De Amerikaanse en Canadese vakbond International Brotherhood of Teamsters (kortweg ‘Teamsters) werd in 1903 opgericht, door het samenvoegen van meerdere kleine vakbonden van paardenmenners, vrachtwagenchauffeurs, warenhuispersoneel en hulppersoneel (zoals slachters in de grote slachterijen). Een ‘teamster’ is een menner van een span lastdieren. Vandaag wordt het woord vooral gebruikt als synoniem voor vrachtwagenbestuurder.

Met ongeveer 1,4 miljoen leden is Teamsters de grootste vakbond van de VS en Canada. De vakbond heeft echter meer dan alleen vrachtwagenbestuurders in zijn rangen. Verdedigd worden de belangen van werknemers in de luchtvaart, bakkerijen, wasserijen, brouwerijen, de bouw, melkveesector, expressbedrijven, de grafische industrie, de film- en theatersector, havens, warenhuizen, afvalbedrijven, enzovoort.

Michael Dolan is bij zijn vakbond verantwoordelijk voor het dossier Buitenlandse Handel. Daarnaast is hij één van de voornaamste lobbyisten bij het Congres, het Amerikaanse parlement. Hij heeft ook een verleden als organisator van vakbondsacties.

The Battle in Seattle

Met zijn collega’s van de vakbond van de United Steelworkers bracht Dolan voor het eerst milieu-organisaties en consumentenorganisaties samen voor een gemeenschappelijke actie in 1999, die zowel de Wereldhandelsorganisatie WTO als de massamedia compleet verraste.

Wat in de Amerikaanse noordwestelijke stad Seattle een zoveelste routinetop van de 139 lidstaten moest worden, werd een fiasco. Deze top, onder meer gesponsord door Boeing en Microsoft, moest zowat al zijn vergaderingen en conferenties annuleren. Er viel geen enkele beslissing te nemen. De gecoördineerde boycotacties in de stad maakten dat onmogelijk. De Amerikaanse massamedia, die verder nauwelijks over vakbonden en het sociale middenveld berichtten, konden er niet naast kijken. De ‘Battle in Seattle’ werd een legende.

Sindsdien hebben de WTO en andere organisaties in zijn zog zich teruggetrokken uit te openlijke evenementen. De neoliberale aanval op de sociale welvaartstaat werd verlegd naar afzonderlijke, minder zichtbare vrijhandelsverdragen. Michael Dolan ziet een rechtstreeks verband tussen de huidige onderhandelingen tussen Brussel en Washington over het TTIP-verdrag^[1] en de lopende onderhandelingen van de VS met de staten van de Stille Oceaan over het TPP-verdrag^[2].

“De onderhandelingen met de EU zijn voor de VS echter een nieuwigheid. Wanneer de VS met andere landen onderhandelt, is dat vanuit een positie van totale suprematie. Je kan zelfs de vraag stellen of dat ‘onderhandelingen’ zijn. Wij volgen die onderhandelingen op de voet, omdat het gaat over landen waar de sociale rechten en de milieunormen veel minder streng zijn dan in de VS.”

“Hier in de VS zijn er krachten genoeg die daarvan willen profiteren, om de normen ook bij ons naar beneden te halen. Het verzet tegen het TPP neemt toe. De afsluiting van de onderhandelingen is nu al meerdere maanden uitgesteld.”

“Met de EU ligt dat anders. Niet dat de EU een gelijkwaardige supermacht zou zijn, maar het is toch een ander paar mouwen. Bovendien, dit is voor het eerst dat de VS onderhandelt met een partner die hogere normen heeft op zowat alle gebied dan in de VS. Waar wij in de VS dus naar streven, is dat onze normen mee omhooggaan naar de Europese standaarden.”

Unieke evolutie

“Jullie moeten beseffen dat de TTIP-onderhandelingen een gevaar zijn voor jullie verworven rechten. Wij hebben hier een gemeenschappelijk belang te verdedigen. Een eerste concrete eis moet zijn dat de teksten van de verdragen worden openbaar gemaakt. We moeten weten wat ons boven het hoofd hangt en wat al die honderden adviseurs van de bedrijfswereld aan het bekokstoven zijn.”

