Opinie - Joris Kerkhofs

De havenarbeiders zijn boos. Waarom zijn jullie dat niet?

Op 4 april trokken 40.000 Europese vakbondsleden door Brussel. Vooral de passage van de havenarbeiders ging niet onopgemerkt voorbij. Ze waren met meer dan duizend en trokken de betoging geanimeerd op gang. Iedereen zag en voelde de frustratie van deze werkers. “Hun statuut is in gevaar”, klonk het dan. Klopt, maar het gaat veel verder dan dat. Het hele Belgische overlegmodel ligt onder vuur.

zondag 13 april 2014 10:42
Spread the love

De Europese commissie gaat voluit voor een ‘asociaal’ Europa,
waardoor het hele Belgische overlegmodel onder vuur ligt. Dus
eigenlijk zou elke syndicalist de woede van de dokwerkers moeten
voelen. Voor de duidelijkheid spreken we over de woede van die meer
dan duizend dokwerkers, niet de opgefokte agressie van honderd heethoofden
die de boel verziekten.

Waarom?

Op 1 april werden de havenvakbonden officieel in kennis gesteld
van de ingebrekestelling van de wet op de havenarbeid door de
Europese commissie. Het ingaan op de specifieke aspecten van de haven
zou ons hier veel te ver leiden. We focussen op een aantal argumenten
van Europese commissie en plaatsen ze in een bredere context. Het
resultaat is verbijsterend.

1.    Havenarbeid voor de havenarbeiders:
geen cao’s meer

Europa vindt dat dit niet kan. Omwille van een bevoorrecht
statuut? Omwille van te hoge lonen? Omwille van discriminatie?
Omwille van slechte scholing? Neen, omwille van het gebrek aan
vrijheid om over de arbeidsvoorwaarden te onderhandelen. Ik citeer
letterlijk uit de ingebrekestelling:

“Het loon en de arbeidsvoorwaarden worden vastgelegd in een
collectieve arbeidsovereenkomst die van toepassing is op alle
havenarbeiders in een bepaalde haven. Aanbieders van havendiensten,
die activiteiten willen ontplooien in een Belgische haven, zijn
daarom verplicht om aan te sluiten bij de enige collectieve
arbeidsovereenkomst van elke haven. (…) Zij (de aanbieders) kunnen
niet vrij onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden met de werknemers
van hun keuze.”

Hier valt Europa onverbloemd en frontaal één van de grondslagen
van het Belgisch collectief overlegmodel aan. Collectieve
arbeidsovereenkomsten (cao’s) mogen van Europa blijkbaar niet meer
bestaan; of misschien alleen op bedrijfsniveau. En als ze toch
bestaan mogen ze zeker niet algemeen bindend worden verklaard en moet
elke werkgever het recht krijgen om zich te onttrekken aan een cao.
Met andere woorden: zij moeten de vrijheid hebben om lonen en
arbeidsvoorwaarden aan te bieden, die slechter zijn dan die tussen de
werkgevers en de vakbonden tot stand zijn gekomen.

Het is zeker zo dat in een aantal andere Europese landen sectorale
cao’s uitzonderlijk zijn en dat ondernemingen gemakkelijk opting
out
-procedures hebben. Maar deze maatregel zet in ons Belgisch
overleg iedereen en alles op de helling.

Deze motivering getuigt niet enkel van een gering respect voor het
Belgisch (wereldwijd geroemde) overlegmodel, maar ook van een gebrek
aan respect voor elke werknemer. Kortom: een aanval in de stijl van
en met steun van leugenaar Fernand Huts. Spijtig genoeg stopt de
arrogantie van de Europese commissie hier niet.

2.    Samenstelling ploegen en mogelijkheid om
te multitasken: weg met het arbeidsreglement

De bemoeizucht van de Europese commissie gaat verder en kent geen
grenzen. Zelfs het arbeidsreglement (de zogenaamde codex) is niet
veilig. In dit document, een overeenkomst van werkgevers en
werknemers, hebben de Antwerpse sociale partners beslist welke
havenarbeider welke taken doet en hoe een ploeg havenarbeiders moet
uitzien om veilig te werken. Dit veilig werken legt uiteraard grenzen
en voorwaarden aan de werkorganisatie en aan de werkgever op. Dit is
zo in elke onderneming. Denk maar aan arbeidstijd, aan kwalificaties
enz.

Wat Europa juist wil, kunnen we illustreren met een voorbeeld uit
een andere sector. Medische ingrepen worden in ziekenhuis ook
uitgevoerd door een ploeg met  specifiek samengestelde functies:
een chirurg, een of meerdere verpleegsters, een anesthesist
enzovoort. Europa stelt nu voor dat als de anesthesist zijn job
gedaan heeft (de verdoving), het mogelijk moet zijn om de anesthesist
in kwestie te verplichten om bijvoorbeeld de operatiezaal te kuisen.
Inderdaad: te gek voor woorden.

