Een humanistische of socialistische maatschappij?

Een humanistische of socialistische maatschappij?

Indien men onder menselijkheid verstaat dat het datgene is wat ons onderscheidt van dieren, kan gesteld worden dat hij die zijn instincten op een zo beschaafd mogelijke manier kanaliseert, het meest menselijk is. Dit is ook van toepassing op culturen en samenlevingen.

woensdag 7 mei 2014 21:07
Spread the love

Een cultuur waar de instincten
beschaafder gekanaliseerd worden is een beschaafdere cultuur. Ik gebruik bewust
het woord ‘kanaliseren’ en niet het woord ‘beteugelen’ als ik het over
instincten heb, omdat dat woord de idee opwekt dat wij mensen met ons verstand
onze instincten de baas kunnen.

In mijn optiek is de mens alleen in staat om op
een meer beschaafde manier zijn instincten te uiten, ze te gaan manifesteren op
een secundair, en niet een primair, basaal niveau. Een kunstenaar zal zijn seksuele
drift kanaliseren en kunst maken om zichzelf te profileren in plaats van met
geweld zijn opponenten te lijf te gaan voor een vrouw, om een extreem voorbeeld
te geven.

Vandaag de dag merken we dat onze
Westerse cultuur aan het ontmenselijken is en erop achteruit aan het gaan is.
De vraag is echter wie of wat daar verantwoordelijk voor is en vooral op welke
manier het gebeurt en hoe we de achteruitgang kunnen tegengaan.

Onder impuls van het
neoliberalisme, dat de laatste decennia opgang maakt, wordt alles vermarkt wat
maar vermarkt kan worden. Hierdoor verliezen veel handelingen in onze
maatschappij, zoals zorgverlening, hun eigenlijke waarde.

Waarden als
‘naastenliefde’ en ‘solidariteit’ staan niet meer in het woordenboek van de 21ste
eeuw. Het gaat hem er niet meer om een maatschappij uit te bouwen waar er
gezorgd wordt voor elkaar en waar men in solidariteit met elkaar leeft, maar om
een samenleving uit te bouwen waar iedereen met elkaar concurreert om op het
beste eilandje te kunnen ‘overleven’.

Wat haast onbegrijpelijk is gezien het
feit dat de mens in de geschiedenis nooit zo veel rijkdom heeft geproduceerd
als vandaag de dag. Doordat we, door de opgang van het neoliberalisme,
gedwongen zijn onze overlevingsdrift op een primair niveau te gaan uiten, op sociaaleconomisch
en sociaal vlak moeten we immers pogen te ‘overleven’ op ons eentje, doen we
dit minder op secundair niveau. Het neoliberalisme ontmenselijkt dus onze
maatschappij.

We kunnen echter pas naar een
menselijkere maatschappij gaan als ieder individu recht heeft op een basis van
sociaaleconomische zekerheden, huisvesting, voedsel, energie- en
watervoorziening, en als er meer sociale gelijkheid is, opwaardering van
handenarbeid, toegankelijker onderwijs voor iedereen en meer participatie in de
democratie. Want als aan deze voorwaarden voldaan wordt, hoeft het individu zich
minder bezig te houden met ‘overleven’ op sociaaleconomisch en sociaal niveau
en kan de focus voor hem meer op het secundair kanaliseren van zijn instincten
komen te liggen.

Het socialisme, dat uit is op
meer sociaaleconomische gelijkheid en de opwaardering van de onderdrukte
klassen, is een ideologie die streeft naar een menselijkere samenleving waar
het individu zich op een immateriële manier meer kan ontwikkelen dan in een neoliberaal
geïnspireerde maatschappij waar de focus op het materieel excelleren komt te
liggen.

De conclusie die ik trek is dat humanisme en
socialisme hand in hand moeten gaan omdat ze hetzelfde nastreven: een
menselijkere maatschappij. Humanisme kan immers niet gedijen in een
maatschappij waar mensen op een primair niveau moeten concurreren met elkaar en
socialisme, dat heeft de geschiedenis ons geleerd, verwordt tot een emotieloze
machine als de mens, het individu uit het oog verloren wordt.

take down
the paywall
steun ons nu!