Breid maximumfactuur uit naar secundair onderwijs
Nog maar vijf jaar geleden was de inzet van incassobureaus een beperkt fenomeen. Binnen de verenigingen waar armen het woord nemen, waren zulke getuigenissen toen vrij uitzonderlijk. Vandaag is het schering en inslag. Uit alle hoeken van Vlaanderen lopen de getuigenissen binnen. Recent duiken zelfs de eerste getuigenissen op dat sommige scholen samenwerken met deurwaarders. Voor het Netwerk tegen Armoede is dit op de eerste plaats een teken aan de wand, dat het Vlaams onderwijs langzaam maar zeker onbetaalbaar aan het worden is. Op de eerste plaats voor gezinnen in armoede.
In het secundair onderwijs stelt zich het probleem van de betaalbaarheid (nog) scherper. De bedragen die de gezinnen daar moeten betalen voor de opleiding van hun kind liggen een heel stuk hoger dan die van het basisonderwijs, waar er met een maximumfactuur gewerkt wordt. De problemen zijn gekend. Zeker nu de digitalisering van het onderwijs definitief doorgebroken lijkt, schieten de schoolfacturen in het secundair onderwijs de hoogte in. Ook gigantisch zijn de verschillen tussen de studierichtingen, en zelfs tussen scholen onderling.
Opleidingen in het beroeps- en technisch onderwijs, richtingen waar – het buitengewoon onderwijs even buiten beschouwing gelaten – jongeren uit gezinnen in armoede in Vlaanderen blijkbaar een abonnement op hebben, zijn opvallend duurder dan het aso. Maar elke jongere moet kunnen studeren wat hij graag wil. Hiervoor zijn meerdere maatregelen noodzakelijk die buiten het kostenverhaal vallen. Des te opvallender is het dat een structurele aanpak om de schoolkosten te beheersen volledig ontbreekt in de hervorming van het secundair onderwijs. De urgentie lijkt nog niet overal te zijn doorgedrongen. De Vlaamse regering moet dringend het secundair onderwijs terug betaalbaar maken.
Drie terreinen
Het Netwerk tegen Armoede vindt dat de problematiek van de onbetaalde schoolfacturen op drie terreinen moet worden aangepakt: structureel beheersen van de schoolkosten, optrekken van het gezinsinkomen en een sociale correctie.
Structurele maatregelen om de kosten te beheersen zijn, volgens ons, het invoeren van een maximumfactuur voor de eerste graad van het secundair onderwijs, voor meerdaagse uitstappen, en voor de tweede en derde graad secundair onderwijs per studierichting. Ook zou het schoolmateriaal nodig voor het behalen van de eindtermen, gratis ter beschikking mogen worden gesteld.
De inkomenszijde kan worden verbeterd door niet alleen de schooltoelagen automatisch toe te kennen, maar ook door ze op te trekken voor de laagste inkomens en door ze afhankelijk te maken van de te verwachte kostprijs van de studierichting in de tweede en de derde graad secundair onderwijs. Een hervorming van het kindergeld, nu een Vlaamse bevoegdheid, moet leiden tot het verhoogd beschikbaar inkomen voor de gezinnen die dat nodig hebben.
Ook na het nemen van deze maatregelen zullen scholen worden geconfronteerd met, weliswaar minder, onbetaalde facturen. Hier moet ruimte zijn voor wat het Netwerk tegen Armoede een sociale correctie noemt. Voorzie in combinatie met een sociale schoolkas de mogelijkheid om voor bepaalde gezinnen delen van de schoolfactuur kwijt te schelden.
