Schuldige blijkt de Stille Oceaan te zijn, die, zoals tijdens een La Niña, grote hoeveelheden warmte opslaat – om dit later, zoals tijdens een El Niño, met compensatie de atmosfeer in te gooien. Dit lost echter de ware problemen niet op, want het publiek blijft slecht geinformeerd.
Consensus onder wetenschappers
1991 kan als een kantelpunt worden gezien in de steun voor antropogene klimaatopwarming (AKW) door de wetenschappelijke wereld (antropogeen wil zeggen door de mens veroorzaakt nvdr). Voor dat jaar was deze opgedeeld in twee evenwaardige groepen: wetenschappers die overtuigd waren dat de opwarming veroorzaakt werd door natuurlijke variaties, en wetenschappers die overtuigd waren dat de uitstoot van broeikasgassen grotendeels door de mens werd teweeg gebracht.
Maar in juni van dat jaar vond een gigantische uitbarsting plaats van de vulkaan Pinatubo, die 600 jaar had geslapen en nu grote hoeveelheden gassen (waaronder zwaveldoxide) en assen de omgeving en de atmosfeer inwierp. Dit was voor de wetenschap het uitgelezen moment om aan te tonen dat zij het klimaat ‘begrepen’ en de klimaatmodellen het veranderende klimaat goed konden ‘voorspellen’. Door afscherming van zonlicht richting het aardoppervlak zou een plotseling daling in de temperatuur gedurende ruim een jaar over de gehele wereld gemeten kunnen worden. Deze daling werd inderdaad binnen de standaard-afwijkingen gemeten en de wetenschap was om. [1]
Sinds dat jaar, 1991, is de aanhang onder wetenschappers jaar na jaar gestegen [2] met nu een consensus van 97% van zowel de papers als onder de wetenschappers. [2] [3] [4] [5] Hoewel ‘sceptici’ dit op verschillende websites tegenspreken en al regelmatig hebben opgeroepen tot terugtrekken van deze papers [6] zijn hun kritieken vaak slecht onderbouwd en blijft sowieso vaststaan dat nog geen enkele degelijke verwerping is gepubliceerd in een vakblad en wellicht belangrijker, de ‘sceptici’ nog geen eigen onderzoek hebben gepubliceerd dat een lager percentage zou aangeven – terwijl dit toch veruit de meest logische stap zou zijn voor een groep die zich miskend voelt. Kortom, de wetenschap staat volledig achter dit idee en blijft dit doen.
De publieke opinie en het probleem van het ‘hiaat’
Met de film van Al Gore – An Inconvenient Truth – leek het publiek ook mee te gaan. Kranten stonden vol met nieuws rond het klimaat, het vijfde rapport van het IPCC, dat uitkwam in 2007, werd luidruchtig binnengehaald en ‘carbon-trading’ werd ingevoerd – ongeacht de problemen die aan deze schijnoplossing kleven, gaf het aan dat de politiek, opgestuwd door de angsten en het enthousiasme van het publiek, bij machte was althans iets te doen. Een oplossing zou nu wel naderbij zijn.
Maar na de klimaattop in Kopenhagen was men teleurgesteld: de politiek kwam niet met de gehoopte opplossingen. Wat jaar na jaar volgde, tot de totale flop in Warschau, waar verschillende maatschappelijke organisaties uit ellende zijn weggelopen. [7] Waarschijnlijk in een combinatie van frustratie en weinig zichtbare veranderingen (wat het slecht geïnformeerde publiek kan overtuigen dat er weinig aan de hand is), is de media steeds minder gaan spreken over het klimaat en is de steun en het vertrouwen van mensen dat de wetenschappers het bij het rechte eind hebben, steeds minder geworden. Zelfs onder Greenpeace-activisten en socialisten ben ik de laatste tijd steeds meer mensen tegengekomen die twijfelen aan de theorie van de AKW, wat mij al enige tijd flink zorgen baart.
