“Want er komen andere tijden”…of beter, ze zijn al hier. De peer-to-peer revolutie is aan een steile opmars bezig zoals te merken aan het succes van auto- of koe-delen, geefpleinen en -kasten, repair cafés en Linux parties – en dus ook de weggeefwinkel die onderdeel is van project W2 in Brugge. 400 bezoekers op één dag, dat moet je verdienen!
Van Occupy Brugge naar weggeefwinkel
Occupy Brugge, waar ik ooit de stokebrand van was, hield eind 2011 een volksvergadering in het Albertpark. De huidige brugse burgemeester, Renaat Landuyt, verklaarde zich op een kopstukkendebat in de toenmalige KHBO (nu onderdeel van Vives) een supporter van de Occupy-gedachte, en vond een bezetting kunnen, bijvoorbeeld “achter het station”. Lekker uit het zicht, maar toch.
Op die volksvergadering hadden we een volkskeukentje, met gratis soep voor iedereen, en mensen van LETS Brugge kwamen spreken. Als klein groepje waren we prominent aanwezig op de volksvergaderingen in Gent en Brussel, maar de OccuSint werd bijna opgepakt in Brugge en een weggeefactie mocht niet op de markt in Brugge.
Dus toen kwam er eerst een weggeefwinkel in Sint-Andries, daarna in het Donkeycollectief in de Ezelstraat, en ten slotte in de oude drukkerij Die Keure (project “Drukdoenery” van KleinVerhaal vzw). Het toch wel bijzondere vervolg vertelt Floyd, één van de initiatiefnemers, hieronder zelf:
Sinds
februari 2013 werd samen met een deel van de ateliers en artiesten
uit “Drukdoenery” op zoek gegaan naar een nieuwe locatie om een
vervolg te breien aan drukdoenery, de contracten met de
ontwikkelingsmaatschappij die Die Keure in handen heeft, liepen
immers af in april 2013. Maandenlang werd er vruchteloos onderhandeld
met stadsbestuur en privé-eigenaren, hoewel er zeer veel leegstaande
en verwaarloosde panden zijn binnen Brugge die wel een tijdelijke
opwaardering verdienen, werden we telkens opnieuw afgewimpeld. Er
werd zelfs een nieuwe vzw opgericht ‘Project W²’ om meer zekerheid
en bescherming te bieden voor mogelijke eigenaren van panden, in de
hoop zo sneller een nieuwe locatie te vinden. Uiteindelijk gaf stad
Brugge ons de officiële raad ‘probeer liever op de privé-markt, wij
kunnen jullie niet helpen’.
De verwaarloosde panden langs de
Hoefijzerlaan waren ons al langer bekend als mogelijke nieuwe locatie
voor de voortzetting van “Drukdoenery”, en het feit dat deze
panden op geen enkel leegstandsregister vermeld stonden (en er dus
ook geen leegstandstaks op gehoffen wordt), kon enkel betekenen dat
ze in handen waren van een sociale huisvestingsmaatschappij. Na heel
wat sturen van kastjes naar muren werd ons dit bevestigd. Mede
dankzij Dirk De fauw (voorzitter OCMW én sociale
huisvestingsmaatschappij), die de WeggeefWinkel zeer genegen is, kwam
er eindelijk schot in de zaak en hebben we een bruikleenovereenkomst
kunnen afsluiten met de eigenaren van de panden, sociale
huisvestingsmaatschappij Vivendo. Uiteindelijk konden we op 1
september 2013 onze nieuwe panden betrekken.
Hoefijzerlaan 22. Makkelijk adres, lang verhaal.
Project W2
Ook al komt het gedeelte weggeefwinkel duidelijk op vrij massale schaal tegemoet aan een behoefte – als je al een megafoon nodig hebt om de toestromende mensen van de rijweg te houden – project W2 is zoveel meer. Het doel van de vzw is “leegstaande panden en stadskankers te beheren en op te knappen in samenspraak met eigenaren, omwonenden en lokaal beleid om er een tijdelijke herbestemming voor socio-cultureel-artistieke activiteiten aan te geven.”
