Gentenaar Jean-Pierre Goossens is voorzitter van de afdeling Spoor van de Algemene Centrale van de Openbare Diensten (ACOD) van de socialistische vakbond ABVV. “Onze mensen leven en werken voor de trein, alle dagen willen zij het beste voor de reiziger, het zijn stuk voor stuk mensen die geloven in deze openbare dienst, die er is voor iedereen, van arm tot rijk. Het spoor is niet zomaar een baan, dit zijn gemotiveerde mensen.”

“Niet iedereen deelt die mening. De huidige regering gelooft niet in het idee van de overheid als dienstverlener. Als de cijfers die nu circuleren de correcte zijn, dan kunnen investeringen niet meer doorgaan, zowel de werken die aan de
gang zijn, als de geplande. Wat reeds voorzien is, zal veel langer duren. En voor nieuwe zaken is er dan geen enkele ruimte meer.”

Gewestelijk Expres Net

“Er is nog niet beslist hoeveel de NMBS en
Infrabel afzonderlijk gaan krijgen. Luc Lallemand, baas van Infrabel, meldt al dat de
investeringsplannen voor het Gewestelijk Expres Net (GEN) zullen
moeten worden herbekeken. Ooit werd het GEN gelanceerd als een nieuwe
aanpak voor de randstedelijke gebieden over heel het land. Nu
denkt hij dat dat enkel in de kring van 30 kilometer rond Brussel nog
relevant is.”

“Een aantal zaken zal duidelijk
moeten worden in het nieuwe beheerscontract met de overheid. Eerst en vooral is het
woon-werkverkeer. Waar gaan ze de prijsverhoging leggen, bij de
werkgever of bij de werknemer? Dan alle andere abonnementen,
scholieren, studenten, hoeveel gaan die meer moeten betalen? De 65-plussers zullen meer dan waarschijnlijk eveneens moeten inleveren.”

“Tevens gaat het tariefbeleid van de gewone
tickets drastisch veranderen. De regering wil dat er
een flexibel tarief komt, ook onze baas Jo Cornu is daarvoor te
vinden. Tijdens de piekuren worden de tickets dan duurder en tijdens de
daluren blijven ze op het niveau van nu, in ieder geval wordt er niets goedkoper.”

Fraudebestrijding

“Cornu wil de fraude van
reizigers strenger aanpakken. Hij schat de verliezen door fraude
op 30 miljoen euro per jaar. Volgens hem ligt het reële cijfer zelfs
veel hoger. De vraag is hoeveel dat meer gaat kosten aan
personeel en nieuwe infrastructuur. Wil hij overal poortjes zoals in
de metro? Gaat hij meer ambulante controleteams inzetten? Die
poortjes werken alleen als er ook personeel bij staat.”

“Helemaal in tegenspraak daarmee
vindt Cornu dat er niet overal permanent controle moet zijn op
de trein. Hij wil een soort vliegende brigades die van de ene op de
andere trein overstappen. Dat is een fundamenteel probleem
voor de veiligheid. Een treinbestuurder kan niet tussenkomen tijdens
de rit als er iemand onwel wordt, een ruit stukslaat door een
steen, als er ruziestokers zijn. Alleen een
treinbegeleider kan de situatie inschatten. Ik denk dat de mensen
aan de top van het bedrijf zelf nooit de
trein nemen.”  

“Over de lonen is nog niets gezegd.
Wij dringen aan op een vernieuwd sociaal protocol, waarin de
lonen worden vastgelegd. De top van de NMBS wil meer contractuelen aanwerven dan statutair, omdat dat op korte termijn goedkoper is. Wij stellen vast dat sinds de berichten over de plannen van de nieuwe regering circuleren, veel meer mensen dan vroeger hun vervroegd pensioen aanvragen, precies omdat zij ongerust zijn over de komende jaren.”

“Jongeren zijn goedkoper. Het bestuur heeft dat al opgemerkt
omdat sinds 2008 de personeelskosten lager blijken te zijn dan begroot. Dat is dus in feite ook een besparing. Als die nieuwe
mensen dan vooral contractueel worden aangeworven in plaats van met
statutaire benoemingen, is dat een extra besparing. Na verloop van enkele jaren wordt dat juist
duurder. En de efficiëntie daalt.”

Sociaal leven

“Ondertussen blijft de NMBS werken
met te weinig personeel. Er zijn nu al meer dan 1 miljoen achterstallige
verlof- en compensatiedagen omdat de mensen die niet
kunnen opnemen wegens de voortdurende onderbezetting. Dit gaat in tegen het sociaal
recht  om compensatie- en verlofdagen te mogen nemen
binnen het jaar. Mensen hebben zo geen sociaal leven meer. Cornu
vindt dat trouwens zelf ook. Hij vindt dat ieder personeelslid op
31 december al zijn wettig verlof moet kunnen nemen.”

“Voor ons mag het personeelskader
gerust flexibeler worden, zodat bij manier van spreken het personeel
van Brugge kan bijspringen in Gent als daar even een tekort is en
omgekeerd. Dat moet echter gebeuren op basis van afspraken en met gelijke garanties voor iedereen. Ik voel dat de mensen ongerust
zijn. De
strijdvaardigheid verschilt van standplaats tot standplaats. De
mensen verwachten
dat wij – ik bedoel de vakbonden – hen duidelijk informeren,
maar zelf hebben we nog lang niet alle informatie.”

“Het nieuwe transportplan vanaf december gaat de
werkdruk nog verhogen. Er komt nieuw materiaal. Mensen moeten
flexibeler op de lijnen gaan werken. Dat betekent dat je die mensen,
de begeleiders en de bestuurders, daar extra moet voor opleiden. Die moeten dan een tijd uit de actieve dienst weg, vervangen worden, dat betekent nog meer
niet-opgenomen verlofdagen en compensatiedagen”.

