Analyse -

Oekraïne: de visie van de modale burger

De Oekraïense Daria Koptilova woonde en werkte vier jaar lang in België. Naar eigen zeggen veranderde haar verblijf in ons land de manier waarop ze naar de taal en de cultuur van haar thuisland keek. In deze tekst geeft ze haar visie op het huidige conflict en legt ze uit hoe het zo is kunnen ontsporen.

donderdag 17 april 2014 12:15
Spread the love

Graag deel
ik mijn gedachten over de huidige situatie in Oekraïne. Het is erg moeilijk om
objectief weer te geven wat er hier echt aan het gebeuren is, maar één ding is
duidelijk. Op straat en in de hoofden van mensen heerst vooral chaos en wanorde.
Zo is het nu al een hele tijd. Het enige verschil met voorheen is dat mensen
vroeger stil bleven en de realiteit niet durfden aanzien.

Die passieve
houding gaat terug naar de tijd dat de Sovjet-Unie nog een grootmacht was. De eigen
identiteit en cultuur van de in deze unie samengevoegde naties werden
onderdrukt, tot de Sovjet-Unie ineenstortte en deze naties hun
onafhankelijkheid verkregen. Oekraïne en Rusland zijn echter zo gelijkaardig op
vlak van afkomst en cultuur dat Oekraïne tot voor kort “ergens dichtbij
Rusland” betekende[1].

De
Oekraïense taal en tradities werden na de onafhankelijkheid behouden in de
westerse delen van het land, terwijl de rest van het land Russisch bleef
spreken. De centrale overheid begon pas enkele jaren geleden een campagne om de
Oekraïense taal en geschiedenis terug overal in te voeren. Voor de meeste
mensen was het dus nieuw om Oekraïens te horen op tv en tijdens reclames of op
school en in de officiële kranten. De twee talen zijn zeer gelijkaardig. Het is
niet zo moeilijk om elkaar te verstaan, zelfs wanneer je nooit eerder Oekraïens
geleerd hebt.

De kwestie
van taal blijft echter een belangrijk en gevoelig onderwerp voor heel wat
mensen. Voor Belgen is het niet zo moeilijk om te vatten hoe bijzonder en
interessant het kan zijn om te leven in een land waar mensen andere talen
spreken. Echter, ondanks alle verschillen in gewoontes en gedrag, vechten de
Belgen niet tegen elkaar. Wij wilden dat ook niet. We leefden in een grote multiculturele
familie waar we wel onze disputen hadden, maar daar wou niemand over gaan vechten.

Nu eist men
van ons te kiezen tussen aansluiting bij de EU of bij de douane-unie met
Rusland. Onze regeringsleiders plunderden ondertussen onze grondstoffen jaar na
jaar. Al het geld dat naar het algemeen belang hoorde te gaan of geïnvesteerd
kon worden in de industrie, verdween in de zakken van een handvol mensen.

Deze mensen
hebben economische partners nodig en een vooruitzicht op mogelijke toekomstige
investeringen. Zij denken er helemaal niet aan om onze economie verder uit te
bouwen of de welvaart van de natie te verhogen. Zowel de (vorige) regering als
de oppositie vond het dus gemakkelijker om onze interne verschillen te gaan benadrukken
en ons een keuze op te dringen: pro-EU of pro-douane-unie, Oekraïens of
Russisch, west of oost, voor of tegen Maidan.

Ik wil een
beeld schetsen van hoe onze maatschappij was voor de revolutie. Ik stel daarom voor
om te beginnen met een terugkeer naar de tijd van de Sovjet-Unie, vanuit het
oogpunt van het gewone volk. Alle naties waren in de Unie gelijk, er waren geen
grenzen of douane, het was één groot land. Afgestudeerde studenten kregen
meestal werk in een ander deel van de Sovjet-Unie, zodat er geen dominantie van
culturele of nationale meerderheden binnen de Sovjet-Unie was.

Russisch was
de universele taal in heel de Unie. Kan je je voorstellen hoe het was dat de
bevolking van zo’n immens territorium als de voormalige Sovjet-Unie overal
dezelfde taal met elkaar kon spreken? Kleine regionale dialectverschillen bemoeilijkten
de communicatie nooit. In België heeft bijvoorbeeld zelfs elke stad in
Vlaanderen haar eigen dialect.