Hier bovenop kwam het probleem van de stagnatie van de atmosferische temperaturen: sinds 1998 is er nauwelijks een verhoging in atmosferische temperaturen geweest, iets wat ook in het laatste IPCC-rapport is opgemerkt. Sceptici hebben dit slim weten uit te spelen met plaatjes die de discrepantie tussen klimaatmodellen en gemeten waarden sinds 1998 weergeven. [8] ‘Klimaatmodellen zijn het eens: observaties zijn fout’ staat er in de plaatjes – de bedoelingen liegen er niet om. Hoewel de eerste melding van dit ‘hiaat’ al in 2006 verscheen in The Telegraph [9], werd dit door wetenschappers geweten aan ‘ruis’: afwijkingen van de norm, die altijd hebben plaatsgevonden. Bovendien kan het ‘hiaat’ worden gerelativeerd: een interessant schrijven, dat de invloed van het ‘extreem’ warme 1998 op gemiddelde temperatuurstijgingen berekent, is te vinden onder [10] en claimt dat er in feite verwarming is blijven optreden. Hoewel het terecht het ‘hiaat’ relativeert, is er onmiskenbaar, vergeleken met de modellen, een verkoeling gaande.
De wetenschappelijke modellen
Wie bekend is met deze wetenschappelijke modellen, zou concluderen: de modellen zijn ongelooflijk complex en verschillende runs met vrijwel dezelfde parameters geven iets andere uitkomsten. Door verschillende modellen verschillende malen met verschillende parameters te laten lopen, krijg je een gemiddelde dat de meest waarschijnlijk loop van het klimaat weergeeft. Maar zelfs dan kan het klimaat nog prima afwijken… met name door globale parameters die niet in het model zijn opgenomen, gewoonweg omdat ze niet te voorspellen zijn. El Niño’s, waarbij de Stille Oceaan veel opgeslagen warmte afgeeft aan de atmosfeer, waardoor deze in korte tijd snel opwarmt, zijn hiervan een voorbeeld. Wanneer deze precies plaatsvinden is niet te voorspellen, over tientallen jaren hebben zij ook geen effect, maar op korte termijn kunnen zij toch een groot verschil opleveren – zoals in 1998, een uitzonderlijk warm jaar, het geval was; met zo een warm jaar is het moeilijk dit in korte tijd te overbruggen. Aan de andere kant kunnen vulkanen ineens voor een tijdelijke maar significante verkoeling op aarde zorgen. Dit verandert ook niks aan lange-termijn-voorspellingen, maar is ook een voorbeeld dat niet is geïnkorporeerd in de modellen – ook hier omdat deze gewoonweg niet te voorspellen zijn. Gebruikte modellen gaan vooral uit van lange-termijn-effecten en op de korte termijn is het prima mogelijk dat zij niet overeenkomen met de realiteit.
Tot zover de uitleg van de wetenschap. Het publiek heeft hier niets aan, want wil duidelijkheid – en een klimaatsysteem dat zo complex is dat alleen lange-termijn-trends te voorspellen zijn – verschaft nu eenmaal niet de eenduidigheid die het publiek zou willen. ‘Sceptici’ hebben hier (uiteraard) ook niets mee en propaganderen onverstoord dat het ‘hiaat’ aantoont dat de modellen niet kloppen, dat er geen klimaatopwarming is en zeker niet veroorzaakt door de mens. Zij stoffen oude, reeds lang verworpen argumenten af, waarbij met name de zonne-cyclus als schuldige wordt aangewezen. Er zijn zelfs enkele wetenschappelijke artikelen verschenen waarvoor je geen klimaatwetenschapper hoeft te zijn om te zien hoe weinig ervan klopt. [11]
Oplossing voor het ‘hiaat’
Het IPCC-rapport uit 2013 vermeldt het standpunt van de wetenschap en stelt weliswaar de afwijking van de modellen vast maar claimt dat dit waarschijnlijk inderdaad niet meer dan ruis is. Intussen zijn enkele wetenschappelijke groepen zich op het probleem gaan storten – 15 jaar is uiteindelijk best lang en de media zijn er in 2013 ineens massaal opgesprongen [12], zodat er best veel publieke druk was – en vinden in september van het afgelopen jaar een oplossing voor het ‘probleem’. Wellicht daarmee een jaar te laat, want een jaar eerder had het de media-aandacht voor het ‘hiaat’ kunnen voorkomen. Verblind en overtuigd van de correctheid van de modellen (terecht, maar getuigende van slechte communicatie-vaardigheden met het publiek) is het ‘hiaat’ te lang genegeerd geweest door een groot deel van de wetenschap. Maar goed, de oplossing is er.