Minimale dienstverlening

“Dan is er die andere
regeringsbeslissing. Als we niet ‘binnen een redelijke tijd’ via
overleg tot een systeem van minimale dienstverlening komen, zal de
regering zelf een wet invoeren. Minister Jacqueline Galant beseft waarschijnlijk niet wat een
verantwoordelijkheid ze daarmee neemt  Dat is
waarschijnlijk ook iemand die nooit de trein neemt.”

“Het is nu al elke dag tijdens de piekuren in de
grote steden als Antwerpen en Brussel duwen en trekken om een
plaatsje te vinden op de trein. Hoe gaat dat gaan met nog minder middelen? Minimale
dienstverlening bestaat in Frankrijk en dat is iedere keer een
complete chaos. Als je minimaal een IC per uur
inlegt tussen Brussel en Antwerpen, dan moeten alle seinposten permanent bemand zijn, de dispatching moet werken, de veiligheid moet verzekerd worden. In de praktijk
betekent dat een stakingsverbod.”

“De boodschap van een minimale
dienstverlening is zogezegd dat de reizigers er niet mogen onder
lijden. Als alle pendelaars dan effectief de trein willen nemen, gaan die enkele treinen dat niet kunnen slikken.
Dat kan ronduit gevaarlijk worden. De mensen die dit beslissen weten
dat volgens mij wel, maar hebben een andere agenda. Ze willen de toestand laten verrotten om dan volledige privatisering te
eisen.”

“De minimale dienstverlening schept dus totaal
verkeerde verwachtingen. De reiziger verwacht – je kan hem
dat niet kwalijk nemen – dat het net zijn trein zal zijn die wel zal
rijden. Tja, zo werkt minimale dienstverlening niet. En je mag niet vergeten dat de
vakbonden altijd hun verantwoordelijkheid hebben genomen voor
minimale dienstverlening in die sectoren waar dat menselijk vereist
is, de ziekenhuizen en medische hulpdiensten in de eerste plaats. Wij
zetten op stakingsdagen in die sectoren altijd extra mensen in om er daar voor te
zorgen dat alles vlot verloopt. Je kan dat niet vergelijken met sectoren zoals het spoor.“

Wilde stakingen?

“Er is iets anders aan de hand. Een aantal mensen ziet het om
ideologische redenen niet zitten dat een dienstverlening zoals het
openbaar vervoer met de trein mee met hun belastinggeld wordt
georganiseerd, terwijl ze dat zelf nooit gebruiken. Ze
vergeten dan wel dat ook zij voordeel hebben bij de trein. Dankzij de trein zijn de wegen
minder vol, de
vrachtwagens die er wel rijden geraken vlotter op hun bestemming, er
is minder luchtvervuiling.”

“Bovendien, mensen gaan naar hun werk, gaan
winkelen, nemen de kinderen mee naar zee of naar de zoo. Dat doet de
economie allemaal draaien. Er wordt altijd vlot geschermd met
de economische schade van stakingen. Dat men dan zo logisch en eerlijk is om toe
te geven dat de rest van het jaar het spoor een zeer aanzienlijke
macro-economische meerwaarde heeft, die volgens ons groter is dan de
dotatie die we daar voor krijgen.”

“Mag ik tussendoor opmerken
dat de vakbonden eveneens tegenstanders zijn van wilde stakingen? Die
zijn dikwijls een gevolg van slechte werkomstandigheden, van een verziekte atmosfeer, van een weigering van sociaal overleg, met
andere woorden, gevolgen van de beleidskeuzes van directies. Het zijn ook altijd onze vakbondsmensen die dan ter plaatse gaan om de brandjes te blussen.”

“Elke kleine korte staking in één stelplaats van een paar uur wordt opgeteld, waardoor de perceptie ontstaat dat er voortdurend wordt
gestaakt. In werkelijkheid wordt er nu veel minder gestaakt dan
bijvoorbeeld in de jaren 1980. Onze slogan is altijd geweest
dat als je de mensen ‘s morgens naar hun werk voert, je dat ‘s
avonds ook moet doen.”

Voortrekkersrol NMBS

“Met de minimale dienstverlening bij het spoor
wil men een precedent scheppen en het stakingsrecht zelf aanvallen.
Onze mensen beseffen dat ook goed. Wij sluiten ons daarom aan bij de
algemene acties van onze vakbond ABVV samen met de andere vakbonden.
Concreet betekent dat dat wij ons op die actiedagen even hard gaan
inspannen als alle andere dagen van de week om de mensen in Brussel
te krijgen.”

“De huidige regeringspartijen willen
ons treffen als voortrekkers van de vakbondsstrijd in alle andere
sectoren. Wij zijn in aantallen niet de grootste
vakbond. De BBTK en de AC hebben veel meer leden. Die
zijn echter verspreid over veel bedrijven en ondernemingen. Wij zijn de
enigen die een nationale impact kunnen hebben. Ook daarom willen ze per
se die minimale dienstverlening er hier doorduwen.”

“Mensen vergeten dat stakingen er niet
zomaar komen, daar gaan maanden, jaren aan frustratie aan vooraf, urenlang sociaal overleg om een redelijk akkoord te bereiken. Elke staking is
in feite een mislukking voor iedereen.”

“Het stakingsrecht is fundamenteel. Het zijn niet zozeer stakingen op zich die het verschil maken, maar het feit dat je dat recht als
stok achter de deur hebt. Dat wordt zwaar onderschat. Neem dat af en
de sociale rechten verdwijnen als sneeuw onder de zon. Wie houdt de
werkgevers dan nog tegen om er komaf mee te maken?”