Het doet er
niet echt toe of de Sovjet-Unie een goed of slecht experiment was. Wat nu telt,
is dat er ten tijde van de Sovjet-Unie een grote middenklasse was die de
meerderheid van de bevolking uitmaakte. Dat betekende concreet dat mensen werk
hadden, sociale bescherming  en plannen
voor de toekomst, mogelijkheden om te reizen enzovoort. Mensen maakten zich dan
ook niet druk over politiek of economie. Ze hadden hoop, dromen, familie,
vrienden, jobs en hobby’s.

Toen de
Unie in elkaar stortte begon heel dat systeem te wankelen. De werkende klasse hielde
zich met die veranderingen niet bezig. Ze wilden enkel hard blijven werken en
goed leven. Een beperkte groep die in die eerste periode de macht verwierf en
geen last hadden van morele bezwaren zag echter veel kansen.

Dit waren
individuen die de Sovjet-propaganda over eerlijke arbeid, wederzijds respect,
beleefdheid, hoop en gelijke rechten verwierpen. Zij kregen nu al de vrijheid
die ze wilden. Dat leidde onder meer tot hun transformatie van bullebakken naar
bandieten, gangsters, maffiosi, ‘businessmen’ en oligarchen.  Dat konden zij door te teren op het harde werk
van de middenklasse die niet gaf om dit soort rijkdom en macht. Op een paar
jaar tijd konden zij zo met de regeringsmacht in handen de overheid plunderen
en de macht en invloed verdelen onder hun ‘families’.

De meeste
gewone mensen ondergingen dit stilzwijgend en werkten door tot er uiteindelijk geen
middenklasse meer over was, alleen nog rijk en arm. Corruptie en
straffeloosheid in het land liepen uiteindelijk zo uit de hand dat het mogelijk
was om alles te kopen terwijl een menselijk leven geen enkele waarde meer had.
Je kon officiële documenten verkrijgen en er eender welke datum voor ‘kopen’
die je wilde.

Ook liefde
werd een verkoopproduct. Oekraïense meisjes staan er wereldwijd voor bekend.
Je kon een diploma kopen aan gelijk welke universiteit, een rijbewijs, een cv
met ‘werkervaring’ en ten slotte ook het leven van een ander kopen. Familie en
vrienden bleven over als de enige dingen van waarde die niet verkoopbaar waren.

Onze hedendaagse
sociale zekerheid en onze pensioen zijn zo pover geworden, dat het onmogelijk
is nog te overleven zonder de hulp en steun van anderen. Om het ondertussen
mogelijk te maken dat een minderheid straffeloos kon stelen, roven en uitzuigen
werd de Oekraïense bevolking massaal misleid naar valse idealen.

Luiheid en
onbeschoftheid wordt gekoesterd, samen met alcoholisme en drugsverslaving.
Wodka en tabak zijn nauwelijks duurder dan brood. Zonder het nodige smeergeld
is het onmogelijk om aan medische zorg of onderwijs te geraken. Assertiviteit
en arrogantie helpen je vooruit, terwijl werk en eerlijkheid je alleen maar
dieper doen wegzakken. Er is ook nog een andere machtige methode om een verdeelde
massa te controleren: een gemeenschappelijke vijand in het leven roepen.

De VS
hebben hun terroristen en de EU zijn immigranten. In Oekraïne zijn dat de
‘bidlo’. Een gepaste Engelse vertaling is waarschijnlijk zoiets als ‘redneck’.
Oorspronkelijk bedoelde men met ‘bidlo’ het vee op het land, later verschoof de
betekenis naar mentaal minder begaafde personen. Samen met de verontwaardiging,
boosheid, jaloezie en frustratie, ging ook het aantal ‘bidlo’ in de
maatschappij omhoog.

Terwijl
immigranten specifieke kenmerken hebben zoals een eigen taal, om hen
gemakkelijk te identificeren, is ‘bidlo’ een meer algemeen label, een grof
woord dat je tegen eender wie kan zeggen. Mensen begonnen elkaar dus ‘bidlo’ te
noemen voor eender welke kleine misdraging of zelfs alleen maar omwille van
iemands goedkope klederdracht. Op die manier kan nu zowat iedereen voor iemand een
‘bidlo’ zijn. Ook als is waardig gedrag als mens een persoonlijke keuze, dan
nog kan dit soort collectief wangedrag de keuze van de massa beïnvloeden. Hoe
vertaalt zich dat politiek?

