Almaci for President: een oproep aan de leden van Groen

“Wat hebben wij U misdaan?”, is het eerste wat me te binnen schiet als ik onze regeringen bekijk. Eerst was er die Vlaamse besparingsregering. Dat project kan samengevat worden als het versterken van “de marktmaatschappij” met overgrote aandacht aan de zakenwereld en ondernemen – ook in domeinen zoals cultuur en welzijnswerk – en de afbouw van overheidsregulatie (Jobpunt Vlaanderen, de Vlaamse bouwmeester, IWT, het afbouwen van stadsjury’s en de decentralisatie of eerder een ‘afwenteling’ naar gemeentes).

Daarnaast worden de stoorzenders die het middenveld soms zijn aangevallen: van de cultuur tot de jeugdsector en de armoedeverenigingen, tot de macht van de vakbonden die moet gebroken worden. Kwetsbare groepen worden verder gemarginaliseerd en de middengroepen krijgen de factuur van de crisis doorgeschoven via het verhoogde inschrijvingsgeld, de meerprijs voor kinderopvang en de verlaagde woonbonus. Vervolgens was er die federale regering van wie we (nog) langer moeten werken, die de winst van de indexsprong(en) afroomt in de richting van bedrijven – pure winst dus zonder bijkomende eisen – en die gemeenschapsdienst verplicht maakt.

Grote vermogens blijven onaangeraakt, alsook de fortuinen die we nodeloos storten in bedrijfswagens en een reeks bedrijfssubisidies. Nog meer business as usual dus, terwijl in de tussentijd in ons land 800.000 dagdosissen antidepressiva verkocht worden. Met drie zelfdodingen per dag bevindt Belgiê zich in de top drie van Europa volgens de OESO. Rudy De Leeuw noemde dit de meest asociale regering sinds de naoorlogse periode. Dat mogen dan wel érg sterke woorden zijn na de staking in de jaren ’60 tegen de eenheidswet, de Martens-Gol regering in de jaren ’80 en de intrede in de EU onder Jean-Luc Dehaene, maar het geeft aan dat er ons een weinig warme samenleving rest, behalve de belofte van een dwangmatige participatiemaatschappij. Niet voor niks is er een oproep om het ‘Hart boven Hard’ te laten klinken.

Opbouw

De Groene Partij heeft een voorzitster als Meyrem Almaci nodig, omdat iemand zonder veel omzwachtelde praat moet kunnen zeggen dat er een onverdroten links offensief nodig is tegen dit neoliberaal en rechtsconservatief project. Iemand moet zeggen dat wij de crisis niet moeten betalen. Overheden weigerden banken strakker te reguleren en ontkenden de rol van de overheid in financieel beheer, terwijl economische elites gingen voor zelfverrijking en korte termijnswinsten. Tezelfdertijd werden overheden onderworpen aan de Europese begrotingsdoctrine waardoor negatieve begrotingen onmogelijk werden: zware besparingen dienden zich aan.

Waarom draaien wij als gemeenschap hiervoor op en moeten wij financiële putten gaan vullen? Is de Europese begrotingsdoctrine niet gewoon door onze strot geduwd? Waarom krijgt de ondernemerswereld, die zijn winsten jaar na jaar opstapelt, nog wat meer incentives? Dit zijn jaren van linkse oppositie waar de tegenkrachten parlementair en buitenparlementair worden opgebouwd. Er is nood aan de opbouw van solidaire netwerken tussen die krachten uit de de politieke wereld en civiele maatschappij.

Daarnaast moet iemand de stem van onderuit vertalen en solidariteitseisen helpen omzetten in voorstellen daar ergens bovenaan. En als iemand geschikt is om dat project mee te dragen, dan is Meyrem Almaci dat wel. Almaci is iemand die tussen de middenvelders en geëngageerde mensen uit de burgermaatschappij staat, zonder diezelfde civiele samenleving te gaan bezetten. Almaci’s megafoon klonk luid in het parlement toen de bankenkwestie werd doorgedrukt en naar aanleiding van de massale belastingsontwijking bij LuxLeaks stelt ze de fundamentele vraag naar waar het geld zit en naartoe gaat om de besparingsideologie te doorprikken.

Windstreken

Politiek moet niet alleen oog hebben voor die grote verhalen, maar ook voor kleine verhalen. Bovenal is het belangrijk voor een linkse, ecologische politica in mensen te geloven, in hun kennen, kunnen en kunde. Nog al te vaak worden mensen benaderd vanuit hun gebreken, wat ze allemaal niet kunnen, waar ze tekortschieten. Ecologische politiek neemt een unieke ideologische plaats in het politieke spectrum omdat het autonoom initiatief en zelfbeheer zo centraal stelt. Almaci weet boven iedereen hoeveel mensen niet gezien en gehoord worden. Laat staan dat er een positieve kijk is op hun alledaagse leefwereld, hun kunnen of ruimte voor hun toekomstdromen. Altijd moet iemand anders hen komen redden (‘sociale mix’), of worden ze in de rol van ongewenste groepen geduwd. Meyrem Almaci kent het belang daarvan door haar leven en haar opleiding.

