Nobelprijs voor de Vrede is niet voor mensenrechten
De Nobelprijs voor de Vrede werd dit jaar toegekend aan twee mensenrechtenactivisten: de Pakistaanse Malala Yousafzai en de Indiër Kailash Satyarthi. Deze twee mensen hebben zich voorbeeldig ingezet voor vrouwen- en kinderrechten, maar daar is de Nobelprijs voor de Vrede niet voor bedoeld. In een wereld die ten onder gaat aan eindeloze oorlogen, kon de Nobelcommissie niet één of twee mensen vinden die zich uitmuntend hebben ingezet voor de Vrede. Dat is een droevige vaststelling.
Het Nobelcomité heeft zowel de letter als de geest van Nobel geschonden. Alfred Nobel wilde duidelijk bijdragen aan de vrede door het verminderen van het militarisme en het vermogen om te doden. De aandacht werd weer eens afgeleid van een ontspoorde wereld die 1.700 miljard dollar besteedt aan de militarisering, ongeveer 30 miljard aan het gehele VN-systeem en 0,5 miljard aan de vrede.
Smet op blazoen Nobelcomité
Dit is alweer een smet op het blazoen van het Nobelcomité, dat de voorbije jaren al stevige kritiek had gekregen op de toewijzing van de prijs aan de EU (2012) en Barack Obama (2009) – beide bezwaarlijk ‘kampioenen van de vrede’ te noemen.
Het Nobelcomité volhardt in het toekennen van de prijs aan ofwel een toonaangevende oorlogsstoker of aan een persoon die goede werken heeft verricht in een ander domein dan de vrede. Je hebt pleitbezorgers voor groene energie en micro-leningen en je hebt pleitbezorgers van vrouwen- en mensenrechten.
Martti Ahtisaari (2008) heeft steeds de NAVO en westers militarisme gesteund. Verder terug in de tijd was er Henry Kissinger (1973), die verantwoordelijk was voor 600.000 burgerslachtoffers door de luchtbombardementen in Cambodja tussen 1969-1973. Er was Menachem Begin (1978), leider van de Zionistische terroristische groep Irgoen, die verantwoordelijk was voor etnische zuiveringen in Palestina. En dat lijstje kan verder worden aangevuld.
In de geest van Alfred Nobel kan van de recente laureaten enkel de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (2013) aanspraak maken op de Vredesprijs.
Malala Yousafzay: geen drones maar onderwijs
Malala Yousafzay werd een beroemdheid in de westerse media omdat ze het slachtoffer was van een vijand van het Westen. Als ze een slachtoffer was geweest van de regeringen van Saoedi-Arabië en Israël of een ander ‘bevriend’ land of dictatuur die door het Westen wordt gesteund, zouden we niet veel over haar nobele werk gehoord hebben. Als ze een pleitbezorger was geweest voor de kinderen die getraumatiseerd zijn door drone-bombardementen in Jemen of Pakistan, zou de westerse tv-kijker niet van haar bestaan hebben afgeweten.
En toch: Malala zei een jaar geleden over haar ontmoeting met de Amerikaanse president Barack Obama: "Ik heb ook mijn bezorgdheid geuit over de drone-aanvallen, die het terrorisme aanwakkeren. Onschuldige slachtoffers worden gedood in deze bombardementen en ze leiden tot wrevel onder de Pakistaanse bevolking. Als de inspanningen zouden gefocust worden op onderwijs, zou dat een grote impact hebben."
In feite pleitte ze toen voor de verbetering van het onderwijs in plaats van oorlog. Toch had het Nobelcomité over dit aspect geen woord te zeggen en sprak enkel over haar inspanningen voor het recht op onderwijs voor alle kinderen, en niet over het elimineren van de oorlog. Misschien kan Malala daarover iets zeggen in haar dankwoord? Dan zou haar prijs uiteindelijk alsnog beter aansluiten bij Nobels bedoelingen.
Het wordt tijd dat politici, commentatoren en mediamensen vijf minuten onderzoekswerk doen en Alfred Nobels wilsbeschikking lezen, zodat er een open debat kan worden gevoerd over het misbruik van Nobels intenties. De Vredesprijs zou nooit meer mogen gebruikt worden voor andere doeleinden dan degene die hij in gedachten had: de afschaffing van het militarisme en de beëindiging van de oorlogslogica. De wereld heeft meer dan ooit vrede nodig.
