Rik Torfs wil dat BSO’ers een toelatingsproef doen, wat volgens verschillende mensen stigmatiserend zou zijn. BSO is een beroepsopleiding en bereid voor om een beroep (kapper, kinderzorger, technieker, …) uit te voeren. ASO (in mindere mate ook TSO) is een voorgezet wetenschappelijke opleiding en bereidt voor op de wetenschap in de breedste zin. Aan de universiteit wordt wetenschap bedreven en vereist het denkraam een wetenschappelijke insteek. Het denkraam is dus anders maar daarmee is niet alles gezegd.
Met alle respect is het niveau in het BSO ook gewoonweg lager dan ASO. Ouders pushen kinderen die dat duidelijk niet aankunnen daarom om toch ASO te doen, als ze falen kunnen ze altijd nog naar TSO en als het echt moet naar BSO. Dat is niet alleen schadelijk voor leerlingen die ASO wel aankonden en een deel van hun mede-leerlingen/vriendjes zien wegvallen, en voor docenten die tijd kwijt zijn aan leerlingen die het niveau niet aankunnen en alsnog uit de boot vallen, maar in de eerste plaats juist voor de leerlingen zelf: hard ploeteren voor een niveau dat je toch niet haalt en je zelf-respect zien dalen met elke trap op de ladder die je omlaag gaat.
Het zogenaamde ‘waterval-systeem’ voor de middelbare school is daarom op zich al verwerpelijk (ik zou zelfs pleiten voor niveau-toetsen en bindende adviezen vanwege de docenten lagere school om een hoger niveau van de middelbare in te kunnen, zoals dat in Nederland al lang gewoonte is). Dit waterval-systeem doorgevoerd hebben naar de universiteit is gewoonweg belachelijk en zelfs schadelijk.
Dan kun je overigens als je echt wereldvreemd wilt overkomen nog zeggen: ‘Beweren dat BSO een lager intellectueel niveau heeft, dat is juist stigmatiserend!’ Lager niveau is niet slechter. Als je intellectueel denkvermogen duidelijk voor BSO is, dan ben je eerder gek als je ASO of TSO gaat doen. Dat levert enkel frustraties en complexen op en niet je eigen niveau kiezen, dat is pas slecht (als intellectueel-gezien-ASO’er BSO gaan doen levert net zo goed frustraties en complexen op, overigens).
Ter vergelijking: in Nederland mag je vanuit het VMBO+MBO (‘bso’) en HAVO (‘tso’) niet eens naar de universiteit, moet je eerst alsnog VWO (‘aso’) afronden. Heb ik altijd evident gevonden en ik zie niet in waarom dat discriminerend/stigmatiserend zou zijn: de voorbereiding is totaal anders, een beroepsrichting is een ander denkraam dan een voortgezet wetenschappelijke. Hier in Belgie wordt die kans vreemd genoeg wel gegeven, pushen ouders en sociale druk de leerlingen (wederom!) de (te) hoge richting in en het gevolg laat zich raden: een significant grotere uitval onder ex-bso’ers. Dat is toch logisch hen eerst te laten bewijzen dat zij dat niveau aankunnen, ook voor henzelf?
Zit je vanaf je eerste jaar middelbaar direct op BSO dan blijft je zelf-respect intact: als je echt wil
kan je daarna altijd nog TSO doen, of zelfs ASO, en dan universiteit. Dan ben je voorbereid. Toen ik aan de universiteit in Leiden, Nederland, studeerde, waren daar genoeg mede-studenten die via het HAVO, dan hogeschool, de universitaire master kwamen inrollen.
Of studenten die na VMBO, eerste HAVO en VWO deden, om dan de universitaire bachelor in te stromen. Die studenten werden niet met de nek aangekeken, zelfs integendeel: ze hadden zich vanuit een ‘lagere’ richting opgebokst en bewezen dat ze universitair niveau prima aankonden. Een professor waarvoor ik veel respect had bleek met dit systeem vanuit niveau VMBO opgeklommen te zijn. Mijn oom heeft via VMBO, HAVO en hogeschool de universiteit afgerond, mijn vader vanuit HAVO, hogeschool, universiteit.
Dat is toch veel rationeler dan iemand vanuit het VMBO of, zoals in Belgie, vanuit het BSO, direct de universiteit in te werpen? Een toelatingsproef zou dan nog het voordeel hebben dat je er geen extra jaar mee kwijt bent, moest het uiteindelijk inderdaad falen, maar hooguit een paar dagen van je zomervakantie. Het Nederlandse systeem heeft overigens ook tekortkomingen, maar het is wat dit betreft al iets zinniger dan het Belgische en ik vraag me af waarom je sowieso eerst studenten onderverdeelt in BSO, TSO en ASO om vervolgens, na afloop, te doen alsof middelbare opleiding er niet toe deed en iedereen te laten kiezen wat die wil doen.
Het is mooi dat iedereen hier die kans wordt gegund. Motivatie kan het niveau-verschil uiteindelijk prima overbrugbaar maken,
maar zich net zo goed laten verblinden voor dat verschil in niveau. Is het niet gewoonweg het beste dat iemand eerst bewijst het waarschijnlijk aan te kunnen, voordat die persoon de uitdaging aangaat? Dat kan iemand een jaar van zijn leven schelen, misschien wel meer. Een vriend van me bokste drie jaar tegen het te hoge niveau aan, maar de ouders wilden dat nu eenmaal (een verplichting werkt ook tegen schadelijk pushende ouders). Elk jaar zag hij zijn zelf-vertrouwen verder gekrenkt. Een vriendin zelfde verhaal: ‘met BSO mag je best de universeit doen’, om vervolgens na een jaar in te zien dat het niveau-verschil echt wel groot is. Lang leve de politieke correctheid dan maar? Het is geen elitarisme een BSO’er zich eerst te laten bewijzen via ASO danwel via toetsing.
En dan zijn er mensen die pleiten voor een toets voor alle niveaus. Maar… hebben studenten van het ASO zich niet feitelijk al bewezen met het met goed gevolg afleggen van de
voortgezet wetenschappelijke vooropleiding? Hun gehele zesjarig leertract is erop ingericht geweest, dat is meer waard dan een toelatingsproef! Is een toelatingsproef dan dus niet gewoonweg dubbelop, slechts ingegeven door een sterk overdreven neiging iedereen zo gelijk mogelijk te behandelen? Versta me niet verkeerd, hoe meer gelijkheid hoe beter (voor mijn part verdient iedereen na afloop van de opleidingen een gelijk loon, ik zou daarmee geen probleem hebben, om maar aan te geven dat het mij niet om het in stand houden van ongelijkheid te doen is) maar het is gewoon een feit dat een beroepsopleiding de studenten op geen enkele manier voorbereidt op een wetenschappelijke studie.
Uiteraard wordt dan gestrooid met anekdotes over het slechte spellingsniveau over de hele linie, en ASO’ers die uiteindelijk ook falen. Maar een toelatingsproef voor BSO’ers is net zo min een garantie dat zo iemand het wel haalt. Op het middelbaar worden studenten al gediscrimineerd (‘gestigmatiseerd’) op capaciteiten – dat is blijkbaar niet zo een probleem -, en iemand die intellectueel ‘achter’ loopt en trager leert, staat aan het eind van het middelbaar echt niet op hetzelfde niveau als iemand die ‘voor’ loopt.
Rik Tofs stigmatiseert niet, zijn tegenstrevers lijken me eerder een tikkeltje naief.