Een publicatie in Nature (het meest gerenommeerde natuurwetenschappelijk tijdschrift) [13] linkt het globale ‘hiaat’ aan verkoeling aan de evenaar in de Stille Oceaan. Door parameters van gemeten verkoelingen in de Stille Oceaan mee te nemen in de modellen, volgen deze de gemeten atmosferische temperaturen sinds 1998 vrijwel perfect – zelfs de variaties op verschillende plekken van de aardbol zijn ermee te volgen. Dit idee is deze maand uitgewerkt en bevestigd [14].
Wat ligt dan aan de oorzaak van dit ‘hiaat’? In feite is het vergelijkbaar met een La Niña, oftewel een anti-El Niño. Hierbij zorgen sterke winden van oost naar west over de Stille Oceaan voor een sturing van warm water in westelijke richting, naar Azië en een opborreling van koud water aan de oostkant – dit gaat vaak gepaard met goede vangsten voor de vissers in Zuid-Amerika. Dit stromen van warm water zorgt voor een effectieve ophoging van het warme water in het westen – die momenteel rond de 20 centimeter bedraagt. Dit fungeert als een opslagplek voor hitte uit de atmosfeer. Deze hitte verdwijnt dus niet, maar wordt opgeslagen op een plek waar het voorlopig (!) geen kwaad kan.
Het ware probleem
Daarmee lijkt het probleem van de stagnerende opwarming opgelost. Het probleem van de opwarming is echter geenszins opgelost – wellicht integendeel. Vroeg of laat stroomt het warme water terug, verdwijnen de koele stukken van de oceaan en zal deze effectief een groot deel van zijn warmte kunnen afstaan aan de atmosfeer – een soort El Niño als in 1998 dus, alleen veel krachtiger omdat het veel meer warmte heeft kunnen opbouwen: alle warmte die nu niet in de atmosfeer terecht komt, zal vroeg of laat alsnog op ons bord terechtkomen. Zolang de media echter steeds minder aandacht geven aan dit klimaatprobleem en hun lezers onvolledig informeren, zal er in ieder geval weinig publieke ondersteuning [15] voor enig beleid kunnen komen. Snel en krachtig beleid is echter wel essentieel om nog tot enige oplossingen te kunnen komen.
Want het klimaatprobleem is momenteel vooral een probleem van publieke perceptie. Een oplossing hiervoor lijkt echter verder weg dan ooit en daar kan een volledig nummer van Nature niks aan veranderen. Een andere kijk op het probleem is namelijk de gebrekkige communicatie tussen wetenschappers en het publiek en hoewel Nature beroemd en geliefd is onder wetenschappers, weet het publiek nauwelijks van het bestaan af. Hopelijk motiveert dit nummer klimaatwetenschappers meer te investeren in communicatie met het publiek – zonder hen zullen de nodige beleidsveranderingen nooit kunnen gebeuren. Hoe kunnen de mensen die er het meest van weten, zo overtuigd zijn en de mensen die er in feite weinig van af weten, zo twijfelen en zich nauwelijks druk blijven maken? Dat zou niet mogen kunnen en het feit dat het wel gebeurt, is een teken aan de wand.
Bronnen:
[1] Miller – Living in the Environment, 15th edition, 2007
[2] Cook, Environ. Res. Letters 8 (2013) 024024
[3] W. R. L. Anderegg, “Expert Credibility in Climate Change,” Proceedings of the National Academy of Sciences Vol. 107 No. 27, 12107-12109 (21 June 2010)
[4] P. T. Doran & M. K. Zimmerman, “Examining the Scientific Consensus on Climate Change,” Eos Transactions American Geophysical Union Vol. 90 Issue 3 (2009)
[5] N. Oreskes, “Beyond the Ivory Tower: The Scientific Consensus on Climate Change,” Science Vol. 306 no. 5702, p. 1686 (3 December 2004)
[6] Enkele voorbeelden: http://judithcurry.com/2013/07/26/the-97-consensus/; http://wattsupwiththat.com/2013/05/21/cooks-97-consensus-study-falsely-classifies-scientists-papers-according-to-the-scientists-that-published-them/
[9] The Telegraph, Carter, 9 april 2006
[10] http://tamino.wordpress.com/2014/01/30/global-temperature-the-post-1998-surprise/
[11] Khandekar, Pure appl. geophys. 162 (2005) 1557 ; Florides, Ren. sus. en. rev. 26 (2013) 639
[12] Nature 4 (2014) 156
[13] Kosaka, Nature 301 (2013) 403
[14] England, Nature Climate Change 4 (2014) 222
