Griekenland: poetsdoeken tegenover wapenstok

Athene - Het besparingsbeleid dat is opgelegd aan Griekenland, zorgt er voor massale ontslagen. Vele ongelukkigen leken zich daarbij neer te leggen. Maar een klein aantal poetsvrouwen biedt hardnekkig tegenstand. Na een incident keert mogelijk zelfs het tij.

maandag 16 juni 2014 10:28
Spread the love

Nadat de oproerpolitie eind juni 2011 de dagelijkse protesten van de Griekse verontwaardigden op het centrale Syntagmaplein met geweld had neergeslagen, leek het dat de bevolking het loodzware besparingsbeleid gelaten over zich heen liet gaan. De haarden van verzet bleven desondanks bestaan, maar op veel kleinere schaal. Het hardnekkigste protest komt uit onverwachte hoek: van een paar honderd schoonmaaksters.  

Ambtenaren ontslaan

Een van de verplichtingen die Griekenland moet nakomen uit de leenovereenkomst met de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het IMF, is het ontslaan van duizenden ambtenaren die de openbare sector tot een log, bureaucratisch apparaat hebben gemaakt. 

Makkelijk zou die taak niet worden. De politici die verantwoordelijk waren voor het uitdelen van banen bij de overheid in ruil voor een stem, stonden nog steeds aan het roer van het land, met de zegen van de leenheren die de Griekse oppositie vooral heel gevaarlijk vonden. Bovendien verzekert de Griekse grondwet een baan voor het leven aan alle ambtenaren.

De grondwet werd op een creatieve manier geïnterpreteerd. Het afschaffen van bepaalde posities zou betekenen dat er geen behoefte meer was aan de ambtenaren. En zo stond de deur open voor de eerste naakte ontslagen in de openbare sector.

Mobiliteitsreserve

Een eerste poging om ambtenaren te ontslaan, was de brutale sluiting van de openbare omroep ERT op 11 juni 2013. Goed voor 2565 arbeidsplaatsen. Die cijfers werden echter niet aanvaard door de trojka, want een aantal van de ontslagen werknemers zou opnieuw worden aangenomen bij een afgeslankte versie van de openbare omroep.

De tweede poging kreeg wel goedkeuring. In de zomervakantie van 2013 werden de volgende beroepscategorieën opgeheven: gemeentelijke politie, bewakingspersoneel van de openbare scholen, en schoonmaakpersoneel in de scholen en ministeries. Posities die makkelijk kunnen worden ingevuld door privémaatschappijen.

De ontslagen werknemers zouden allemaal in een zogeheten mobiliteitsreserve worden gestopt. Concreet betekent zoiets dat de overheid voor hen naar een andere baan uitkijkt binnen de openbare sector. Tot die baan zou worden gevonden, blijft de werknemer thuiszitten en ontvangt 75 procent van zijn loon. Wordt er binnen de acht maand geen baan gevonden, dan volgt het ontslag.

Schoonmaaksters verzetten zich

De schoonmaaksters, bijna allemaal vrouwen rond de vijftig, zijn tot op heden de enigen die voortdurend hebben geprotesteerd tegen hun ontslag. Sinds september 2013 komen ze met een paar honderd letterlijk elke dag de straat op om te protesteren. De ene keer staan ze voor het ministerie van Financiën, dan weer voor het ministerie van Tewerkstelling, en niet zelden voor het ministerie van Structurele Hervormingen.

Bij elk bezoek van de afgevaardigden van de trojka aan Griekenland, stonden ze op de eerste rij om te protesteren tegen hun ontslag. Ze lieten het niet bij vocaal protest, maar ze stapten eveneens naar de rechtbank van eerste aanleg van Athene. Die besliste in mei 2014 dat hun ontslag onwettelijk was en dat ze per 19 mei weer moesten worden aangenomen. Een overwinning voor de 397 schoonmaaksters die het proces hadden aangespannen.

De Griekse overheid ging niet in op de beslissing van de rechtbank en de schoonmaaksters bleven protesteren. Sinds 20 mei kamperen ze dag en nacht voor de deur van het ministerie van Financiën om de beslissing van de rechtbank af te dwingen. De minister van Burgerbescherming (de naam die sinds het uitbreken van de crisis aan Openbare Orde is gegeven) heeft sindsdien verscheidene keren de oproerpolitie op de vrouwen afgestuurd. 