Elektriciteit heeft het pand niet – en dus werden er met afgedankte zonnecellen enkele panelen geknutseld en wordt een solar cooker gebruikt om afwaswater op te warmen. Wat koken erbij komt doen? Telkens de weggeefwinkel open is, is er ook een veganistische volxkeuken,
waar
bezoekers en vrijwilligers gezamelijk een veganistische maaltijd
bereiden, die dan voor een vrije bijdrage genuttigd wordt. Gemiddeld
zijn er zo’n vijftig eters in het lokaal dat een lik leemverf zou kunnen gebruiken, maar waar het toch goed toeven is, met een zeer democratische bar ook.
Waarom veganistisch? Floyd:
Het is het meest democratische
voedsel: goed voor bijna alle diëten, goed voor alle
geloofsovertuigingen, goed voor het milieu, goed voor de dieren en
menselijke dieren, supergezond en spotgoedkoop, en ‘t is zelfs goed
voor vegetariërs.
Geknutseld zeg ik, maar dat doet geen recht aan de activiteiten van het Eco-Fab-Lab, die verderop aan bod komen.
Stromend water is er evenmin, en dus is het behelpen met regenwater. Recent werd een afgedankte plastic container als regenwaterton in gebruik genomen, vriendelijk (en gratis) bezorgd door een brugse brouwerij. Blijkbaar worden die containers voor suikerstroop, vervaardigd uit stevig kunststof en aluminium, als “afval” beschouwd. Dan is dit wel een top-upcycle. Het lijkt wel een echo van de creativiteit van de Garbage Warrior.
Project
W² huisvest in deze panden voorlopig al zijn eigen activiteiten:
WeggeefWinkel, VolXkeuken, Eco-Fab-Lab en de eigen kantoorruimte.
Daarnaast hebben onder andere qYat.be vzw en ECO-Living brugge
(subgroep van Lets en Transitie Brugge) er een tijdelijk onderkomen
gevonden. Lets Brugge is er momenteel bezig met de inrichting van wat
de nieuwe Brugse Lets-Ruilwinkel zal worden en deze maand zullen ook
de eerste jonge artiesten hun alteliers in gebruik nemen.
Maar er is ruimte voor nog véél meer, met als enige voorwaarde een vrije bijdrage en deelname in de raad van bestuur van W2. Meer info via projectw2vzw (at) gmail.com. Wie één en ander zelf wil zien, W2 geeft een rondleiding om 14 en 16 u op 7 juni, tijdens de Brugse kringloopdag. Dàt de kringloopdag ook W2 op de agenda heeft staan, is net als enkele compostvaten te danken aan Karine De Batselier van de dienst Leefmilieu van Stad Brugge en schepen Mieke Hoste, waarvoor hulde.
Contrast met Tapisplein
Ik kan niet anders dan dit hartverwarmende project ook contrasteren aan Tapisplein. Dat project heeft als doel van “handmade in Brugge” op de kaart te zetten. Er is niks mis met het promoten van streekgebonden producten, maar de steun die dit project kan genieten, uit het cultuurbudget, staat in wel zeer schril contrast met wat project W2 krijgt: NUL euro. Het Brugse stadsbestuur ketste een subsidie-aanvraag van W2 af omdat “de werking van W2 duidelijke raakpunten heeft met de thematiek armoede”, en op dat gebied willen ze enkel verenigingen willen steunen die tot netwerk tegen armoede behoren, dus komt W2 niet in aanmerking voor deze subsidie. En al ziet het er me naar uit dat W2 op één been zou kunnen voldoen aan de zes criteria van dat netwerk, dit project is zoveel meer dan enkel “tegen armoede”.
Het zit Floyd duidelijk erg hoog:
“Het nieuwe project ‘Handmade in Brugge’ klonk
oorspronkelijk veelbelovend: in lijn van het ‘cultureel immatrieel
erfgoed’ wat TapisPlein zogezegd goed beschermt en verdedigt, zouden
ze jonge Brugse ‘Makers’ stimuleren. TapisPlein heeft hiervoor
aanvankelijk 1.3 miljoen Euro werkingsgeld gekregen voor hun 4
komende werkingsjaren. Het merendeel daarvan is gegaan naar het
promoten van ‘Handmade in Brugge’-logos. Wie krijgt die logo’s? Enkel
gevestigde zelfstandigen binnen Brugge.
