“Vroeger was mijn mama
gewoon thuis, nu is ze ingenieur en een leider in het Village Energy
Committee”, zegt een tienjarig meisje uit Chekeleni, een dorp in
het district Mtawara in Tanzania. “Later word ik ook een leider,
wie weet wel de president.”
Amper een jaar geleden was het
helemaal donker in de huizen in Chekeleni zodra de zon onder was.
Vandaag baden de dorpsbewoners ook ‘s avonds in het licht, zodat
vrouwen later kunnen koken en kinderen hun huiswerk kunnen maken in
de buurt van een zonnelamp.
Moeders en grootmoeders
Zo’n tweehonderd huishoudens in drie
afgelegen dorpen in de districten Mtawara en Lindi in zuidelijk
Tanzania genieten momenteel van licht en elektriciteit afkomstig van
een eigen zonne-installatie. Die werd geïnstalleerd door een van de
25 ongeletterde plattelandsmoeders en -grootmoeders uit vier
Afrikaanse landen die aan het Barefoot College in Tilonia (India) een
opleiding kregen om zonnepanelen te installeren en te onderhouden.
Het programma is onderdeel van
het initiatief ‘Plattelandsvrouwen verlichten Afrika’ uit 2011, een
samenwerking tussen de vrouwenorganisatie van de VN en het Barefoot
College. Vrouwen die analfabeet zijn, over weinig middelen beschikken
en voorheen nog nooit gereisd hadden buiten Tanzania, studeerden na
een opleiding van zes maanden af als Barefoot zonne-ingenieurs.
Terug in hun dorpen staan ze in
voor de installatie van zonnepanelen en het onderhoud voor een
periode van vijf jaar. “We hopen dat dit andere vrouwen zal
motiveren om verandering te brengen en mee te werken aan de
uitroeiing van armoede”, zegt Mariam Luwongo, een van de
deelneemsters uit het dorp Nitekela.
Licht, energie en veiligheid
Deze vrouwen brengen niet enkel
voor de eerste keer licht naar hun huizen, ze introduceren ook
duurzame en hernieuwbare energie in de dorpen. Omdat de meeste huizen
nu een straatlamp aan de voordeur hebben is de veiligheid toegenomen, in het
bijzonder die van vrouwen en meisjes.
De nodige apparatuur wordt
plaatselijk aangekocht en de dorpelingen betalen de installatie en
het onderhoud in termijnen over een periode van vijf jaar.
Huishoudens die meedoen, betalen 20.000 Tanzaniaanse shilling (9
euro) en vervolgens maandelijkse termijnen van 60.000 shilling
(27 euro).
Hiervoor krijgen ze per gezin
een 20-watt zonnepaneel, een 12-volt batterij, een oplader voor een
mobiele telefoon en drie 9-wattlampen. Ondertussen besparen ze op de
kosten van kerosine en het opladen van hun mobiele telefoon op de
lokale markt. Met de opbrengsten van deze installaties ontvangen de
installateurs een maandsalaris.
Sceptici bijgedraaid
Zonne-ingenieur Arafa Mwamba
Halfani uit Chekeleni zegt dat zij en haar collega’s gelukkig zijn
met hun nieuwe vaardigheden en dat ze allen de ambitie hebben om ook
in de nabijgelegen dorpen licht te brengen.
Een bijkomend voordeel van dit
project is dat vrouwen een eigen stem krijgen en hun
onafhankelijkheid zien toenemen. Minstens vier van de negen leden van
de drie officieel geregistreerde Village Energy Committees zijn vrouw
en in Nitekela is ook de commissievoorzitter een vrouw.
Zelfs sceptici zijn ondertussen
bijgedraaid. Op een van de eerste bijeenkomsten over het idee nam een
oudere dorpsbewoner het woord en uitte namens velen zijn twijfel of
vrouwen dit werk wel zouden aankunnen. Enkele maanden later loofde
hij het VN-Vrouwenprogramma en de installateurs die zijn huis
uitbouwden met een eigen zonne-installatie en ondertussen al
belangrijke reparaties hebben doorgevoerd.