Nieuws, Economie, Samenleving -

Het trieste palmares van Sodexo

Dienstencheques, maaltijdcheques, catering in kantoren, scholen of rusthuizen. Het logo van Sodexo is nooit veraf. Toen de ministerraad besloot om de uitbating van het Forensisch Pyschiatrisch Centrum te Gent aan Sodexo over te laten, ontstond er ophef over het bedrijf dat achter het alom aanwezige logo schuilgaat. Wie of wat is Sodexo eigenlijk? DeWereldMorgen portretteert de multinational die 'serving life' als motto hanteert.

maandag 28 april 2014 13:27
Spread the love

In 1966 richtte de Fransman Pierre
Bellon de Société d’Exploitation Hotelière op. Zoals de naam doet
vermoeden focust het bedrijf zich aanvankelijk op de verzorging van
catering voor hotels. Vrij snel schuiven ook scholen, restaurants en
ziekenhuizen aan om door Bellon’s Société d’Exploitation Hotelière
te worden bediend. De naam werd ingekort Sodexho (en later tot
Sodexo).

Nauwelijks een vijftal jaar na de
oprichting, waagt Sodexo zich buiten de Franse grenzen. Sodexo
landt eerst in buurland België, maar werpt zich ook op het
Midden-Oosten, Afrika en de rest van Europa. Na de beursgang in 1983
groeit het bedrijf uit tot een echte multinational. Ook in Noord- en
Zuid Amerika, Rusland, Zuid-Afrika en Japan weerklinkt voortaan de
naam van Sodexo.

In de jaren 1980 verlegt Sodexo niet
alleen zijn geografisch actieterrein. Het ging de dienstverlening
zelf ook steeds meer diversifiëren. Zo kwamen  gevangenissen,
asielcentra en het leger eveneens in het vizier als commerciële wingebieden.
Het resulteerde enkel in een verdere, spectaculaire groei van het
bedrijf.

Tegenwoordig is Sodexo één van de
grootste multinationals ter wereld. Actief in ongeveer tachtig landen
en met 428.000 werknemers onder de vleugels, haalde het in 2013 nog
een omzet van 14,2 miljard euro.

Maar niet alles is rozengeur en
maneschijn bij Sodexo. Wie de moeite neemt om in de
internetarchieven te duiken, merkt algauw dat achter het
succesverhaal van Sodexo meerdere schandalen schuilgaan.

Besparingen en opstanden

Op 28 maart van dit jaar viel in Britse
kranten te lezen dat een gewelddadige gevangenisopstand was
uitgebroken in de gevangenis van Northumberland. Een zestigtal
gedetineerden weigerde terug te keren naar de cellen en bezette de
noordoostelijke vleugel van de gevangenis.

Enkele maanden daarvoor was de
gevangenis in handen gekomen van Sodexo. Eén van de eerste
maatregelen die de multinational trof was het afdanken van 200
personeelsleden. De Britse vakbonden wijzen erop dat er een
rechtstreeks verband bestaat tussen de besparingen van Sodexo en de
opstand.i

De feiten lijken de vakbonden gelijk te geven. Northumberland is verre van een alleenstaand
geval. In vele van detentiecentra die beheerd worden door Sodexo
doken er veiligheidsproblemen op. Het meest beruchte geval in deze is
Harmondsworth Detention Center. Dit detentiecentrum, speciaal
ingericht voor mensen zonder papieren, opende zijn deuren in oktober
2001. UK Detention Services, een dochteraanneming van Sodexo, kreeg
van de Britse staat het beheer over het centrum toegewezen. Maar dat
beheer liep niet bepaald van een leien dakje.

Wanneer Harmondsworth Dention Center
twee jaar na opening de inspectie over de vloer krijgt, rapporteert
die dat de situatie in het centrum fundamenteel onveilig is voor
zowel bewoners als personeel. Een conclusie met een zekere
voorspellende kracht. Want wanneer in 2004 één van de bewoners van
het centrum zich verhangt, breken er zware rellen uit.

Enkele vernietigende rapporten later,
grijpt de Britse staat in. In 2009 verliest Sodexo uiteindelijk de licentie
om het beheer op zich te nemen van het Harmondsworth Detention
Center. Een andere private groep, GEO, neemt het voortaan over van
Sodexo.

Gedetineerden slachtoffer

Niet alleen de algemene veiligheid laat
te wensen over in de door Sodexo beheerde detentiecentra. Er zijn
indicaties dat Sodexo ook de meest elementaire rechten van gedetineerden niet weet te waarborgen. In de Briste vrouwengevangenis
van HMP Bronzefield, bijvoorbeeld, werd bij een inspectie een vrouw
aangetroffen die reeds zes jaar in afzondering van medegevangenen
werd vastgehouden. Haar cel was smerig en onverzorgd. De inspecteurs
kwalificeerden de wijze waarop ze werd vastgehouden als een vorm van
foltering.ii

Nog schrijnender was het geval van de
door Sodexo geleide gevangenis van Peterborough. Eén van de
vrouwelijke gevangenen had een miskraam in haar cel. In plaats van
hulp in te roepen dwongen bewakers haar om haar eigen embryo op te
kuisen, zo stelt de advocaat van de vrouw. Het ging om een
drugsverslaafde vrouw die elf maanden vastzat voor een winkeldiefstal
ter waarde van 16,5 euro.iii

De door Sodexo geleidde
strafinstellingen lijken dermate geplaagd te worden door incidenten
dat er van toeval moeilijk sprake kan zijn. Eerder hebben we te maken
met een bedrijf dat, gedreven door winstmaximalisatie, bespaart op de
meest elementaire benodigdheden binnen detentiecentra.

