Jeremy Paxman was geen journalist, hij speelde er een op tv

Jeremy Paxman was geen journalist, hij speelde er een op tv

Jeremy Paxman, jarenlang anker van BBC-Newsnight, stopt er mee. De Britse media loven hem voor zijn harde interviews, waarin hij niemand ontzag. Hij is een veel nagebootst rolmodel voor talloze collega's. Niet iedereen is onder de indruk, zoals blogger Timothy Holmes.

maandag 5 mei 2014 15:53
Spread the love

DeWereldMorgen.be

De
London Evening Standard vroeg mij om mijn gedachten over Jeremy Paxman en
zijn vertrek bij Newsnight. Dit is wat ik hun vertelde. Mensen die hem
persoonlijk kennen, zeggen me dat hij een zeer aangenaam man is. Dat
is allemaal heel leuk om weten. Het doet altijd goed om applaus te
horen voor een publiek figuur die zo weinig ego heeft. De man is
blijkbaar zeer open over zijn strijd met mentale problemen, wat zeker
bewonderd mag worden.

Als
journalist heeft Paxman echter bitter weinig bewonderenswaardige
dingen gedaan, waarvoor hij zou moeten gemist worden. Hij had
inderdaad een zeer oppositionele stijl, maar daagde zijn machtige
gasten nooit echt uit. Alleen omdat hij zich netjes aan de lijn hield
– zoals elke werknemer van de BBC – kon hij op zijn plaats
blijven.

Zijn
meest schokkende falen als journalist was waarschijnlijk toen hij de
frauduleuze presentatie besprak van (toenmalig Amerikaans minister
van Buitenlandse Zaken) Colin Powell (tot de VN-Veiligheidsraad) over
de veronderstelde ‘massavernietigingswapens’ van Irak. Daar gaf hij
later de volgende uitleg over:

“Toen
ik dat zag, dacht ik bij mezelf, ‘We weten dat Colin Powell een
intelligente, bedachtzame en sceptische man was. Als hij geloofde dat
het inderdaad zo was, wel, weet je, hij heeft de bewijzen gezien, ik
niet.”

Wat
voor een journalist aanvaardt de wereld van de machtigen – terwijl
zijn eigen land uit eigen keuze een oorlog begint – zonder de
moeite te nemen een en ander te checken? Er was wel degelijk heel wat
bewijsmateriaal openbaar en beschikbaar, dat aantoonde dat Powell
stond te liegen, niet in het minst van Scott Ritter, het voormalige
hoofd van het VN-inspectieteam (in Irak) – maar dat werd ofwel
doodgezwegen of verwezen naar de marges van de berichtgeving door de
BBC.

Bovendien
was Colin Powell – de man die Paxman zo vanzelfsprekend vertrouwde
– al berucht omdat hij (als toenmalig officier verantwoordelijk
voor het onderzoek) mee had geholpen om de slachtingen van My Lai in
Vietnam verborgen te houden voor het publiek1.

Dat
is echt wel straf voor iemand als Paxman – iemand die beweert dat
het de voornaamste plichten van een journalist zijn ‘onwil om zomaar
te geloven wat men je zegt’, ‘een instinctief wantrouwen tegenover de
gevestigde machten en belangen’ en ‘zelf wat zoekwerk verrichten’.

Anderen
herinneren zich zijn interview met de Amerikaanse intellectueel Noam
Chomsky: “Wat moesten de VS dan wel doen na 9/11? … Is in de
wereld waarin we vandaag leven een of andere preventieve aanval niet
de enige defensieve optie die landen als de VS hebben?” Paxman’s
instinctieve onderdanigheid aan de macht en zijn systematische
marginalisering van dissidentie waren even zichtbaar toen hij de
gewetensbezwaarden tijdens de Eerste Wereldoorlog “idioten” noemde.

DeWereldMorgen.be

Paxman
presenteerde op identieke manier de stem van het establishment
tijdens zijn berucht interview met stand-upcomedian Russell Brand.
Hij bleef er maar mee doorgaan Groot-Brittannië voor te stellen als
het summum van een effectieve democratie. Hij weigerde totaal ook
maar enig krediet te geven aan het (veel realistischer) idee dat
reeds lang de bestaande elites, in weerwil van het formeel stemrecht,
het systeem hebben vervormd in hun eigen voordeel. Een aantal
mediatheoretici noemen een systeem-ondersteunende rol ‘hegemonie’.
Dat is een rol die Paxman routineus vervult.

Als
hij wereldwijd werd aanzien als een ‘kritisch journalist’, dan is dat
alleen omwille van de antagonistische stijl die hij aannam. Die stijl
was in hoofdzaak show, een manier om een strijdersgeest voor te
wenden die de essentie van journalistiek zou moeten zijn. Ondanks
zijn voortdurend rollen met de ogen, zijn minachtend toontje, zijn
misprijzende houding, bleef Paxman zeer netjes binnen de limieten van
de aanvaardbare elite-opinie.

Als hij de machtigen der aarde
werkelijk had uitgedaagd, zou hij niet gezeten hebben waar hij zolang
zat. Als het de BBC echt om te doen was de machthebbers uit te
dagen, zou ze Paxman vervangen hebben door een authentiek kritische
journalist – bijvoorbeeld Glenn Greenwald, die tot zeer kort
geleden nog aanhouding riskeerde voor zijn verslagen over de lekken
van Edward Snowden, of Amy Goodman van Democracy Now!, die de
razernij van president Clinton opwekte tijdens zijn campagne (voor
zijn tweede mandaat in 1996) omdat ze hem uitdagende vragen stelde
over de genocidaire sancties tegen Irak en die voormalig president
Carter vroeg waarom hij de genocide in Oost-Timor had gesteund, of
George Monbiot die het gebruik van chemische wapens door de
Amerikaanse strijdkrachten in Irak aanklaagde.

Dergelijke
figuren zal de BBC nooit aanwerven – tenminste niet zolang er geen
buitengewone druk komt van de publieke opinie. Dat is omdat het nu
net als voorheen de voornaamste taak van de BBC is om de macht te
dienen, niet om ze uit te dagen.

Timothy Holmes

Jeremy Paxman is not a journalist, but he played one on TV

Vertaling Lode Vanoost

1 Op
16 maart 1968 werden tussen 347 en 504 onschuldige bewoners van het
Vietnamese dorpje My Lai afgemaakt door een peloton Amerikaanse
mariniers. De 31-jarige majoor Colin Powell schreef in zijn eerste
verslag dat er niets aan de hand was. In mei 2004 zei hij in een
interview met Larry King: “In een oorlog gebeuren dit soort
vreselijke dingen af en toe, dat keurt ze daarom niet goed.”   

take down
the paywall
steun ons nu!