De grote verliezer was de Partij van de Arbeid (PvdA). Met name in de vier grote steden verloor deze regeringspartij heel wat zetels. In Amsterdam trad daarop de PvdA-lijsttrekker en wethouder Pieter Hilhorst af. Naar eigen zeggen was zijn situatie niet langer houdbaar nadat zijn partij meer dan 10% aan stemmen verloor, een historisch dieptepunt.

Een ander historisch dieptepunt was de lage opkomst; met 53% was deze nog nooit zo laag.

Vlak voor de verkiezingen kwam Wilders in opspraak na zijn uitspraak dat hij “als het even kan wat minder Marokkanen” in de hofstad wil. Op de verkiezingsavond in Den Haag vroeg Wilders, in volle zegeroes, zijn aanhang of zij minder of meer Marokkanen wilden, waarop de zaal ‘minder, minder, minder’ scandeerde. Inmiddels zijn er al een pak aangiften van discriminatie tegen Wilders ingediend en hebben verschillende politici zich fel uitgesproken tegen zijn uitlatingen.

Ook de andere twee traditionele partijen, het CDA (Christen Democratisch Appèl) maar vooral de liberale regeringspartij VVD van premier Rutte, verloren zetels. GroenLinks verloor wat, maar bleef redelijk stabiel.

De Christelijke partijen SGP (Staatkundig Gereformeerde Partij) en ChristenUnie deden het opvallend goed. In Vlissingen werd Lilian Janse de eerste vrouw met een zetel voor de SGP. De gereformeerde partij kent in principe alleen passief kiesrecht voor vrouwen, maar besloot bij gebrek aan kandidaten om Janse als raadslid toe te laten.

Ten slotte boekten de lokale partijen een opmerkelijk succes :  zij halen een derde van de zetels binnen, en scoren zo nog zo’n vijf procent beter dan vier jaar geleden.

De grote conclusie is dat de regerende partijen flinke klappen hebben gekregen, en dat de landelijke politiek de uitslagen voor de gemeenteraden wel degelijk heeft beïnvloed.