Sociaal gemarginaliseerde Spanjaarden staan in de rij voor een maaltijd bij een vrijwilligersorganisatie in het centrum van Malaga (foto Inés Benítez/IPS)

Verborgen realiteit van steeds meer Spaanse daklozen

Minstens 5 miljoen mensen in Spanje hebben te maken met "ernstige sociale uitsluiting", concluderen onderzoekers, een toename met 82,6 procent sinds 2007, gevolg van de economische recessie, die nog steeds slachtoffers eist.

donderdag 30 oktober 2014 12:14
Spread the love

“Het
is eenvoudig om op straat te belanden. Niet omdat je slecht leeft of
zo, maar je raakt je werk kwijt en kunt de huur niet meer betalen”,
zegt David Cerezo, terwijl hij staat te wachten op een maaltijd die
geserveerd wordt door een humanitaire organisatie in de stad Malaga
in Zuid-Spanje.

Cerezo is 39 en woont samen met twee anderen in een
smerig huis in de binnenstad. Zijn werk als banketbakker is hij
kwijtgeraakt door druggebruik. Ook de relatie met zijn vrouw en zijn
twee broers is hierdoor verbroken.

Hij is vastbesloten af te kicken en weer iets te maken van zijn leven,
vertelt hij. “De meeste mensen hier zijn op straat beland door
drugs- of alcoholgebruik. Er komen hier echter ook jongeren en mensen
die eten halen voor hun kinderen”, zegt hij, terwijl hij knikt
naar de rij mensen voor het uitdeelpunt van Ángeles Malagueños de
la Noche (Malagese engelen van de nacht).

De
langdurige recessie in Spanje en de hoge werkloosheid, die momenteel
24,4 procent bedraagt, hebben de bevolking verarmd. Tegelijkertijd
sneed de overheid flink in de budgetten voor sociale diensten voor
armen.

Uit
cijfers die eerder in 2014 gepubliceerd werden, blijkt dat –
afhankelijk van Spaanse of Europese meetmethoden – tussen 20,4 en
27,3 procent van de bevolking van ruim 47 miljoen mensen onder de
armoedegrens leeft.

Het
hebben van een baan blijkt geen garantie voor een leven zonder
armoede. Het aantal werkende armen steeg van 10,8 procent in 2007
naar 12,3 procent in 2010, volgens een rapport van het European
Anti-Poverty Network. Erger nog is dat 27 procent van de kinderen in
Spanje – meer dan 2,3 miljoen jongens en meisjes – op de rand van
armoede leeft volgens het VN-Kinderfonds Unicef. Het aantal mensen
dat hulp krijgt van de katholieke liefdadigheidsorganisatie Caritas,
steeg tussen 2012 en 2013 met 30 procent, blijkt uit een rapport dat
op 29 september 2014 verscheen.

Sociale
uitsluiting

“Als
je nergens anders meer naartoe kunt, beland je op straat”, zegt
Miguel Arregui (40). “Als het dan eenmaal zover is, wordt het
erg moeilijk weer een normaal leven te krijgen.” Arregui is
gescheiden en heeft een zoon van 11. Hij zegt vijftien dagen “waar
geen einde aan leek te komen” op straat geleefd te hebben. Zijn
wee tassen met kleding en zijn mobiele telefoon werden toen gestolen.
Sinds enkele weken woont hij in een opvangcentrum waar hij probeert
van zijn drugsverslaving af te komen.

Cerezo
en Arregui zijn twee van de in totaal 23.000 daklozen in Spanje,
volgens een telling van het Spaanse instituut voor de statistiek INE
uit 2012. Sociale organisaties schatten het aantal daklozen echter op
minstens 40.000. in een dit jaar verschenen studie van de organisatie
Fundación Foessa concluderen de onderzoekers echter dat minstens 5
miljoen mensen in het land te kampen hebben met “ernstige
uitsluiting”. Dat is 82,6 procent meer dan in 2007, voor het
uitbreken van de crisis.

In
Malaga wonen tientallen gezinnen, die vaak uit huis gezet zijn omdat
ze de huur niet meer konden betalen, samen in zogenoemde ‘corralas’,
leegstaande gebouwen die eigendom zijn van banken of bouwbedrijven
die failliet zijn gegaan.

Huisvesting
eerst

Het
systeem zou moeten veranderen, zodat permanente en onvoorwaardelijke
woonruimte op de eerste plaats komt, zegt José Manuel Caballol,
directeur van de stichting RAIS. Zijn organisatie promoot een aanpak
waarin huisvesting voorop staat. Die is erop gericht mensen van de
straat te halen en onder te brengen in opvangcentra of een eigen
appartement. Het idee erachter is dat een stabiele thuisbasis een
primaire behoefte is.

RAIS
richt zich op mensen die minstens drie jaar op straat leven, of
mensen die een psychiatrische ziekte hebben, drugs of alcohol
gebruiken of een handicap hebben. Mensen met ernstige problemen
worden niet altijd toegelaten in opvangcentra en sociale
woonvoorzieningen, zegt Caballol. Als dat wel lukt, slagen ze er
echter vaak niet in hun rehabilitatietraject af te maken.

Volgens
Caballol zijn daarentegen de resultaten van zijn stichting
“spectaculair”. “De mensen zijn zo blij met hun huis
dat ze er goed op passen. Ze willen het niet weer kwijtraken.”
De activist is ervan overtuigd dat deze aanpak een oplossing biedt
voor het probleem van de dakloosheid.

Sinds
juni 2014 huisvestte RAIS 28 daklozen in Malaga, Barcelona en Madrid.
“We zien snel veranderingen bij de betrokken mensen”, zegt
Caballol, die benadrukt dat sociale werkers, psychologen en experts
op het gebied van sociale integratie bij het project betrokken zijn.
“Zij luisteren en bieden op verzoek steun, op grond van wat de
mensen vragen en niet andersom.”

The
Invisible Reality of Spain’s Homeless

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!