|Transitiereeks| “Met alleen een hippiementaliteit krijg je zoiets niet klaar”

Steeds meer dringt door dat de samenleving voor enorme uitdagingen staat op vlak van duurzaamheid. Het begrip "duurzaamheidstransitie" of kortweg "transitie" wint terrein. Heel wat individuen en organisaties wachten niet en gaan zelf het engagement aan. Dat doen ze om ecologische en sociale redenen, maar ook om een rol te spelen als geëmancipeerde burgers. DeWereldMorgen.be belicht deze week enige transitie-initiatieven. Vandaag: cohousing,

maandag 23 juni 2014 11:08
Spread the love

Tussen de gigantische, industrieel ogende gevels aan De Mérodestraat
en de Van Volxemstraat in Vorst schuilt een groene oase: een enorme
binnentuin waar een stuk of twintig kinderen spelen. Hun ouders staan
te kletsen, schoffelen wat aan, lopen via trapjes op en af naar hun
appartement met privéterras. Het eigen kroost even achterlaten is
geen probleem. Er is altijd wel iemand in de buurt om op te letten.

Dit
is Brutopia, een passiefbouw-cohousingproject in hartje Vorst, dat
sinds november 29 gezinnen huisvest.
Eén
van de bewoners is Marijke Van den Dries, die mee aan de wieg stond
van het project, intussen vijf jaar geleden. “Ik ben geboren en
getogen in Brussel”, vertelt ze, “en ik wil hier ook niet meer
weg. Ik ben 55 en ik wilde een kwalitatieve, groene en betaalbare
plek vinden waar ik oud kon worden. In Brussel is het niet eenvoudig
iets te vinden dat aan die vereisten voldoet. Huren is duur en iets
kopen haast onbetaalbaar.”

“De manier om daar tegen in te gaan, is samen iets te bouwen. Mijn broer Mark
woonde al in een gerenoveerde matrassenfabriek, ook een samenaankoop,
dus hij had al wat ervaring op dat vlak. Via een aantal kanalen zijn
we beginnen te polsen in welke mate er interesse was bij andere
Brusselaars voor zo’n onderneming. Al gauw hadden we een
twintigtal mensen rond ons verzameld. Ieder van hen bleek dezelfde
wens te hebben: binnen Brussel, dicht bij openbaar vervoer, betaalbaar
en duurzaam wonen, mét een mogelijkheid om buiten te zijn.”

Stadskanker

Dat
was 2008. De groep verenigde zich in een vzw en nam het heft in
handen als projectontwikkelaar. Na een lange zoektocht heeft de
groep zijn oog op deze plek in Vorst had laten vallen: een onbestemd
terrein met een vervallen loods erop. Veeleer een stadskanker. Er kwamen
werkgroepen die zich bezighielden met zaken als juridische
uitklaring, subsidie-aanvragen, techniek, enzovoort.

Op die manier
engageerde iedere deelnemer zich voor honderd werkuren per jaar. Wie
een groter financieel vermogen had of gewoon omwille van zijn
leefomstandigheden geen tijd had, kon een deel van de werkuren
‘afkopen’. Dat geld ging uiteraard naar gemeenschappelijke
projecten, zoals de aanleg van de tuin.

“Een
complexe onderneming”, zegt Marijke, “omdat de wetgeving omtrent
cohousing nog niet mee is en we echt alles zelf hebben moeten
uitzoeken. Gelukkig wisten we toen niet goed wat ons allemaal te
wachten stond”, vertelt ze, “anders waren we er misschien nooit
mee begonnen. Je springt en je weet niet hoe diep of waar je gaat
uitkomen. Maar het resultaat is echt nog fijner dat wat ik me er op
voorhand bij had voorgesteld.”

Tolerant

Dat
vindt ook Ruben Wissing (35), één van de volhouders die samen met
zijn vriendin en twee dochtertjes aan de overkant van de binnentuin
woont. “Een van de fijnste dingen aan hier wonen is het gemak met
de kinderen. Ze brengen ons samen én ze kunnen hier in een veilige
omgeving buiten spelen. Je hebt er haast geen omkijken naar, er is
altijd wel iemand in de buurt. Een dorp in de stad, zo zou je het
hier kunnen noemen, dat is echt een luxe.”

“Het
voorbereidingsproces was inderdaad niet min. Overleg met zo veel
mensen is niet evident, maar deze groep was enorm tolerant. Veel van
dit soort projecten faalt, omdat er enkele personen zijn die hun zin
willen doordrijven en zo de boel blokkeren, dat is bij ons nooit
gebeurd.”

Marijke knikt: “Er zitten geen roepers bij, dat helpt.
We hebben van in het begin gehamerd op een volledige transparantie en
op basis daarvan volste vertrouwen aan de werkgroepen gegeven. Om
zeker te zijn van ieders financiële draagkracht, hebben we zelfs biechtsessies georganiseerd bij een bankier, zodat we op
geen enkel moment voor onaangename verrassingen konden komen te
staan.”

