MAF sluit af in de onderwereld
Het grootse slotevenement MICTLAND – Feest van de onderwereld was de afsluiting van het Mestizo Arts Festival, kortweg MAF. De volgende dag is het Allerheiligen, oftewel de dag van de doden en daarmee legde het festival een link voor het eindfeest. “De laatste dag van het festival was ook een beetje een rouwmoment”, stelt medeorganisator Gerardo Salinas. Maar hij benadrukt dat de dood niet gevierd moet worden als iets dat eindig is, maar als een beweging. “Op de dag van de doden kun je terug in contact komen met de mensen die er niet meer zijn. Die energie wilden we gebruiken en toepassen als een soort wijsheid om te leren een andere relatie te hebben met verlies.”
Een serieus onderwerp, dat MAF hulde in een acrobatisch spektakel. “Bij binnenkomst stuitte je als eerste op catch-vechter Cassandra El Exotico, een fenomeen in Mexico, waar catch-vechten – een variant van professioneel worstelen met kleurrijke maskers op – een zeer populaire sport is. “Hij is niet zomaar een vechter”, gaat Salinas verder, “maar ook iemand die, als homoseksueel, voor genderrechten vecht. Wij staan voor vreugde en viering. Wij vinden dat er op een serieuze manier gediscussieerd moet worden, maar tegelijkertijd moet je genieten, dansen en lachen.”
Zombieles
Zo kregen bezoekers de kans om in de huid te kruipen van een zombie. Tijdens het feest stond een theaterproductie geprogrammeerd met scènes uit bekende zombiefilms, waarbij een Zweeds theatergezelschap de gewone mensen speelde en het publiek als zombie op het toneel mocht staan.
Gerardo Salinas is blij met het hoge aantal bezoekers op het slotfeest. En ook de meeste kunstenaars kwamen langs. “We hebben sowieso veel publiek gehad dit jaar. Een typisch MAF-publiek. Daarmee bedoel ik een reële mix die de stad Antwerpen vertegenwoordigt. Zowel vaste gebruikers van het aanbod van de gewone kunsten als mensen die theaters en andere kunstvormen beginnen te ontdekken. Ik heb het gevoel dat ieder jaar meer mensen begrijpen waar het bij MAF om gaat.”
En waar gaat het bij MAF dan om? Salinas: “Voor ons is het belangrijk om zo breed mogelijk te zijn. Van rappers tot hedendaagse dans, van beeldende kunst tot Mexicaanse catch-vechters, bij ons zie je alles wat de stad op het gebied van kunst te bieden heeft.” MAF positioneert zich als een forum voor ontmoeting, dialoog en artistieke ontwikkeling. “We werken als een coöperatie. We selecteren kunstenaars op basis van hun grote engagement, maar verwachten van hen dat zij iets meer doen dan alleen hun act uitvoeren. Zo vragen we hun ook andere voorstellingen te bezoeken. Ook willen we dat ze nadenken over de impact van kunstenaars op de stad en om mee te experimenteren met gedeelde verantwoordelijkheid voor gemeenschappelijke creaties.”
Solidariteit vergroten
Het doel van MAF is om op deze manier nieuwe artistieke trends te destilleren en expliciet een rol te spelen in de diversificatie van het culturele landschap in Vlaanderen. Volgens de organisatie is er behoefte aan een instrument om in contact te komen met nieuwe artiesten en kunstvormen.
Daarbij brengen ze bestaande organisaties en hun aanbod samen en bundelen ze hun krachten om het effect van de afzonderlijke werken te vergroten. MAF heeft voor ogen de solidariteit tussen de uiteenlopende organisaties binnen de sector toe te laten nemen en de bestaande kapitalen samen te voegen tot een groter kapitaal. “We willen de gevestigde kunstensector en de minder gedocumenteerde artistieke praktijken van de stad laten versmelten.”
Salinas omschrijft de rol van MAF als veel meer dan alleen een festival. “We nemen een grote onderzoekende verantwoordelijkheid, doordat we echt een kunstscene creëren samen met partners, vrienden en artiesten die de stad als basis delen. Het is onmogelijk om direct te weten wat ieders artistiek potentieel is. Maar we brengen hen samen in een positieve sfeer, waar ze met elkaar in dialoog gaan en voor je het weet beginnen samen te werken en een programma met elkaar opstellen voor het festival. We willen binnen de sector verder bouwen en verbreden.”
Spoken Word
Een bijzondere artistieke trend die deze editie opviel, was de Spoken Word tijdens de theatervoorstelling van SINCOLLECTIEF en hiphopcollectief NoMoBS: Wachten op Gorro. Geïnspireerd door de geschiedenis van Spoken Word herwerkten NoMoBS teksten van Amiri Baraka, Gill Scott Heron en The Last Poets.
“Deze voorstelling was zo bijzonder omdat ze door de jaren heen is gegroeid, we werken al een tijdje met elkaar samen”, aldus Salinas. Ze rappen in het Berbers, Arabisch, Frans en Vlaams en mixen deze talen op een heel natuurlijke manier, net zoals de roots van de rappers gemixt zijn. “We vroegen hun om verder te onderzoeken hoe zij de taal gebruiken en hoe deze bij hen ontstaat. Ik verwachtte een soort monoloog, maar zij kwamen met een theaterstuk dat een wereld in kaart bracht die voor veel mensen onzichtbaar was. Zij lieten zien waar tweede en derde generatie Marokkanen zich mee bezighouden en wat zij belangrijk vinden. Voor een gemiddelde autochtoon zijn zij een groot raadsel. Deze voorstelling geeft een inkijk in hun wereld. Ik vind dat een ongelooflijke kans om ook een soort muur van vooroordelen te doorbreken.”
Het groeiende succes van de brede ‘perifere’ kunstsector, en daarmee van MAF, heeft te maken met het succes van de voorstellingen, stelt Salinas. Een van de bekendste voorstellingen die zijn oorsprong vindt bij MAF, is volgens Salinas Rumble in the Jungle. Een theaterproductie gebaseerd op de gelijknamige film uit de jaren ’70 over de wereldberoemde bokser Mohamed Ali. “De productie gaat over zijn wedstrijd om de wereldtitel die, op uitnodiging van Mobutu, in Zaïre plaatsvindt. Het stuk barst van de muziek en is een groot feest, maar tegelijkertijd confronteert het het publiek met veel zeer ongemakkelijke momenten wegens het doorbreken van taboes rondom de islam. Het is de bedoeling van kunst om onderwerpen in your face te brengen. Het gezelschap toert inmiddels langs uiteenlopende festivals door het land.”