Die grootstad waaruit ze komt is ondertussen superdivers, net zoals andere Belgische steden. Mensen uit allerlei windstreken spoelen aan in onze steden. In zogeheten ‘wijken van aankomst’ zetten ze hun eerste stappen, in een poging de eerste sport van de ladder te halen, en een beter leven te waarborgen voor henzelf maar vooral voor de kinderen. Nog altijd zijn we blind voor de aanwezige potentie bij die groepen, alsook voor andere manieren van kijken naar sociale stijging en sociale mobiliteit.

Organisaties uit de civiele samenleving en veel vrijwilligers tonen van onderuit wat ze kunnen, maar overheden volgen niet, uit angst om politiek afgerekend te worden. Superdivers is niet zomaar ‘super’ vertelden Blommaert, Maly en Ben-Yakoub ons in hun boek over Superdiversiteit en democratie. Want het grote verhaal over migratie, start met kleine stappen in die wijken waar er een prangende nood is aan ondersteunende professionals en adequate sociale infrastructuur: speelruimte, goeie dienstverlening en ondersteuning, een jeugdbeweging die openstaat, en onderwijs dat dichtbij staat.

Ladder

Dit migratieverhaal dat Meyrem Almaci in zich draagt, draagt ze voor velen ook uit. Het is hoogtijd voor een voorzitster met migratieroots: de eerste in Vlaanderen! Almaci staat beeld voor de toekomstdroom en hoop van veel jongeren met migratieroots. Door haar onderzoek aan de Vrije Universiteit van Brussel (VUB) weet ze hoe belangrijk die sociale infrastructuur is voor die jonge burgers met een migratieachtergrond. Alleen op die manier kan de aankomstwijk, met de woorden van de sociaal geograaf Bruno Meeus, een sociale lift vormen in plaats van een wankele ladder met veel ontbrekende sporten.

Deze jongeren hebben ook nood aan zuurstof; letterlijk ademruimte: speelruimte, bosgebied, het recht op een gezond leefmilieu en fietsinfrastructuur waardoor ze veilig naar school geraken. Meyrem Almaci is ook een groene Groene: WWF-approved en gebranded met Greenpeace’ slogan “this body is in danger”. De ecologische boodschap is ook een groene boodschap. En die blijft moeilijk.

We moeten met zijn allen op een steeds kleinere ruimte wat duidelijke keuzes vraagt in een autogericht klimaat waarbij automobiliteit soms wordt ervaren als een mensenrecht. Ook ons verbruik moet nominaal dalen net als de consumptie. En niet alleen onze gezondheid telt, ook die van volgende generaties: de toekomstige sluiting van de kerncentrales zal nog een harde strijd vragen. In tijden waar ook onze natuur vermarkt wordt, is het tijd om principieel onze natuur te ontmarkten, gemeengoed te maken en het communale voorop te zetten.

Spelverdeler

En laat ons ook maar voorbij de kerktoren denken. Het wordt tijd dat de Groene Partij terug radicaal aansluiting zoekt bij de vredesbeweging. 5 miljard euro pompen in nieuwe F-35 straaljagers om opnieuw de vrede erin te gaan bombarderen is niet alleen een onthutsende beslissing in tijden van crisis, maar het ontkent de feiten aan de grond –waarbij nog meer oorlog en conflict enkel leiden tot toenemend geweld en burgerslachtoffers en toekomstige instabiliteit.

Nog een laatste. Politiek doe je niet alleen. “No man will make a great leader who wants to do it all himself, or to get all the credit for doing it”, zei Andrew Carnegie op een genderincorrecte wijze. De opbouw van een coherente politieke praktijk is teamspel en teamsport op veel momenten. Almaci weet hoe ze een groep moet aansturen en hoe ze een spelverdeler moet zijn. Almaci heeft een achtergrond in sociaal werk waar ze stage deed in een jeugdhuis (een team), ze was actief in Jong Groen (een team) en stuurde de federale fractie aan, en ze komt uit een grote familie (een volledig voetbalteam van 11).

Aan Meyrem Almaci zelf: ik laat je achter met hoopvol ruggensteuntje van de antropologe Margaret Mead: “Never doubt that a small group of thoughtful, concerned citizens can change world. Indeed it is the only thing that ever has”. Maar, ik had eigenlijk maar één belangrijke boodschap: Almaci for president!

Pascal Debruyne is onderzoeker bij de Middle Eastern and North African research Group (MENARG) van de Universiteit Gent en bij het Department of Earth and Environmental Sciences van de KULeuven. Hij is lid van de Vooruitgroep.