sp.a gaan erin mee, omdat het uitbreiden van de
voetgangerszone in het stadscentrum van Brussel anders ook niet mogelijk is. Stiekem
hopen zij waarschijnlijk dat er geen budget gevonden wordt om de parkings uit
te voeren en dat MR en Open VLD het deksel op hun neus krijgen. Er wordt een
politiek spel gespeeld.” 

Duw- en trekwerk 

Even komt het tot een duw- en trekwerk als twee te luidruchtige burgers uit
de raadszaal worden verwijderd. Een medewerker van de Stad Brussel raakt erbij gewond aan zijn hand en moet naar het ziekenhuis. Verder verloopt de
zitting rustig maar wat rumoerig – met veel boegeroep van de
aanwezigen als een voorstander aan het woord is en onder luid gejuich als een
tegenstander spreekt.  

“Het is een publiek moment en iedereen heeft het recht om erbij te zijn”, zegt Gwenael Brees. “Het
zijn allemaal mensen die zich zorgen maken over de gevolgen van het
mobiliteitsplan en de nieuwe parkings voor de buurt.”   

Grootste controverse 

In juni besloot Brees het rustiger aan te doen en daarom zijn functie als
voorzitter van de wijkcomites in Brussel neer te leggen. Hij
verhuisde naar de Marollen, niet wetende dat kort daarna – twintig meter van
zijn deur verwijderd – bij het Vossenplein bouwplannen zouden starten waarvoor hij opnieuw in actie zou komen. Van de vier nieuw
geplande parkings heerste de afgelopen dagen de grootste controverse rond de
plannen op deze locatie. Eerder bezocht DeWereldMorgen.be het plein om
erachter te komen waarom.

Het is maandag elf uur in de ochtend als ik de voormalige voorzitter ontmoet
in Café Volle Brol aan het Vossenplein. Een café waar bewoners nog letterlijk
hun pas op de vlooienmarkt gekochte brol onder de banken achterlaten als het te
veel is om mee naar huis te nemen. Door de ramen zie je bijna niks, wegens de
vele posters die zijn opgeplakt met leuzen als Ik wil geen parking onder het
Vossenplein
en Teken de Petitie.



Posters sieren het raam van Cafe Volle Brol. Foto: Helenka Spanjer

Nog vijf uur te gaan voordat iedereen naar de Grote Markt afzakt om
duidelijk te maken dat ze tegen de aanleg van de ondergrondse parking zijn. In
slechts enkele dagen tijd hebben 2060 mensen op de facebookpagina We love Jeu
de Balle
(Vossenplein in het Frans) op de knop ‘deelnemen’ geklikt.  

24-uurs muziekfestival 

Op hetzelfde moment is er een gratis 24-uurs muziekfestival in volle gang
in drie cafe’s aan het Vossenplein. De kroegbazen van Le Chaff, Le Brocante en
Le Renard Bleu wisten binnen enkele dagen 48 bandjes en dj’s op te trommelen
die van zondagmiddag 30 november tot maandagmiddag 1 december achter elkaar
op wilden treden. Allemaal hebben ze een band met de wijk. Met hun optreden betuigen ze graag steun aan de acties tegen de parking.  




Maar voordat het festival zondagmiddag van start ging, zijn de symbolische
echtgenoten Bouwpromotor & Bureaucratie ter dood veroordeeld en
opgehangen. Zo’n driehonderd mensen en diverse media waren op het schijnproces
afgekomen. De buurtbewoners refereerden hiermee aan een zaak uit 1969, waarbij
inwoners drie maanden lang hadden geprotesteerd tegen de bouw van kantoren bij het
Vossenplein, en wonnen!  

Inmiddels is het muziekfestival al twintig uur bezig. Terwijl mensen langs
de kraampjes struinen, speurend naar mooie koopjes, dansen en zingen velen er
al enkele luttele uurtjes op los. DJ Spookhuisje is net klaar met draaien in Le
Chaff: “Ik vind dat we solidair moeten zijn. Zelf kwam ik hier al als kind en
zou het erg jammer vinden als de markt verdwijnt door de bouw van de parking. De
charme van het plein zou verloren gaan en de markt kan onmogelijk werken op een
andere plek.”  