Duur betaalde maaltijden

Eenzelfde patroon zien we terugkeren
wanneer Sodexo de rol van cateraar op zich neemt. Zowel in de VS als
in Europa was Sodexo reeds betrokken bij verschillende
voedselschandalen. In meerdere scholen waarin Sodexo verantwoordelijk
was voor de schoolmaaltijden zijn kinderen en personeel slachtoffer
geworden van collectieve voedselvergiftigingen.iv

De grootste van die collectieve voedselvergiftigingen vond plaats in
2012. Ongeveer 11.200 Duitse schoolkinderen, verspreid over 500
scholen en verzorgingscentra, werden toen ziek na het eten van door
Sodexo geleverde diepgevroren frambozen.v

Niet alleen nam Sodexo het in het
verleden niet zo nauw met voedselveiligheid, in de VS verkocht het
bedrijf ook schoolmaaltijden aan veel te hoge prijzen. Kortingen die
Sodexo verkreeg bij leveranciers werden systematisch niet
doorgerekend in de verkoopprijs van de schoolmaaltijden. In New York
leidde dit tot een rechtszaak tegen Sodexo.vi

Een senaatscommissie in de VS die het
beleid van Sodexo onder de loep nam, besloot dat Sodexo als bedrijf
een algemeen gebrek aan transparantie vertoonde en steevast probeerde
om kortingen niet door te rekenen in de verkoopprijs.vii
Jarenlang hebben duizenden schoolkinderen zo veel te veel betaald
voor hun schoolmaaltijden. Maaltijden die qua veiligheids- en
gezondheidsvereisten sowieso al ondermaats scoorden.

Union buster

Niet alleen de dienstverlening naar de
klanten toe loopt soms mis bij Sodexo. Ook de manier waarop de eigen
werknemers worden behandeld roept ernstige vragen op. Zo staat Sodexo
in de VS bekend als een union buster.

In 2010 schreef Human Rights Watch in
een kritisch rapport dat Sodexo de fundamentele rechten van
haar werknemers niet respecteert. Ondanks goed uitgekiende
mediacampagnes die het tegendeel moesten bewijzen aan de
buitenwereld, boycotte Sodexo in de VS op heel actieve wijze
vormen van collectief loonoverleg en vakbondswerking.

Dergelijke praktijken blijven niet
beperkt tot de VS. Het lijkt er sterk op dat Sodexo waar mogelijk
sociale rechten omzeilt. In een rapport van de
mensenrechtenvereniging TransAfrica (2011) werden getuigenissen
verzameld van Sodexo-werknemers uit onder meer de VS, de Dominicaanse
Republiek, Guinea, Marokko en Colombia. Uit deze getuigenissen bleek
wederom dat Sodexo het niet nauw nam met werknemersrechten.

Ondertussen in België

Ook in eigen land is Sodexo niet
volledig onbesproken. Vorige week kreeg CD&V-kamerlid Stefaan
Vercamer de gerechtsdeurwaarder over de vloer. Reden? Het kamerlid
had een kritisch artikel over het omruilbeleid van
Sodexo-dienstencheques op zijn persoonlijke website geplaatst. Sodexo
eiste een schadevergoeding van 10.000 euro en dreigde met een
dwangsom van 1000 euro per dag wanneer het artikel niet offline werd
gehaald.

Vercamer:
“Ik
kan dit niet anders interpreteren dan pure intimidatie van Sodexo
om
mij de mond te snoeren. Wel, ik laat mij niet intimideren. Ik
beschouw het als mijn plicht om de weinig transparante manier van
werken van Sodexo
aan
de kaak te stellen in een poging om te vermijden dat dienstencheques
zouden verloren gaan voor de mensen en ze hun geld niet zouden
terugkrijgen.”

Noten

ihttp://www.chroniclelive.co.uk/news/north-east-news/union-hits-out-job-cuts-6894491

iihttp://www.mirror.co.uk/news/uk-news/hmp-bronzefield-female-prisoner-kept-2202861

iiihttp://multinationales.org/Public-outcry-over-alleged

ivhttp://abcnews.go.com/Health/story?id=117869&page=1
en
http://www.statesmanjournal.com/viewart/20120603/NEWS/306030031/Is-your-child-s-school-meal-safe-eat-

vhttp://www.dw.de/blame-falls-on-strawberries-in-german-mass-food-poisoning/a-16288862-1

vi
Associated Press, Sodexo
to pay $20M for overcharging NY schools
Boston.com,
July 21, 2010.
Ed
Bruske, Sodexo
to pay New York $20 million for school-meal rebate fraud
Grist,
July 22, 2010.

viihttp://www.hsgac.senate.gov/subcommittees/contracting-oversight/majority-media/chairman-mccaskill-asks-omb-to-address-rebates-and-discounts-in-food-service-contracts

take down
the paywall
steun ons nu!