Politiegeweld

Afgelopen week liep de spanning nog maar eens op. De Griekse Raad Van State had namelijk uitgevaardigd dat de beslissing om de schoonmaaksters weer aan te nemen, moest worden uitgesteld tot september en de oproerpolitie had opdracht gekregen om het protest neer te slaan. Een politieagent sloeg op het hoofd van een schoonmaakster, die vervolgens naar het ziekenhuis moest worden afgevoerd. 

Bij het incident was veel pers aanwezig. De nieuwe, afgeslankte, openbare omroep NERIT (door velen als een staatsomroep gezien) meldde dat de schoonmaaksters zich tegen de oproerpolitie had gekeerd. Op een foto is te zien dat minstens één van de politieagenten die op de vrouwen waren afgestuurd, handschoenen draagt met stalen verstevigingen op de kneukels. Dit is geen onderdeel van de standaarduitrusting van de oproerpolitie.

Het voorval zorgde eens te meer voor kritiek van Amnesty International. Volgens de Griekse afgevaardigde van de organisatie heerst er een cultuur van straffeloosheid bij de Griekse politie, waardoor agenten denken dat ze makkelijk wegkomen met het schenden van mensenrechten. 

Onderlinge realiteit

Ondertussen bespelen figuren binnen de regeringspartij Nea Dimokratia de sociale media en proberen ze de indruk te geven dat de schoonmaaksters 2500 euro per maand verdienden. Dat moet de indruk geven dat deze vrouwen veel beter betaald werden dan een groot deel van de Griekse bevolking en dat hun ontslag echt wel nodig was. De realiteit is echter anders voor de schoonmaaksters.

“De school van mijn dochter heeft me laten weten dat mijn kind niet langer kan komen als ik mijn achterstallige rekeningen niet betaal”, zo beweert Fotini Nikitara, die de slag op haar hoofd kreeg. “Wat ik op dit moment in huis heb, heb ik uit solidariteit gekregen.”. Pelagia Moutzouri is weduwe en moeder van twee kinderen: “We hebben overal schulden, zelfs bij de apotheek. Het enige voedsel dat ik op dit moment in huis heb, is pasta en bonen.”

Dimitra Manoli heeft bij een vorige schermutseling een wond aan haar been opgelopen. Sindsdien zet ze haar protest verder in een rolstoel. “Ze hebben ons vernederd, ons beledigd en genegeerd en het is niet overdreven om te zeggen dat ze ons nu martelen. We hebben gelijk gekregen van de rechtbank en toch weigeren ze ons opnieuw aan het werk te zetten.” De onderlinge solidariteit tussen de vrouwen zorgt ervoor dat ze het hoofd niet laten hangen.

Rechterlijke uitspraken niet bevorderlijk voor structurele hervormingen

De schoonmaaksters zijn inmiddels niet meer de enigen die naar de rechtbank stappen om de besparingsmaatregelen aan te vechten. Zo zijn Griekse burgers ook naar de Griekse Raad Van State gestapt om aan te klagen dat de privatisering van de watermaatschappijen van Athene en Thessaloniki ongrondwettelijk is en daar hebben ze gelijk gekregen.

Andere rechtszaken die ondertussen hangende zijn, vormen een belemmering voor het besparingsbeleid van premier Samaras. Het IMF liet afgelopen week in een tussentijds rapport optekenen dat “nadelige rechterlijke uitspraken” de structurele hervormingen bedreigen. Het is de eerste keer dat één van de drie leenheren zich uitspreekt over justitie, tot nader order een onafhankelijke peiler van een democratie. 

De 397 schoonmaaksters laten het er ondertussen niet bij. Ze hebben besloten om naar het Europees Hof van de Mensenrechten te stappen. De vastberadenheid van deze vrouwen maakt velen binnen de regeringskringen nerveus, maar grote delen van de Griekse bevolking worden erdoor geïnspireerd. Velen hebben vooral bewondering voor deze vrouwen, die één van de meest onwaarschijnlijke luizen in de regeringspels zijn geworden.

Link:

Amnesty International veroordeelt aanval op schoonmaaksters 

take down
the paywall
steun ons nu!