Ondertussen is het volgestroomd met bezoekers in Le Brocante waar de acht
vrouwen van Les Vedettes in strakke majoretteoutfits als ware diva’s door de
microfoons zingen. Tien jaar geleden is de groep in de Marollen ontstaan. “De
buurt raakt haar ziel kwijt als de plannen doorgaan”, zegt Jill, aanvoerder
van de groep.



Les Vedettes in Cafe Le Brocante. Foto: Helenka Spanjer

Levend historisch erfgoed

Gwenael Brees legt uit waarom zoveel mensen willen tegenhouden dat het Vossenplein op de schop gaat. “Veel Brusselaars zijn gehecht aan deze wijk. Als hier een
parkeerplaats komt, verandert de gehele uitstraling van het Vossenplein. Het is
een van de laatste plekken in Brussel waar je de oude traditie van de stad
voelt. Het plein is in 1854 gebouwd en sinds september 1873 is er iedere dag,
van maandag tot en met zondag, van januari tot en met december de
vlooienmarkt.” 

Voor veel mensen is het Vossenplein “een levend historisch erfgoed”, stelt
Brees. “Het is geen geschiedenis dat enkel terug te zien is in het museum, maar
het is actueel.” En niet alleen boven de grond, maar ook onder de grond, waar
zich een schuilkelder uit de Tweede Wereldoorlog bevindt. “Ook is er kans dat
de bouwvakkers op ruïnes uit de Middeleeuwen stuiten en als dat gebeurt wordt
de bouw direct on hold gezet, waardoor het sowieso een stuk langer zal duren.”  

Onderschat 

De bouw van de parking wordt volgens Brees sterk onderschat. “Naast de
historische overblijfselen, zijn er in de grond onder het plein waterbronnen
die de aanleg van een ondergrondse parkeergarage erg gecompliceerd maken.” 

Schepen van Mobiliteit Els Ampe verklaarde dat de markt door kan gaan
tijdens de verbouwing omdat het plein nooit helemaal open zal liggen. “Maar dat
is niet waar. Het is onmogelijk om slechts plaatselijk met kleine bouwgaten een
parking te bouwen. Er zal sprake zijn van een enorme overlast. Je moet je
voorstellen: voortdurend brommende motoren, vrachtwagens die af en aan rijden
met voorraden cement, bouwvakkers moeten het zand dat ze uitgraven tijdelijk
ergens kwijt op het plein en ze moeten water uit de grond ontginnen.”  

Bovendien is het onzeker hoe lang de bouw gaat duren. “Men sprak eerst van 30 maanden. Later werd er gezegd 24 tot 30 maanden. En nu is de duur
teruggebracht naar 18 maanden. De waarheid is dat de gemeenteraad het
niet weet. Niemand weet het”, aldus Brees. “De sfeer op de markt gaat hierdoor
compleet verloren. Mensen willen de aanraking met de oude stenen niet kwijt.”   

Lokale economie 

Als het Vossenplein wordt opgebroken, vernietigt de gemeenteraad de lokale
economie, vreest Brees. “Alle shops en cafés rondom het plein en in de wijk
staan in verbinding met de vlooienmarkt. Sommige openen zelfs tegelijk met de
markt om vijf uur ‘s morgens en sluiten om vier uur ’s middags als alle
kraampjes weer zijn opgeruimd. De klanten van de cafés bestaan uit de marktverkopers
en de bezoekers.”  

Neem buurtbewoner Roger van Impe. Hij komt al 65 jaar op het Vossenplein.
“Ik heb hier altijd gekocht en ken inmiddels iedereen. Dit is Brussel hier. Het
is voor mij net een boerendorp. Ik geloof er niet in dat de bouw van de
parkeerplaats daadwerkelijk door zal gaan. Alle bewoners zijn tegen.”  

