Het Christelijk Ziekenfonds CM stelde gisteren haar sluismodel
voor om de prijs van te dure geneesmiddelen aan te pakken. Het is een onderdeel van een strategische nota over geneesmiddelenbeleid vanuit een kritisch perspectief op de praktijken van Big Pharma, waarbij ondergetekende ook geconsulteerd werd.
Het sluismodel
Bij het sluismodel wordt per groep van
dezelfde of gelijkwaardige geneesmiddelen een openbare aanbesteding
georganiseerd. De firma’s die dat bepaald geneesmiddel op de markt brengen
kunnen meedingen en worden in de sluis opgenomen. De laagste prijs uit de
offertes van de aanbesteding wordt als referentieprijs genomen. Met de andere
firma’s die in de sluis zijn gestapt wordt wel verder onderhandeld. Zij kunnen
hun prijs nog bijstellen tot op het niveau van de referentieprijs plus een
beperkte marge. Zij worden dan ook terugbetaald. Of ze kunnen uit de
sluis stappen en worden dan niet meer terugbetaald.
Dit systeem is een
verfijning van het kiwimodel en heeft vooral in Duitsland tot spectaculaire prijsdalingen
geleid. Voor de producenten is het sluismodel interessant omdat ze een vaste
prijs gedurende een periode van drie tot vijf jaar gegarandeerd kunnen
krijgen. Het heeft ook als voordeel dat van eenzelfde geneesmiddel
meerdere merknamen kunnen worden terugbetaald en dat het kan worden toegepast
op geneesmiddelen die nog niet uit patent zijn, maar tot eenzelfde( ATC4)
klasse behoren en gelijkwaardig zijn.
Een voorbeeld van dit laatste is de
huidige toepassing van openbare aanbesteding op het vaccin tegen baarmoederhalskanker
dat de prijs heeft doen zakken van 375 euro naar 52 euro per vaccinatiekuur.
Nochtans waren er voor dit innovatief vaccin slechts twee spelers op de markt:
GSK en Sanofi-Pasteur-MSD. Sindsdien wordt dit vaccin gratis aan jonge
meisjes in de scholen toegediend, is de vaccinatiegraad gestegen van 20% naar
88% en bespaart het RIZIV nog eens 10 miljoen euro per jaar.
Ook toepasbaar op woekerprijzen van innovatieve geneesmiddelen
Momenteel zijn er drie groepen van peperdure geneesmiddelen
enorm in opgang. Zo sterk dat zij de betaalbaarheid van de zorg in het gedrang
dreigen te brengen. Dat zijn de TNF (Tumor Necrosis Factor) remmers,
innovatieve ontstekingsremmers tegen rheuma en de ziekte van Crohn; de nieuwe
bloedstollingsremmers die gebruikt worden bij hartritmestoornissen,
klepafwijkingen of bij risico op veneuze thrombosen en nieuwe
kankergeneesmiddelen.
Van de TNF remmers zijn nu een vijftal gelijkwaardige
producten op de markt. Vijf jaar geleden stond nog geen enkele TNF remmer in de
top vijf van meest kostende geneesmiddelen voor de ziekteverzekering.
Humira staat nu op nummer één. Behandelingsprijs: 1072 euro per maand. Het
wordt gebruikt door 9980 patiënten en kost jaarlijks aan het RIZIV 107
miljoen euro. Op nummer vier van de RIZIV lijst staat een andere TNF remmer
Enbrel. Kostprijs 1170 euro per maand, gebruikt door 6348 patiënten en kost
jaarlijks 65 miljoen euro aan het RIZIV. Ruim 200 miljoen euro betaalt de
ziekteverzekering aan deze nieuwe antirheumatica voor slechts een 20.000 tal
patiënten.
Door toepassing van het sluismodel kan de helft daarvan bespaard
worden. Van de nieuwe bloedstollingsremmers zijn er drie gelijkwaardige
innovatieve geneesmiddelen op de markt: Pradaxa , kostprijs 86 euro per maand,
Eliquis aan 81 euro per maand en Xarelto aan 95 euro per maand.
Bijna 200.000 patiënten hebben in België bloedstollingsremmers nodig. Dat
betekent een markt van ruim 200 miljoen euro, waarbij eveneens de helft of meer
kan bespaard worden voor dezelfde kwaliteit aan zorg. Een derde groep zijn de
peperdure nieuwe kankergeneesmiddelen. In oktober vorig jaar hield
Jean-Jacques Cassiman namens de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) nog een
pleidooi voor openbare aanbestedingen op deze kankergeneesmiddelen.
Opbrengst besparingen voor de patiënt, niet voor de banken
De grote besparingen die het sluis-model kan opbrengen
dienen opnieuw in de ziekteverzekering geïnvesteerd te worden ter leniging van
de talrijke onvervulde noden van chronische patiënten. Dezelfde VLK maakte
bijvoorbeeld bekend dat één op vier kankerpatiënten die beroep doen op het
fonds meer dan 2.800 euro medische kosten per jaar uit eigen zak moeten
betalen.
