Een gedreven, een goed gedocumenteerde, een geduldige, een open
minded cultuurminister. Rad van tong, met een constructieve houding.
Maar tegelijk assertief en overtuigd. Zo kwam Sven Gatz over tijdens de
vele uren bespreking van zijn beleidsnota en zijn eerste begroting. Toch wil hij een pak dingen doen, waar ik het moeilijk mee heb. Naast veel correcte beleidsopties. Niettemin.
Eerst
nog wat vers doch pijnlijk besparingsnieuws over Cultuur. Aan de
middelen van het Kunstendecreet wordt nog meer geknaagd: nu is er ook
een forse daling van de projectenpot met 2,26 miljoen euro. Daar stak
9,6 miljoen euro in, nu nog 6,54 miljoen euro. Dat komt neer op 6,5% van
het kunstenbudget ipv de normaal geachte 10%. Daarmee doet Gatz exact
wat Schauvliege deed bij het begin van de vorige legislatuur. Zij schoof
dat in de schoenen van haar voorganger. Doodjammer, de pot was pas
recent weer op normaal niveau gekomen en nu wordt die stevig ingekort.
Nieuwe projecten van jonge makers zullen de pineut zijn. De Vlaamse
regering honoreert duidelijk de beslissingen niet van de vorige
regering. Van beide regeringen maken nochtans twee dezelfde partijen
deel uit (N-VA en CD&V).
De subsidies voor Culturele
Manifestaties (Podium) waarbij kleine subsidies worden gegeven aan
lokale verenigingen, wordt afgeschaft. Daarmee worden niet alleen vele
publieken, maar ook talrijke, meestal niet rechtstreeks gesubsidieerde
artiesten getroffen. Ze zullen immers veel minder moeten spelen.
Ook
de ENCE (ExpertiseNewerkenCultuurEducatie) gaan op de schop: 100.000
euro naar 0 euro. Naar verluidt omdat de werkingen niet bevredigend
waren.
Nog wat goed (?) nieuws: er is 42.000 euro voor culturele
infrastructuur, voor de eigen instellingen van de Vlaamse Gemeenschap:
deSingel (nog eens), Kasteel van Gaasbeek, M HKA, KMSKA enz.. Eenmalige
uitgaven uit het FEU.
Nee, Sven Gatz zal Reynders niet bijspringen
om te besparingen van de federale culturele instellingen te (helpen)
compenseren. Dat suggereerde de federale minister onlangs. Het zou
inderdaad al te gek zijn dat wij besparen op de Vlaamse Opera om er de
federale opera (de Munt) mee te financieren.
Het Rekenhof merkte
op dat Vlaanderen geen centen had voorzien voor de voorbereiding van de
deelname aan de Frankfurter Buchmesse. Vlaanderen is samen met Nederland
in 2016 gastland op de Frankfurter Buchmesse,. De coördinatie en de
organisatie van het project zijn in handen van het Vlaams Fonds voor de
Letteren en het Nederlands Letterenfonds. Op 20 juni 2014 besliste de
Vlaamse Regering daarvoor in de nodige financiering te voorzien,
gespreid over de begrotingsjaren 2014, 2015 en 2016. Helaas heeft de
Vlaamse regering heeft het bedrag niet op de eigen begroting opgenomen.
Dat wordt later rechtgezet, aldus minister Sven Gatz.
Meer
samenwerking tussen cultureel en onroerend erfgoed? De minister voor
onroerend erfgoed (Geert Bourgeois) blies eind vorig jaar de
voorbereiding van samenwerkingen op tussen Herita en Faro, de
steunpunten. Zonder duidelijke redenen. Dat belooft…
Het
sociaal-cultureel werk (verenigingen, bewegingen en
vormingsinstellingen) mag zich aan een ingrijpende beleidswijziging
verwachten. Gatz vindt het huidige veld te traditioneel en meent dat
nieuwe werkingen – en er zijn er veel – uit de boot vallen. Niet geheel
onterecht trouwens. Toch is ook de Vlaamse verenigingstraditie zeer
waardevol. Fasten your seatbelts.
De lijst van grote (Vlaamse)
culturele instellingen (zoals De Philharmonie en de Vlaamse Opera) wordt
uitgebreid. We missen echter nog steeds criteria waarop de keuzes
zullen gebaseerd zijn. Hij benadrukt ook dat ze een dienstverlenende
taak moeten opnemen ten aanzien van het veld. Wat is dat dan: niet
alleen voor het eigen huis werken maar ook voor andere culturele spelers
infrastructuur voorzien, administratieve of andere vormen van
ondersteuning leveren… Dat wordt interessant.
De minister wil de
belangenbehartigers afschaffen. Nee, ik ben fout. Hij wil de
subsidiëring afschaffen. Hij vernoemde meteen de belangenbehartiger voor
het cultureel erfgoed. Die is eigenlijk nog niet eens actief. En vreemd
genoeg werd dit pas in 2012 via een amendement in het decreet
ingevoerd, op initiatief van de fracties van Open VLD, CD&V, N-VA,
SP.A en Groen, van alle democratische partijen dus…. En ja, Gatz heeft
principieel gelijk dat de overheid geen belangenbehartigers moet
subsidiëren, dat het veld ze zelf moet financieren. Maar in de praktijk
is dat niet realistisch. Het gaat niet om een reuzegrote ledenvereniging
als pakweg Unizo. Het gaat om kleine sectoren met relatief weinig
centen. En wat belangrijker is, de overheid heeft er alle belang bij een
duidelijk aanspreekpunt te hebben dat het veld kan vertegenwoordigen.
Dat is in het belang van de overheid zelf. En dat ze kritisch zijn? Het
is maar normaal toch? Een open overheid moet de moed en de wil hebben
zijn critici te subsidiëren. Natuurlijk moeten zelf zelf ook voldoende
middelen inbrengen, maar dat zal niet volstaan… Gatz benadrukt wel dat
het niet zijn bedoeling is critici de mond te snoeren. OKO, FOV, VVC
mogen vrezen. Hij antwoordde me dat hij hier alsnog wil bij stilstaan.
We hopen dat hij tot inkeer komt.
Over het lokaal cultuurbeleid is
al veel inkt gevloeid. De regering blijkt koppig vasthouden aan de
storting van het hele budget in het Gemeentefonds, zonder oormerking. Er
komt wel een monitoring van de effecten … om dan in 2018 vast te
stellen dat de gevolgen ernstig zijn. Dan nog ingrijpen? 2018 is
politiek een belangrijk jaar en 2019 ook. De minister wil wel nadenken
over de New Deal lokale overheden, voorgesteld door het FOV. En hij wil
de problemen met lokale culturele infrastructuur in kaart brengen. Aub
mijnheer Gatz, knip de band tussen de Vlaamse overheid en de lokale
overheden niet helemaal door. Er is bijna 50 jaar aan gewerkt. Laat de
mooie resultaten niet teloorgaan.
De begroting werd meerderheid tegen oppositie goedgekeurd in de commissie.