Ook bezoekers van buiten de wijk zien de
vlooienmarkt niet graag ten onder gaan. Een sjiek gekleed koppel stapt het café
binnen nadat ze een set oude foto’s en servies op de kop hebben getikt. De man kan zich
voorstellen dat de parking meer bezoekers en dus meer klanten kan aantrekken.
Maar zijn vrouw valt hem direct in de rede: ze is bang dat het dan afgelopen is
met de markt.    

Toeristisch erfgoed

“De markt is toeristisch erfgoed. In elke reisgids staat het vermeld. Hoe gaan
ze het nu omschrijven als het plein maanden- dan wel jarenlang overhoop ligt?”,
vraagt Mies van Molle zich verontwaardigd af. Haar vriend heeft 35 jaar op de
markt gestaan tot hij afgelopen jaar plots overleed. Hoewel Mies zelf niet in
de buurt woont, komt ze nog regelmatig naar Café Volle Brol waar iedereen net één familie is. “Vanaf het moment dat je een paar keer komt, hoor je erbij. Ook
omdat velen van ons in dezelfde financiële situatie verkeren.” Dat
familiegevoel gaat verloren als het plein op de schop gaat. “Het geheel valt
dan uit elkaar.” 

Met een zoen op de wang wordt Mies gegroet door Marcel, die net naar huis gaat. Als specialist in oude munten, postkaarten en postzegels
staat hij al veertig jaar op de vlooienmarkt. Iedere dag komt hij een pintje
drinken bij het café. Kort daarvoor was een jongeman binnengekomen met een hoge
stapel oude vergeelde handgeschreven brieven, die hij voor Marcel op tafel
neerlegde. Wellicht zit er een bijzondere postzegel of postkaart tussen die hij
weer kan verkopen.  

Recyclen 

“De hele economie in deze buurt draait om recyclen”, legt Brees uit. “Overlijd
je moeder, dan kun je haar beste spullen kwijt in de antiekshops en verkoop je
de rest op de markt.” De Marollen is een buurt met 40 procent sociale huurwoningen. Brees: “Er
wonen hier veel arme mensen. In de negentiende eeuw, toen het plein werd
aangelegd, was het in handen van private mensen. Zij droegen het over aan het
stadsbestuur op voorwaarde dat de markt voor de inwoners uit de buurt zou
blijven. Nog steeds is het een plek waar zij kunnen leven, kopen en verkopen.
Dat gaat verloren als hier jarenlang gebouwd wordt aan een ondergrondse
parking.” 

Brees erkent dat er in de buurt een parkeerprobleem bestaat, maar dat kan volgens
hem op een andere manier worden aangepakt. “Er zijn twee parkeerplaatsen op
vijfhonderd meter afstand van het plein, maar deze zijn slecht aangeduid en
duur, waardoor mensen er niet parkeren. Dit zijn problemen die makkelijk kunnen
worden opgelost. Een extra nieuwe parking is helemaal niet nodig.” 

Infovergadering

Twee weken geleden, toen de inwoners van de Marollen voor het eerst hoorden
over de plannen, ontstonden er direct veel ideeën voor protestinitiatieven. Ze
brachten deze bij elkaar onder de naam Platforme Marolles. “Vorige week maandag
hadden we een grote vergadering met zeker 150 mensen uit de buurt”, zegt Brees.
“Een van de initiatieven, naast het schijnproces, het 24-uurs muziekfestival en
het bijwonen van de stemmingsronde in het stadhuis, was een petitie, die
inmiddels is ondertekend door 13.000 tegenstanders.”  

Deze petitie is tijdens de zitting aan de gemeenteraad overhandigd. Op 8
december belegt schepen van Openbare Werken Els Ampe een infovergadering, die specifiek over de plannen voor het Vossenplein gaat. Maar tegenstanders zijn van mening dat
er een vergadering plaats had moeten vinden voordat de gemeenteraad ging stemmen
over het mobiliteitsplan. 

take down
the paywall
steun ons nu!