Neen, ik schrijf U niet voor mijn plezier. Ik heb wel andere dingen te doen. Maar er moet mij iets van het hart. Kunst en politiek liggen mij nauw aan het hart. Vandaar dat ik U schrijf. Want ik zou het graag even hebben over cultuur, over kunst en politiek. Ik weet trouwens ook niet of dit ook maar iets zal uitmaken. Maar goed. Want, er roert zich wat in het veld.
En ja, ik weet het: er wordt bespaard, we hebben net een “zware financiële storm achter de rug”, we moeten durven “moedige beslissingen nemen”. Moedige, tja. Die woorden worden gebruikt. En ook: er zijn heel wat landen die er véél slechter aan toe zijn dan ons. Zeker. We moeten allemaal inleveren. En zeker op vlak van cultuur, zo blijkt. Ik ben echt niet de eerste die hier over schrijft hoor (Wouter Hillaert, Yamila Idrissi, Bart Caron en Robrecht Vanderbeeken kaartten dit al veel gedegener aan), dat weet U ook wel. Maar ik schrijf U wel aan.
Een algemene vaststelling misschien: vorige malen hadden we Vlaamse ministers van Cultuur die er voor niet echt iets hadden met cultuur, die soms eens een naam fout uitkraamden of die misschien op beleidsmatig niveau wat meer visie mochten hebben. Vlaanderen is volgens U een “culturele topregio”. Kijk eens aan. Ik begrijp zeer goed waarom U dit schrijft. U springt hier op de kar van het Belgisch succesverhaal. Welk land kan zeggen een Stromae te hebben, een De Keersmaecker, een M HKA, een Larkaoui, een Tuymans, een Schoenmakers (grapje Joke), een BOZAR, en ga zo maar lekker door. En dat voor een land van wat, 11 miljoen inwoners?
Dus, wat doen U en Uw kameraad-onderhandelaars: op zoek, op zoek, op zoek naar een degelijke hoogwaardigheidsbekleder en uiteindelijk komt U terecht bij een politieke cultuurminnaar. Mooi. Niets op aan te merken. Sympathieke kerel, die Sven. Laatst wandelde ik voorbij de Nieuwe Graanmarkt in Brussel. Ik zwaaide uitbundig naar een vriend van me aan café De Markten. De nieuwe minister zat evenwel in mijn spervuur aan gezwaai en gelach, en zwaaide en lachte vrolijk terug naar me. Tof. Dat wel.
Maar is, zoals ik ergens las, deze nieuwe minister niet louter een “sympathiek doekje voor het bloeden”? Is hij niet een soort susmiddeltje voor de Vlaamse culturo’s? Je zou denken van wel als je het regeringsakkoord even bij de hand neemt. Check even mee.
Ten eerste. Er verdwijnen centjes uit de Grote Gouden Pot van de cultuursector. Gaat dus twee sporten lager, richting het Gemeentefonds. Samen met de centjes van Sport en Jeugd, worden de gemeentes zo financieel sterker. Dus, onze minister zal het met een derde minder moeten doen. Of is dit misschien eerder wat strategisch (Gij, speelvogel)? Iedereen moord en brand laten schreeuwen om dan in september te zeggen: “Jongens, kalm, rustig. Zie, zo erg is het nu ook weeral niet”.
Vandaar, ten tweede. Om dit budgettaire gat op te vullen, deint Vlaanderen mee op de door Europa uitgetekende Waves of Creativity. Kunst, zegt Europa, dat moet opbrengen. Dat moet een marktwaarde hebben. Dat is een product, dat centjes in de lade moet brengen bij privé-investeerders. Investments, om het even chique te zeggen. En wat zal dit als gevolg hebben: ja, een heilig celebs-fetisjisme binnen een vermarkte spektakelmaatschappij.
En zo dan, ten derde. Alles moet dan ook het “Merk Flanders” versterken. Dus wat, wordt cultuur dan het reclamebureau van onze Vlaamse regering? Ik zie U binnen twee jaar al binnenstormen bij de Sven. “Maar godverdomme Sven, wat is dat met al die Belgische, Franskiljonse artiesten! Die spreken zich uit tegen de Vlaemsche zaak! Dat kan niet he! Houdt Uwe sector in bedwang. Potvolkoffie zeg!” Kunst verkoopt niet, meneer Bourgeois. Kunst wordt niet geproduceerd. Kunst is . Want wat doe je met het artistiek durven risico nemen (ondernemers mogen dat precies), of anders gezegd, iemand als een Joseph Beuys zou in dit klimaat nooit kunnen gedijen.
In eenzelfde trant, ten vierde. Uw idee over Brussel. Ja, Bruxelles ma belle (pardon my French). Als je gewoon al naar de arrogante wijze kijkt waarover het regeerakkoord over onze hoofdstad schrijft. Loop er misschien is wat meer rond en praat eens met de mensen, in plaats van steeds weer de wagen te nemen van Izegem naar Brussel (Wetstraat, Martelarenplein) en Uw visie te laten bepalen door wat de gazetten schrijven. Er wordt geëist dat men strenger toeziet op het gebruik van het Nederlands. Er wordt gevraagd een gemeenschappelijk verhaal te brengen rond AB, Kaaitheater, Beursschouwburg als ambassadeurs van het Vlaams cultureel beleid. Ze zullen het bij KVS graag horen.
En dan ten vijfde: wat met de socio-culturele sector? Waar het jeugdbeleid nog een paginatje krijgt, krijgt de socio-culturele sector een paragraafje. Af en toe is er sprake van de "de socio-culturele sector als bruggenbouwer", of "gemeenschapsvormer". Er is volgens U te veel bureaucratisering, en dat komt de verschillende soorten vrijwilligers niet goed uit. U wil een gecoördineerd Vlaams vrijwilligersbeleid ontwikkelen. Met minder werkingsmiddelen. Dus minder verenigingen. “Luisteren gade doen!”
Kom niet met het antwoord dat de burger dit wil. Of de Vlaming. U wil dit. Uw partij wil dit. De afgelopen jaren hebben jullie de burgers alleen maar opgehitst. Jullie maakten de burgers wijs dat alle problemen werden veroorzaakt door die andere, de PS’er, de Waal, de parasiterende kunstenaar; u maakte de burger wijs dat racisme maar een lapmiddeltje is, dat ondernemers de nieuwe helden zijn, dat armen luierikken zijn, dat je plichten hebt in onze samenleving.
Daarom schrijf ik U, beste Geert Bourgeois. U zal straks in het Vlaams halfrond de cijfers, op vraag van uw partijgenoot Jan Peumans (overigens een aimabel figuur), wat toelichten. Ik ben benieuwd. Ik ken U. Het zal er alleszins niet duidelijker op worden. Vanavond kruip ik waarschijnlijk mijn bed niet in, denkend “het komt wel goed”.
We stevenen af op een maatschappij waar niets meer mag of kan irriteren, waar vertwijfeling en verwondering het liefst van al onderdrukt wordt, waar de voedingsbodem voor dit alles het met minder zal moeten doen. Dit zegt iets over jullie mens- en wereldbeeld.
De mensen die op jullie stemden zijn openlijk belogen geweest door jullie communicatie- en studiedienst. En zeg niet dat het niet waar is. Ik wil niet in zo een Vlaanderen leven. No way. Een koud, kil Vlaanderen, berekend en zakelijk, louter opgebouwd uit cijfertjes en akkoorden.
Ik zal er alles aan doen om hier tegen in te gaan. Ik zal er alles aan doen om dit streefdoel tegen te werken. Ik leg mij hier niet bij neer.