De
appartementen werden casco opgeleverd en de prijs werd, afhankelijk
van de grootte en de ligging, door een onafhankelijk specialist
berekend. Qua grootte variëren ze tussen 90 en 160 vierkante
meter, en hebben ieder een eigen terras. Marijkes appartement ligt op
de hoogste verdieping. “Deze woning is ruim genoeg voor mij , en
ligt 10 tot 20 procent onder de marktprijs in Brussel. Bovendien is
het een passiefwoning. Door de superdikke isolatie hoef je praktisch
niet meer bij te stoken. Ook het regenwater recupereren we, alweer
een kost minder. De was doen we in een gemeenschappelijke ruimte. Ook
dat drukt de kosten en het is een fijne plek om mensen tegen het lijf
te lopen.”

Brutopisten

Wie
niet al te veel last heeft gehad van het vele vergaderen om Brutopia
rond te krijgen, is Arnout Vos (31). Hij is er pas in de laatste fase
bijgekomen, nadat hij zijn vriendin Sophie leerde kennen. Drie weken
geleden is hun dochter Martha geboren, het eerste Brutopiakind. “Maar
dat klinkt alsof we in een soort sekte wonen: ‘de Brutopisten’,
zoals een journaliste ons ooit benoemde”, lacht Ruben. “Sommige
mensen hebben het idee dat we een bende hippies bij elkaar zijn,
totdat ze zien wat we gebouwd hebben. Met alleen een zogenaamde
hippiementaliteit krijg je zoiets niet klaar.”

Marijke: “Er woont
hier een heel divers publiek, niet de usual suspects, hardcore
‘alternatievelingen’ zoals die dan genoemd worden. Er zijn
leerkrachten, acteurs, twee professoren, de architecten van dit
project zelf, journalisten, IT’ers enzovoort. Twee derde is
Nederlandstalig, en de rest is Franstalig. Ik geloof dat er
binnenkort ook nog gezinnen van andere nationaliteiten in enkele van
de huurappartementen komen wonen. De jongste eigenaars zijn 31, de
oudste is in de zeventig: een voormalig psychiater die in een
prachtig herenhuis in Elsene woonde, maar dat verkocht om hier haar
oude dag door te brengen. Er is gelukkig dus niet een bepaald profiel.”

Samen
met Brutopia heeft Arnout heeft er een heel familiepakket
bijgekregen: een woning, een dochtertje én een
schoonmoeder, Zijn vriendin Sophie is namelijk Marijkes dochter.
Marijke lacht: “Ja, we doen aan een
vorm van kangoeroewonen binnen het cohousen. Ik was in het begin wel
bezorgd dat ik me te veel aan hen zou opdringen. Het is toch niet
niks, zo met je moeder of schoonmoeder samenwonen. We hebben ervoor
gezorgd dat onze woningen ver mogelijk uit elkaar lagen. Het grappige
is dat we tijdens het hele proces, net omdat ik zo waakte over die
privacy, elkaar minder zagen dan voorheen.”

Piano

Ruben:
“Het was bij velen van ons een bezorgdheid: kunnen we dat wel, zo
in groep wonen? Het sociale van cohousen trok ons natuurlijk erg
aan, maar het zou ook wel eens dwangmatig kunnen worden. Maar alles
verloopt heel natuurlijk, we respecteren elkaars privacy.”

“Bovendien”, vervolgt Arnout, “dikke muren maken goeie buren. De isolatie en luchtdichting houden niet alleen warmte binnen, maar
ook lawaai buiten. Mijn buurman kan piano spelen zonder dat ik er
iets van merk.”

Marijke:
“Het fijne is dat je kunt kiezen. Wil je privacy, dan ga je naar
binnen. Wil je een babbeltje, dan zijn er de polyvalente zaal waar er
wordt vergaderd, gefeest of met de kinderen gespeeld, de tuin of de
wasruimte. Altijd lopen er wel ergens kinderen te spelen, dat is zo
gezellig. Waar ik zelf verbaasd over ben, is de vanzelfsprekendheid
van elkaar te helpen. Een paar weken geleden was mijn naaste buur
Benoît zwaar gevallen met de fiets. Binnen het kwartier was er
opvang gevonden voor zijn kinderen, en werd Benoît met zijn vrouw
naar het ziekenhuis gebracht. Een kwartier hé!”

“Maar ook kleine
dingen: iemand brengt zijn vuilniszak naar beneden en neemt en
passant ook die van een ander mee. Of iemand gaat zijn kinderen van
school halen, samen met die van de buren. Zelf deel ik ook mijn auto
met een paar andere mensen. Ik zou niet meer anders kunnen wonen.
Echt niet.”

Meer
informatie over cohousing: http://www.samenhuizen.be/

take down
the paywall
steun ons nu!