Erdogan stelt dat aanhangers van deze beweging zijn regering omver willen
werpen. In het afgelopen jaar probeerde hij op alle mogelijke
manieren aanhangers van Gülen de mond te snoeren.
Op
8 april verklaarde Erdogan tegenover leden van zijn AKP-partij dat
hij de kwestie begin april tijdens een bezoek aan Bakoe, de hoofdstad
van Azerbeidzjan, ter sprake had gebracht. Tijdens dat bezoek zou
hij een lijst met Gülen-aanhangers in Azerbeidzjan hebben
overhandigd. Azerbeidzjan is de belangrijkste bondgenoot van Turkije
in de regio.
De
regering van Azerbeidzjan probeert al enkele jaren de activiteiten
van islamitische groepen in te perken. Tot voor kort keerde zij zich
echter niet publiekelijk tegen Gülen-sympathisanten of tegen de
‘nurçular’, wat verwijst naar de twintigste-eeuwse soennitische
theoloog Said Nursi die de inspirator is van de onderwijsinitiatieven
van Gülen.
Ontslagen
In
Azerbeidzjan is de beweging minder belangrijk dan in Turkije. Hoewel
vertegenwoordigers van de Gülenbeweging daar de beschuldiging van
Erdogan ontkennen dat hun activiteiten tegen de Turkse regering
gericht zouden zijn, heerst in Azerbeidzjan wel nervositeit over
groepen die zich kritisch opstellen ten opzichte van de eigen
regering.
In
de afgelopen weken werd in Bakoe volop gespeculeerd op sociale
netwerken en in regeringsgezinde media over de vraag welke leden van
de regering wellicht banden met de Gülenbeweging hebben. Eén
vermeende Gülen-aanhanger, Elnur Aslanov, woordvoerder van het
kantoor van de president, werd op 17 maart ontslagen.
Begin
maart kondigde Khalik Mammadov, vicevoorzitter van het
staatsoliebedrijf van de Azerbeidzjaanse Republiek SOCAR, aan dat het
bedrijf elf Turkstalige middelbare scholen, dertien
examentrainingscentra en de privé Caucasus University had
overgenomen. Die werkten tot dan volgens het Turkse
Era-onderwijssysteem.
Sinds
2011 runt SOCAR een netwerk van eigen scholen, met als doel de
Azerbeidzjaanse onderwijsstandaarden te verbeteren. Het
Era-onderwijs, georganiseerd door het Azerbaijan International
Education Centre (AIEC), is sinds 1992 actief in het land en staat
bekend om zijn gedisciplineerde leerlingen, gevoelig voor de
islamitische ethiek en klaar voor goede universiteiten wereldwijd.
Solidariteit
Het
AIEC heeft de relatie met de Gülenbeweging nooit erkend, maar de
meeste Azerbeidzjaanse onderwijsspecialisten en politieke experts
zien de AIEC-scholen als onderdeel van het internationale
scholennetwerk van de Gülenbeweging. Waarnemers vermoeden daarom dat
er een verband is tussen de overname van de scholen en de Turkse
verdachtmakingen aan het adres van de Gülenbeweging.
“De
Azerbeidzjaanse autoriteiten zullen waarschijnlijk denken dat de
scholen op deze manier beter te controleren zijn”, zegt Bayram
Balci, een Turkije-specialist in Parijs die eerder werkte voor het
Franse Instituut voor Anatolische Studies (IFEA) in Bakoe.
In
maart sloot Turkije privé Gülen-scholen, die net als de
Azerbeidzjaanse examentrainingscentra, leerlingen voorbereiden op
toelatingsexamens voor de universiteit. Erdogan vroeg andere landen
hetzelfde te doen. Balci zegt dat de Turkse regering er vermoedelijk
bij “broederland” Azerbeidzjan op heeft aangedrongen om
“aandacht te besteden” aan dergelijke scholen. Het is een
land dat nauwe culturele en linguïstische banden heeft met Turkije,
op heeft aangedrongen. “Voor de Azerbeidzjaanse regering is dit
een goede mogelijkheid om solidariteit te tonen met Ankara.”
SOCAR
dat samen met Turkije een pijpleiding onderhoudt, zou een natuurlijke
kandidaat zijn voor zo’n oefening. Een woordvoerder van het bedrijf
wil echter niet reageren op de overname van de scholen. De rector van
de Caucasus University, Ahmet Saniç, zegt dat hij “voorlopig”
niet wil reageren op de kwestie.
