Electrabel zelf
betwist dat het om een bewuste strategische beslissing wou gaan, maar wijst
erop dat prijsschommelingen op de energiemarkt normaal zijn. Andere mogelijke
verklaringen zijn onder meer de onzekerheid over de sluiting van de
kerncentrales Doel3 en Tihange2 en de op til staande sluiting van de twee
andere kerncentrales.

Trouwe klanten beloond met duurder contract

Onzin,
volgens energiespecialist Tom De Meester. “De Easy-contracten van
Electrabel worden sinds 1 januari 2013 geïndexeerd op de gemiddelde
groothandelsprijzen in België en de buurlanden, de zogeheten EPI-index. Die
EPI-parameter staat op het laagste niveau in twee jaar. Zelfs met de verwachtingen
voor de komende maanden meegerekend komt Electrabel uit op een EPI-waarde van €
44,19. Dat is tien procent lager dan een jaar geleden. Electrabel zou haar prijs dus
moeten verlagen in plaats van verhogen.”

De
prijsverhoging in kwestie treft met name de honderdduizenden ‘easy-klanten’ van
Electrabel. Dat zijn de trouwe klanten die met een vast contract werken,
wellicht de groep die zich het minst geroepen voelt om prijzen te gaan
vergelijken en te shoppen bij verschillende leveranciers. Toevallig ook de
groep klanten met een relatief duur contract.

Vergelijken is winnen

Test-Aankoop en
Vande Lanotte roepen consumenten op om te vergelijken en indien raadzaam over
te stappen naar een andere leverancier. Hiermee schuift
men de verantwoordelijkheid voor dergelijke prijsstijgingen door naar de
burgers, voor wie het shoppen op de energiemarkt en het vergelijken van
energietarieven vaak een tijdrovende klus. Die soms ook aartsmoeilijke blijkt, ervaren organisaties als Samenlevingsopbouw. Vooral lager
geschoolden en bejaarden geven aan niet wegwijs te raken in het oerwoud aan
energiecontracten en -tarieven.

Volgens Mieke Clymans, energieverantwoordelijke
bij Samenlevingsopbouw Antwerpen, is de drempel om over te stappen naar een
andere energieleverancier veel te hoog voor de mensen met wie zij werken. “Wie
niet hoger geschoold is of geen ervaring heeft met de computer of het internet,
die stapt niet over, tenzij hij of zij daarbij begeleid wordt. Die begeleiding is
echt noodzakelijk, van het vergelijken zelf tot en met het afsluiten van het
contract. “

“Mensen in sociaal zwakkere posities zijn vaak laaggeschoold, hebben
geen of slechts beperkt toegang tot het internet, beschikken niet over een
aantal basisvaardigheden die essentieel zijn om energietarieven en -formules te
begrijpen, laat staan te vergelijken. Die drempel
verklaart deels ook het succes van de aggressieve deur-aan-deur verkoop, een
praktijk die helaas nog steeds gangbaar is bij energieleveranciers.”

Eens
te meer wordt pijnlijk duidelijk dat de overheid er niet in slaagt om de
energieprijzen onder controle te houden. De objectieve indexatieparameters en
de prijscontrole die in 2013 werden ingevoerd, moesten zorgen voor eerlijke en
transparante energieprijzen. Van
die beloofde transparantie lijkt de consument voorlopig weinig te merken.

Energiearmoede

Intussen
blijkt uit cijfers van de Federale Overheidsdienst dat een slordige 750.000
Belgische gezinnen kampen met energiearmoede. Vorig jaar werden bijna 80.000
gezinnen door hun energieleverancier gedropt ondat ze hun energiefacturen niet
konden betalen. Vaak kunnen deze gezinnen bij geen enkele leverancier meer
terecht.

Voor
heel wat gezinnen zijn dit soort prijsstijgingen een aanslag op het gezinsbudget. Energie en water zijn nochtans levensnoodzakelijke
basisvoorzieningen. Het
blijft wachten op garanties van overheidswege die ervoor zorgen dat
basisvoorzieningen voor iedereen betaalbaar blijven.