Opinie -

Geweld en politiek

De zin van de voorbije week was ongetwijfeld deze hartenkreet van vakbondsleider Jean-Pierre Goossens: "Op intellectuele agressie kan je een fysieke reactie verwachten". Het was zoals bekend een reactie op de actie aan het MR-hoofdkwartier dat met gele verf werd beklad door een 200-tal Waalse syndicalisten. Hij heeft zijn moedige uitspraak, zoals te verwachten en te voorzien was, moeten herroepen. Hoog tijd voor een weerwoord.

maandag 27 oktober 2014 10:28
Spread the love

Onder de noemer ‘Geweld en politiek’ verzamelde hoofdredacteur van De Standaard (DS), Karel Verhoeven, voor de ‘blikopener’ (een soort nieuwsbrief met weekoverzicht) alle artikelen van de afgelopen week in DS over de wilde stakingen en de bewuste actie. Vreemd is dat in zijn blurb het begrip of het woord ‘geweld’ niet valt, maar wel de titel is van zijn blurb. Dus tijd om het begrip geweld tegen het licht te houden.  

Wat is geweld? Volgens Van Dale online: “gebruik van wapens of lichamelijke kracht: geweld plegen; fysiek geweld; het geweld van de zee, onstuimigheid” Tja, meteen is al duidelijk dat geweld toch een sterke term is. Er zijn geen wapens gebruikt. Maar vernieling van goederen wordt door deze al te korte omschrijving niet als geweld gezien.

Dus heb ik er maar mijn oude driedelige dikke Van Dale bijgehaald. Die is zo uitgebreid dat ik het hier moeilijk helemaal kan overtikken (waarom staat de dikke Van Dale niet online? Schande!) – nu, een executive summary dan:

  1. (verouderd) macht
  2. uiting van macht, kracht
  3. kracht die met hevigheid, onstuimigheid wordt uitgevoerd
  4. een sterk gedruis, leven, drukte
  5. misbruik van macht, toepassing van het recht van de sterkste, gewelddadigheid’.

Tja dat is natuurlijk een cirkel, meneer Van Dale. Onder 5 vernemen we nochtans heel veel interessants: ‘structureel geweld; de als onderdrukkend ervaren macht van de overheid, de staat, de maatschappij’. En tenslotte: ‘(rechtstaal): gewelddadige handeling tegen personen of goederen; daad van geweld.’ Het voorbeeld dat ze daarbij geven is ook interessant: ‘diefstal, voorafgegaan, vergezeld of gevolgd door geweld of bedreiging met geweld tegen personen’.   

Wat leren we daaruit? Dat geweld in eerste instantie uitgaat van de macht. Gewalt betekent inderdaad oorspronkelijk: heersen, macht.  van walden, wouden, iets beschikken regelen (volgens mijn etymologisch woordenboek, ook van Van Dale). De ‘Intellectuele agressie’ van meneer Goossens kunnen we vertalen als structureel geweld.  

Het structurele geweld dat door deze regeringen De Wever op de gewone mensen, de arbeiders maar ook de middenklasse en de gezinnen, wordt uitgeoefend is gigantisch. De klacht van DS-redacteur Steven Defoer dat hij de universiteit voor zijn drie kinderen niet meer zal kunnen betalen (DS, 25 oktober), geeft zeer goed aan dat ook de middenklasse zwaar getroffen wordt, terwijl de grote vermogens totaal buiten schot blijven en de bedrijfswereld op zijn wenken wordt bediend en overladen met lastenverlagingen en geschenken.  

Het gaat om niets minder dan het opdoeken van de welvaart, het opblazen van ons overlegmodel (want alles is al beslist), het ontmantelen van het middenveld en de cultuursector. Het primaat van de politiek betekent niets anders dan een repressieve politiek (wie spreekt wordt meteen geraakt, de Munt en de Vlaamse bouwmeester bijvoorbeeld) en een primaat van de markt, tussen markt en politieke kaste moet alles eraan geloven.  

Het is tekenend voor onze tijd dat geweld nu vooral gebruikt wordt om activisme en protest verdacht te maken en te criminaliseren (ja, er is klacht neergelegd). Terwijl het hier toch gaat om symbolisch geweld. Verfbommetjes zijn onschadelijk, jammer van de stenen, maar ja, dat is zoiets als collateral damage.  

Het is ook tekenend dat vernieling van goederen daarin een zo belangrijke symbolische rol speelt: bezit, goederen zijn heilig tegenwoordig. Terwijl geweld toch eigenlijk in eerste instantie geweld is tegen mensen. Mensen treffen met harde maatregelen, dat wordt veel minder gezien als geweld.  

Mijn conclusie kan niet anders luiden dan dat het structureel geweld van de regeringen De Wever zal leiden tot tegengeweld. Hopelijk blijft het symbolisch. Maar echte gewelddaden zullen er komen als men het protest en bijvoorbeeld de wilde stakingen blijft verdacht maken en criminaliseren. Ook op dit soort intellectuele agressie kan je een fysieke reactie verwachten.

Emoties, daar had de hoofdredacteur wel een punt, zijn belangrijk in de politiek. Woede is een van de belangrijkste emoties. De rancune en het ressentiment die spreekt uit zowat alle maatregelen van de regering zet veel kwaad bloed. Op meer structureel geweld zal een verharding van het verzet volgen. Mark my words.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!