Bedrijven als
H&M, Zara, Hugo Boss, Adidas en Benetton betalen de arbeiders in
Oost-Europese landen en Turkije het minimumloon. Ondanks dat dit wettelijk is vastgesteld,
ligt dat loon onder de armoedegrens zoals vastgesteld door het Europese
mensenrechtencomité. Dat blijkt uit onderzoek van de Schone Kleren Campagne.

Schone Kleren, een
organisatie bestaand uit verschillende vakbonden en ngo’s in zestien Europese landen,
telde drie miljoen arbeiders die onder dergelijke omstandigheden moeten
werken.

Robots

Moldavië en Oekraïne
hanteren het laagste minimumloon van Europa. Arbeiders ontvangen in deze landen
respectievelijk 71 en 80 euro per maand. Van de bestudeerde regio’s heeft Kroatië
het hoogste minimumloon, namelijk 308 euro per maand. Dit bedrag ligt nog
steeds ver onder de armoedegrens. In China is, ter vergelijking, het
minimumloon 175 euro. En in Maleisië, waar de arbeidsomstandigheden over het algemeen worden gezien
als slecht, verdienen textielwerkers 196 euro per maand.

Op de website van de
campagne spreken Oost-Europese arbeiders. Een Bulgaarse arbeider zegt: “Eigenlijk ben ik econoom van beroep, maar aangezien hier geen banen zijn moet ik naaien. Mensen
werken alsof het robots zijn, er is geen rust.” De uitbuiting gaat
verder dan enkel het loon. Volgens het rapport klagen de textielarbeiders dat
ze geen vrije dagen krijgen. Ook krijgen ze niet vrij als ze ziek zijn.

Roemeense arbeiders
verklaarden dat ze ondanks de lage minimumlonen vaak moesten overwerken om aan
het bedrag te komen. Het onderzoek stelt dat de arbeiders vaak
worden gedwongen om tweehonderd uur per maand te werken, met uitschieters die nog hoger
liggen.

In de praktijk,
stelt de Schone Kleren Campagne, is het wettelijk minimumloon vaak het plafond.

Afhankelijk

Gezien het feit dat veel
families in de onderzochte regio’s afhankelijk zijn van het werk in deze
sector, beïnvloedt de kleding- en schoenenindustrie direct en indirect
ongeveer negen miljoen mensen. De lage lonen hebben
volgens het onderzoek een directe impact op de levensomstandigheden. Dit betekent dat het voor deze mensen zeer moeilijk zal zijn om
armoede te overwinnen.

De condities zijn
het zwaarst voor de vrouwen die in de industrie werken. Ze staan bloot aan seksuele
intimidatie en hun worden soms vreemde voorwaarden gesteld. Zo ontdekte de
onderzoekers van Schone Kleren dat Turkse naaisters van Hugo Boss een
verklaring moesten tekenen dat ze de komende vijf jaar niet zwanger zouden
worden. In de onderzochte
landen zijn vrouwen vaak de kostwinner. Zij zorgen voor hun oude ouders en
kinderen. Ondanks de slechte omstandigheden is het werken in de
kledingindustrie hun enige kans op inkomsten en ziektekostenverzekering.

In Oost-Europese
landen is het moeilijk voor vakbonden om erkend te worden. Er wordt gezegd dat
vakbonden de bedrijven kapotmaken. Het is voor de arbeiders dus ingewikkeld
zich te verenigen en zich vervolgens te verzetten tegen de slechte omstandigheden waarin ze moeten werken.

Reacties

Veel van de klachten
over seksuele intimidatie en kleinering kwamen van werksters bij Hugo
Boss. In een e-mail wijst het bedrijf echter alle beschuldigingen
van de hand. Het heeft nooit bewijzen gezien voor de genoemde misstanden.

Euratex, de Europese
Confederatie die de belangen van de Europese textiel- en kledingindustrie op
Europees niveau behartigt, constateert dat de genoemde landen in het rapport zijn lang
niet allemaal lid van de EU. Enkel Slowakije, Roemenie, Bulgarije en Kroatië zijn lid.
Oekraïne, Moldavië, Georgië, Macedonië, Turkije, Bosnië en
Herzegovina behoren niet tot de EU en zijn daardoor evenmin gebonden
aan Europese regels.

Daarmee lijkt
Euratex te willen zeggen dat zij voor het onderzoek niet
verantwoordelijk is. De confederatie belooft wel de ontwikkelingen in
de industrie op de voet te volgen.

Het onderzoek toont
aan dat het vaak niet volstaat om meer te betalen voor kleren die niet in lagelonenlanden zijn gemaakt. Merken en retailers moeten verantwoordelijkheid nemen en
zorgen dat hun productieproces eerlijk en transparant is. De Schone Kleren
Campagne roept alle Europese regeringen op om het minimumloon meteen met 60 procent
van het gemiddelde loon in het land te verhogen. Ook is de hoop uitgesproken dat regeringen
strenger gaan controleren op de misstanden.