Maar ook hier keldert Europa een grondvest van ons sociaal
overleg. De Europese commissie zal in de toekomst beslissen of
hetgeen werkgevers en vakbonden overeenkomen in een onderneming (en
dus niet algemeen bindend verklaard door een cao of een KB) wel
goed is voor de ondernemer. Elke ondernemer die zich niet kan vinden
in deze regeling, krijgt de mogelijkheid om zich hier vrij aan te
onttrekken.

Nadat in punt 1 alle cao’s al in de vuilbak zijn gegooid, gooit
men ook de arbeidsreglementen weg. Dit is allesbehalve een verzinsel,
want een citaat uit de tekst van de Europese commissie luidt als
volgt:

“Zo zouden aanbieders van havendiensten bijvoorbeeld vrij kunnen
bepalen hoeveel ploegen er voor bepaalde taken moeten zijn en welke
samenstelling zij moeten hebben. (…) aanbieders van havendiensten
zouden met name havenarbeiders die geen taak aan het verrichten zijn,
vrij moeten kunnen inzetten voor andere taken…”

Vergeet niet dat havenarbeiders per dag worden aangeworven en als
men dan spreekt over “geen taak aan het verrichten zijn” dit
uitsluitend over korte periodes tussen twee taken in gaat. Het is dus
onnodig om te zeggen dat het dankzij deze regelingen de Antwerpse
havens uitgegroeid is tot één van de meest efficiënte havens ter
wereld en dat onze dokwerkers tot de beste ter wereld behoren (Dat
zeggen CEO’s van belangrijke ondernemingen).

Blijkbaar vergeet de Europese commissie dit blijkbaar graag. Maar
opnieuw: met dit argument van Europa keren alle werknemers terug naar
de periode van Daens. Geen arbeidsreglement dat hen mag beschermen;
alles wordt opgeofferd aan het heilig gouden kalf van competitie en
concurrentievrijheid. En opnieuw lacht Fernand Huts vanuit zijn
burcht terwijl zijn werknemers hun leven elke dag opnieuw op het spel
zetten voor een paar centjes of kunstbeeldjes meer.

En voor de werknemers in overheidsdienst, die denken te ontsnappen
aan de Europese wangedachten heb ik een pijnlijke verrassing: ook op
jullie heeft Europa het gemunt.

3.    Geen uitzonderingen meer voor
overheidsbedrijven

Een andere grondregel in ons Belgisch systeem is dat
overheidspersoneel niet valt onder de regelgeving welke van
toepassing is op de werknemers in de zogenaamde vrije sectoren (voor
de specialisten: de wet van 1968 betreffende de cao’s.). Dit is ook
zo aangevoerd door de Belgische overheid, maar het antwoord van
Europa is klaar en duidelijk:

“De commissie vindt deze rechtvaardiging onaanvaardbaar” 

Geef toe: duidelijker kan niet. Maar van motivatie is geen sprake,
terwijl de Commissie ook hier weer één van de fundamenten van ons
Belgisch sociaal overlegsysteem onderuit haalt. Overheidsbedrijven
kennen een specifiek sociaal overleg en specifieke arbeidsvoorwaarden
omwille van hun rol als openbare dienstverlener. De Commissie valt
hiermee het belang van openbare dienstverlening rechtstreeks aan. 

In plaats van deze problematiek verder uit te diepen begint de
Commissie te zeuren over Logisport (Het bedrijf dat van Fernand Huts
is, maar waar Fernand niets over te zeggen heeft). (of zoiets … Dat
wilt hij ons toch doen geloven want de brieven en verklaringen van
Huts spreken elkaar geregeld tegen). Een bedrijf dat opnieuw (!!!)
door de arbeidsinspectie in het ongelijk is gesteld omwille van
diverse overtredingen op de wet van de havenarbeid  maar
blijkbaar ontbreekt het de Belgische overheid aan slagkracht of moed
om de wet ook hier te laten toepassen. En uitgerekend dit bedrijf
krijgt de openlijke steun van Europa.

Als je dit als syndicalist of gewoon werknemer leest, kan je
waarschijnlijk de boosheid van de havenarbeiders nog beter begrijpen.
Als vakbondssecretaris van de Antwerpse haven vraag ik:

Wanneer worden jullie boos?

Joris Kerkhofs is secretaris van de christelijke vakbond ACV-Transcom in de haven van Antwerpen 

take down
the paywall
steun ons nu!