Voor het Kick-Off-Weekend van
‘Handmade in Brugge’ had Tapisplein ook Project W² gevraagd om ons
steentje bij te dragen … we hadden met het Eco-Fab-Lab op zaterdag 10 mei in functie
van het Kick-Off-Weekend maar liefst 3 workshops georganiseerd in
Project W², met daarnaast zo’n 5-tal permanente activiteiten. Een
workshop voor kinderen: Mini-Buzzer-Robots; Tuinverlichting met afval
en fietswielen voor volwassenen, en een introductie lezing/workshop
Arduino ook voor volwassenen. Verder hadden we ons uit de naad
gewerkt om er ook een 3D-Print demo, Smart Textiles, PCNC-machine,
Xtremen origami, … te krijgen. Wat blijkt op 10 mei … we stonden
niet eens op het stadsplan! Als mensen de week voordien belden naar
het infonummer (TapisPlein) met de vraag om meer info over de
activiteiten van Project W² werd hen simpelweg gezegd: Wij hebben
daar niets mee te maken!. Ook wanneer mensen via In&uit Brugge
probeerden reserveren voor een van de workshops … ‘hmmm … wij
weten van niets’. Handmade in Brugge bleek uiteindelijk niets
anders te zijn dan cultuurgeld dat misbruikt werd om plaatselijke
reeds gevestigde handelaren extra promotie te bezorgen. Onder de
zogezegde ‘jonge ambachtslui’ in Brugge vonden we niet minder dan 5
commerciële chocolaterieën terug, waaronder de meest bekende
chocolatier wereldwijd: Dominiek Persoone. Wie ook nog extra,
blijkbaar broodnodige duurbetaalde, gesubsidiëerde reclame nodig
had: Optiek Hoet; Patisserie Academie; … en O ja, Brody
Neuschwander, die heeft dat zeker ook nodig! Dit alles met
cultuurgeld … middenstand en platte commercie promoten met
cultuursubsidies en de echte artiesten links laten … .
Zowel
Project W² als Drukdoenery hebben 1 iets gemeen: Leegstaande ruimten
tijdelijk omvormen om er socio-cultureel-artistieke activiteiten in
te kunnen ontplooien. W² doet dit alles, er zijn momenteel 2 échte
makerspaces actief in hetzelfde pand waar onder andere ook een
weggeefwinkel, ontmoetingsruimte, volxkeuken, … plaatsvinden. Zaken
waarmee we ondertussen al meer dan vier jaar bezig zijn en op geen
enkele steun van beleid kunnen rekenen. Plots komt TapisPlein met het
luminieuze idee om: Een leegstaand gebouw in Brugge om te toveren in
een broedplaats van cultureel-artistieke activiteit, met een
fab-lab, ontmoetingsruimte, een “café” (republiek was nog niet
slecht genoeg?), een FAB-LAB, atelierruimten (te huur), … Hmmm …
klinkt me bekend in de oren … met het enige verschil … TapisPlein
krijgt hier maar liefst 2.000.000 € voor om dit te verwezenlijken …
hmmm … wij krijgen zelfs geen 2000 euro om elektriciteit en andere
nutsvoorzieningen te laten aansluiten …”
Kan een progressieve burgemeester, die ik op de fiets zag pleiten voor een warm Brugge, een radicaal stadsvernieuwingsproject als dit, gesteund door vijftien vrijwilligers en met zo’n 400 bezoekers per keer, aan z’n lot overlaten? Ik zou hopen van niet, en de acties van Dirk De fauw en Mieke Hoste wijzen toch niet in die richting.
Het goede nieuws is natuurlijk dat een bank die echt van de (pakweg jonge, Brugse) mensen is en die ecologische en sociale investeringen wil doen met het spaargeld van haar coöperanten wel eens de motor zou kunnen worden achter dit soort initiatieven. Ik bank mee, want we missen een bank. En U?
PS: Toen een pand zoals dat van W2 gesloopt dreigde te worden in Barcelona, kwam zowat half Catalonië in opstand. Vergelijk El Pais in het engels of nog beter in het spaans met De Morgen. Mensen die in opstand komen relschoppers noemen, en er dan twintig foto’s van het meest spectaculaire incident bij zetten. Een griekse klassieker.