Portret van een verdwenen Rio

Portret van een verdwenen Rio

donderdag 6 november 2014 23:13
Spread the love

De
Braziliaanse artiest Chico Buarque de Holanda werd dit jaar 70. De
legendarische vertolker van de Música Popular Brasileira legde zich
de afgelopen jaren vooral toe op het schrijverschap. In
Herinneringen aan Rio duikt hij in het verleden van een adellijke
familie en de voormalige hoofdstad van Brazilië. Het werd door de
lezers van het Braziliaanse dagblad O Globo verkozen tot beste boek
van 2009.




Vanop
zijn ziekbed in een anoniem publiek hospitaal kijkt de honderdjarige
Eulálio Assumpção terug op zijn leven aan de hand van
fragmentarische herinneringen. Hij fantaseert daarbij vrijuit over
een nieuw begin met één van zijn dagelijkse verzorgsters. Steevast
verwart hij het kille heden met een geromantiseerd verleden. Dit
leidt vaak tot absurde contrasten in tijd en ruimte.

Een
onmogelijke liefde

Eulálio
komt uit een welgestelde adellijke familie met grote politieke
invloed. Zijn vader is een wapenhandelaar voor een Franse
wapenfabrikant en reist veel tussen Brazilië en Europa. Het is een
periode waarin Rio de Janeiro leeft op het ritme van het liberale
Europa en Parijs de maatstaf is.

De
onverwachte moord op Eulálio’s vader verandert alles. Tijdens de
uitvaartplechtigheid wordt hij passioneel verliefd op Matilde, de
dochter van een gedeputeerde van zijn vaders politieke partij. Hij
vraagt haar ten huwelijk. Dit vormt meteen het startschot van een
onmogelijke liefde voor een vrouw met een te donkere huid en gemengd
bloed.

Gesloten
deuren

Eulálio
volgt zijn vader op als vertegenwoordiger van de Franse
wapenfabrikant Le Creusot et Cie. Samen met de Franse ingenieur
Dubosc aast hij op grote contracten bij de Braziliaanse overheid. Hij
beschikt echter niet over het charisma en de ervaring van zijn vader. Door bureaucratie en politieke spelletjes blijven de noodzakelijke
deuren gesloten.

Matilde
verdwijnt op mysterieuze wijze en Eulálio blijft verweest achter met
hun pasgeboren dochtertje. Een leven lang tast hij in het duister
omtrent haar plotse vertrek en telkens verzint hij een andere
verklaring.

Na
de beurscrash van 1929 gaat het fortuin van de familie Assumpção in
rook op. Daarna leeft Eulálio hoofdzakelijk van het familievermogen
van de Montenegro’s, zijn familie langs moederskant en
grootgrondbezitters in de staat Minas Gerais. Generatie op generatie
brokkelt zijn macht verder af en het laatste overgebleven geld
verdwijnt in de handen van oplichters.

Portret
van een verdwenen Rio

Herinneringen
aan Rio
is een melancholisch boek dat je laat meedrijven op de
golven van een haast tragikomische familiegeschiedenis. Je wandelt
door het decor van een verdwenen Rio dat zich voornamelijk afspeelt
op mondaine locaties: Het Zwitserse chalet aan het strand van
Copacabana, de neoklassieke villa in Botafogo en het landgoed aan de
voet van de bergen.

Samen
met het onverschillige ziekenhuispersoneel aanhoor je Eulálio’s
verwarde monoloog over diens leven in een steeds veranderend
Brazilië. Vastgeroeste ideeën over klassenverschil en huidskleur,
jaloezie en desastreuze beslissingen liggen aan de basis van zijn
geleidelijke ondergang.

Net
als Eulálio’s familie wordt ook Rio de Janeiro geportretteerd als
een stad in verval. Via levendige, zintuiglijke herinneringen roept
Buarque een tijdsbeeld op dat in schril contrast staat met de
kosmopolitische metropool van vandaag. Na de afgebroken
familie-eigendommen zal ook dit Rio ooit onder de sloophamer
verdwijnen wanneer Eulálio sterft.

Chico Buarque de Holanda: Herinneringen aan Rio. Meulenhoff, Amsterdam, 2012. ISBN 9789029088299 

take down
the paywall
steun ons nu!