Laten we
kijken daarvoor naar de kaart kijken: Oekraïne is in feite een prachtig en rijk
land. We hebben bergen en zeeën, uitgestrekte landbouwgronden en hoogvlaktes. We
hebben natuurlijke grondstoffen en liggen in het midden van Europa. In zijn
geschiedenis werden delen van het land veroverd en bestuurd door buurstaten en
vandaag zien we hetzelfde. Onze buren kunnen Oekraïne niet met rust laten.

Oekraïne is
een pion in de strijd  voor
wereldoverheersing. Zelfs maar een stuk van Oekraïne veroveren is daarbij beter
dan niets. Om te begrijpen waarom de recente omwenteling mogelijk was in
Oekraïne, kunnen we best eerst kijken hoe het precies begon. Oekraïne is een
democratisch land. We kennen onze rechten en vrijheden. We weten dat de kiezer
zijn wil rechtstreeks of onrechtstreeks uitdrukt  en dat de ervoor in aanmerking komende burger
zijn wil direct of indirect oplegt door zijn vertegenwoordigers te kiezen. Maar
wat betekenen deze democratische procedures echt?

De meeste
mensen stemmen voor de een of andere president, voor een regering, een partij, op
basis van gefragmenteerde, incomplete informatie, vaak enkel op basis van de
verkiezingscampagnes. Weinig mensen begrijpen echter de finesses van het binnen-
en buitenlands beleid, kennen de staat van de economie niet of weten niet hoe
de begroting in elkaar zit en hoe belastingen functioneren. Ze gaan ook niet verder
zoeken dan de homepage van een overheidswebsite.

Slechts
enkelen kennen alle aspecten van het bestuur en kunnen objectief een oordeel
vellen over wat in wetsvoorstellen staat. Slechts enkelen nemen die
verantwoordelijkheid in hun stemgedrag. Dat geldt voor alle democratische
landen.

In Oekraïne
gelooft niemand nog in de kracht van het individueel stemrecht. Het resultaat
is dat wij verkiezingen nooit serieus nemen. Omwille van het groot aantal
spelers in deze revolutie, horen we ook heel uiteenlopende standpunten. Er waren
mensen die actie voerden op het Maidan-plein en mensen die tegen dergelijke
acties waren. Politici uit Rusland, de EU en de VS hebben zich er mee gemoeid. Sommigen
wilden de wapens opnemen, anderen wilden dat niet.

De sociale
media stookten de massahysterie op, zetten de mensen tegen elkaar op en
veroorzaakten rellen. De huidige confrontaties gaan niet langer tussen de mensen
en de overheid, maar zijn een voorbereiding op een oorlog. Die woedt al op het
internet en op tv en het is een oorlog tegen de Oekraïense bevolking.

Terwijl politici
deze spelletjes spelen, lijdt het gewone volk onder de gevolgen. Met deze
revolutie is echter alles veranderd, omdat ze ook woedt in de hoofden van de mensen.
We hadden geen waardige leiders, vandaag hebben we
terug helden. We hadden geleerd hard werken te minachten, nu tonen we respect
voor zij die zich fysiek inspannen voor de goede zaak. We verwaarloosden ons
sociaal leven, nu denken we na over de impact die we kunnen hebben op de realiteit.

Vandaag
denken we na over onze oorsprong en onze roots, we leren onze geschiedenis
anders te bekijken, we vergelijken die met wat ons werd opgelegd tijdens de
Sovjet-Unie, we denken na over onze trots en waardigheid, onze cultuur, onze tradities
en symbolen. Tussen alle woede en angst, paniek en verdriet, vijandigheid en
strijd op de sociale media en het internet heen, proberen we een nieuwe
maatschappij en een nieuw land op te bouwen. 

Vertaald door Nils Dejonghe

[1] Volgens
etymologen betekent  het woord Oekraïne
ondermeer ‘daar boven’, ‘ginderboven aan de grens’. Het woord heeft in al deze
betekenissen een ban met Rusland (nvdr).

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!