“Dit is een unieke evolutie. Voor het eerst komen vakbonden samen met consumentenorganisaties, met milieu-activisten, mensenrechtenorganisaties en landbouwersgroeperingen voor een gemeenschappelijke strijd. Bovendien kan die strijd zich verenigen over de Atlantische Oceaan heen.”

“Waar wij in de VS tegen vechten, is vooral de onwetendheid. De media in de VS zwijgen de onderhandelingen over het TPP-akkoord dood. Als er als iets over in de kranten staat, is het verborgen diep in een artikel, met een zeer positieve commentaar. Het is dan iets dat ‘vanzelfsprekend’ goed is.”

Het is hier niet veel beter. Hier en daar wat nuancering, maar eigenlijk grotendeels complete radiostilte.

“Dat verbaast me niet. De media zijn hier ook bedrijven, die denken dus als bedrijven. In de VS zijn activisten meestal goed op de hoogte. Dat staat in schril contrast met de algemene bevolking. Die weten niet eens dat er iets gaande is, laat staan dat ze zouden weten waar het over gaat. Daarom dat wij in de VS zoveel energie steken in het informeren van de bevolking. ‘We educate people to organize’. Zodat ze zelf in actie schieten.”

“De Europese civiele maatschappij zou razend moeten zijn over wat hier aan het gebeuren is en zich bewust worden van de kracht die ze heeft. De grote bedrijven zijn daar zeer bezorgd en gefrustreerd over, wees daar maar zeker van. Ze doen er dus ook alles aan om dit van de openbare agenda af te houden. Waarom? Omdat ze verdomd goed weten dat dit in een openbaar debat geen vijf minuten stand zal houden”.

Je denkt dat het mogelijk is deze verdragen tegen te houden ?

“Dat vraag je aan één van de hoofdorganisatoren van de Battle in Seattle. Tuurlijk is dat zo! Ik ben al dertig jaar actief als vakbondsactivist. De laatste tien jaar is het zoveel gemakkelijker geworden om te organiseren dankzij het internet. De bedrijven zijn daar heel bang voor. Zij denken van nature hiërarchisch. Wie is de leider? Wie moeten we omkopen of uitschakelen?”

Geloofwaardigheid

“Tegenover de bedrijven staan wij als burgers, die het internet zeer verstandig en open gebruiken ‘We use the internet better than them’, zo simpel is het. Zij hebben natuurlijk de grote middelen, de flashy websites, maar met al hun geld is er één ding dat ze maar niet vastkrijgen, geloofwaardigheid. Idem voor de grote media. De mensen geloven hen niet. Het is dus aan ons om ze een alternatief te bieden.“

Er is hier veel fatalisme onder de Europese bevolking.

“Nochtans werken jullie in betere omstandigheden dan wij. Jullie media zijn tenminste nog iets opener, ze laten toch een beetje dissidentie door. Wij moeten het doen met een gemiddelde syndicalisatie van 12 procent in de openbare sector en 8 procent in de privé-sector. Hier zijn staten waar ‘right to work’-wetten gelden. Daar kan je in de gevangenis vliegen voor het organiseren van sociale acties. Wij noemen dat ‘right to work for less’. Wij in de VS geven de strijd niet op. Samen hebben we de WTO verslagen in Seattle. Het Multilateral Investment Agreement (MIA), weet je nog? Afgevoerd.”

Recent werd een wetgeving over het internet op maat van de bedrijven afgevoerd, de ACTA.

“Voilà! Het feit alleen dat de neoliberale krachten het nu met al die vrijhandelsverdragen doen in plaats van met een globale aanpak van de WTO en het MIA, en dat ze het in het grootste geheim doen is al een bewijs dat we impact hebben. De strijd moet echter onverminderd doorgaan. Informeer de mensen. Het is hun en onze toekomst waar het over gaat.”

Michael Dolan over het belang van de Battle in Seattle:

Voetnoten

• [1]Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), het vrijhandelsverdrag dat de VS en de EU met elkaar onderhandelen.
• [2]Trans-Pacific Partnership, het vrijhandelsverdrag dat de VS onderhandelt met de kuststaten van de Stille Oceaan in Latijns-Amerika en Azië.