Beste Hans Vandeweghe,

Op je
Twitter-account lees ik dat je jezelf beschouwt als een
niet-zo-politiek-correcte stem. Vermoedelijk vind je dat wel rebels.
Een vermoeden dat ik vanochtend bevestigd zag toen ik de sportpagina’s opensloeg van wat eens een linkse krant was.

In je stuk, getiteld
‘Was dàt racisme?’, trek je van leer tegen een ‘Politiek Al Te
Correct Vlaanderen’ dat zich ophoudt in ‘overgesubsidieerde
parochiezalen’. Gedurfde scheenschopperij, dacht je vermoedelijk toen
je dat neerschreef. Maar ik kon een geeuw moeilijk onderdrukken.

De waarheid is dat
jij zo ongeveer de beste representant bent van de huidige politieke
correctheid. Je weet wel, het soort mensen dat
‘eens-durft-zeggen-waarop-het-staat’. Zelfverklaarde Tijl
Uilenspiegels die onder het mom van een ongezouten mening toogpraat
verkondigen waar zelfs een eekhoorn het
kopje niet meer voor draait. Zo jaren negentig ook eigenlijk.

Er bestaat geen
politiek correct Vlaanderen. Het stuk dat je vandaag in De Morgen
gepubliceerd hebt, is daar het beste voorbeeld van. Als zelfs een
krant die zich beschouwt als vaandeldrager van de anti-racistische
strijd een dergelijk schrijfsel voor publicatie vatbaar acht, moge
het duidelijk zijn dat incorrectheid de nieuwe correctheid is.

En dan is er die
pretentie. Die zelfgenoegzaam gevouwen handjes op de blanke Vlaamse
bierbuik. Waarbij na de derde pint hoogdravend wordt verkondigd dat
er al eens mag gelachen worden met ‘de negerkes’ en dat we niet zo
overgevoelig mogen zijn.

Racisten, nee hoor.
Dat zijn we niet. Ook jij bent natuurlijk geen racist. Je bent zelf
al in Afrika op reis geweest. Een Afrika-lover, zo beschrijf je
jezelf op het einde van je stuk. Nonkel die tijdens de jaren vijftig
in Congo zat, was ook een Afrika-lover. Leopold II richtte
indertijd een museum op ter meerdere eer en glorie van de prachtige
fauna en flora van Midden-Afrika. Ook een echte Afrika-lover.

Maar goed, genoeg
geleuterd. Back to business. Was je schrijfseltje dan racistisch? Ja.
Je geeft het eigenlijk zelf toe. Je schreef dat de Afrikanen over wie je het had – je weet wel, diegenen zich niet langer dan zes maanden
kunnen concentreren – sloeg op Afrikaanse voetbalteams. Ah bon.
Maar waarom schreef je dan niet over voetbalteams in plaats van
Afrikanen? Geen haan die zou gekraaid hebben.

Of nog, waarom
schreef je bijvoorbeeld niet dat negers zich niet langer dan zes
maanden kunnen concentreren? Je collega-columnist in De Morgen,
Michael Van Peel, wijdde een heel stuk aan de bewering dat ‘negers’ geen
beledigende term is. Iets zegt me dat jij het wel eens bent met Van
Peel. Zodus, in het vervolg gewoon over ‘negers’ in plaats van ‘Afrikanen’ spreken, niet?

Waar ik naartoe wil:
the devil is in the details. En die duivel heet in dit geval racisme.
Je weet hoe je met het scherp van de pen een blad kan bewerken, beste
Hans, en je weet ook welke woorden welk effect kunnen sorteren.
Ongetwijfeld besef je ook dat taal onze werkelijkheid en hoe we die
beleven mee vormt. Aangezien je klaarblijkelijk van wetenschap houdt
– ook daar bestaan veel wetenschappelijke studies over.

Om een voorbeeldje
te geven (ik doe mijn best om dit stuk niet boven het niveau van
jouw toog te laten uitstijgen): als er vaak genoeg herhaald wordt dat
Afrikanen zich niet kunnen concentreren, dan wordt dat idee
gemeengoed. Stel dat een werkgever dat gemeengoed onderschrijft en
dient te kiezen tussen een blanke werknemer en iemand van Afrikaanse
origine, denk je dan dat circulerende, dominante denkbeelden geen
enkele invloed uitoefenen? Voor alle duidelijkheid – de toog! – dit
is een retorische vraag. Want ook hier bestaan tonnen
wetenschappelijke studies over die jouw selectieve anekdotiek
ruimschoots overstijgen in overtuigingskracht.

Dit in het
achterhoofd houdende, besef je nu misschien dat er tussen
‘voetbalteams’, ‘Afrikanen’ en ‘negers’ een hemelsbreed verschil
bestaat. Deze woorden openen totaal verschillende taalregisters met
elk hun eigen universum. Taal is nooit neutraal, omdat woorden
geschiedenissen met zich meedragen. Taal is een in letters en klank
gegoten kluwen van machtsverhoudingen. Met jouw schrijven, jouw
woorden, schurk je comfortabel aan tegen de blanke, dominante
meerderheidspositie. Lekker gezellig enzo. Maar zeker niet rebels.

Nog iets heel
anders: vind je het niet grappig dat er zoveel stukken verschijnen
over wat we niet racistisch mogen vinden? Negers, zwarte pieten,
verplicht af te nemen hoofddoeken of kutmarrokanen: talloze
opiniemakers hebben zich in het zweet gewerkt om aan te tonen dat dit
geen racistische uitspraken of handelingen zijn. Het waren slechts
enkele bloggers zonder volgers die daar vraagtekens bij plaatsten.
Wat zou dat zeggen over bestaande machtsverhoudingen in de
samenleving? Denk er eens over na tussen twee matchen door.
Kan nooit kwaad.

Gesubsidieerde
groetjes,

Thomas