Parys (nvdr: mede-oprichter van Flanders DC; recent overgestapt van Open Vld naar N-VA) heeft het over een gebrek aan ondernemingszin bij de doctorandi en verwijst naar een rapport van de Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie. In de bewuste zinsnede van dat rapport gaat het echter enkel over het te kleine aantal doctores die een eigen bedrijf opstarten. Hij spreekt over knelpuntberoepen en meent dat de universiteiten mee de problemen vergroten door teveel afgestudeerden in de academische proeftuin te laten arbeiden. Tussendoor worden ook nog vergelijkingen gemaakt met de investeringen in autowegen en probeert Parys nog te scoren door de werkdruk voor professoren in de picture te brengen. Er is iets juist aan de redenering dat er misschien wel teveel wordt gedoctoreerd omdat professoren ertoe gedwongen worden zoveel mogelijk doctorandi aan te nemen en die soms niet meer voldoende kunnen begeleiden, maar Parys misbruikt dit op een perverse wijze om te pleiten voor een loonsverlaging.
Een gemiddelde bursaal werkt al gauw meer dan 40 uur per week. Neem je het ‘loon’ volgens Parys, dan komt dit neer op 10 euro per uur of minder. Waar Parys zijn mosterd inzake de beursbedragen haalt, is ons niet duidelijk. Of het nu gaat om een FWO-aspirant, een bursaal van het IWT of een assistent aan de universiteit, ze verdienen netto ongeveer 1.900 euro per maand en dat stijgt nauwelijks de eerste 4 jaar. Veel minder dus dan Parys in zijn opinieartikel laat uitschijnen.
Wat betreft het aantal bursalen en de mismatch met het aantal vacante plaatsen voor professoren, willen we de lezer toch even de financieringspolitiek van de Vlaamse Regering in herinnering brengen. Voor elke universiteit wordt het marktaandeel berekend inzake aantal onderzoekers, aantal doctoraten, aantal publicaties, … Met andere woorden, de politiek legt al jaren de nadruk op aantallen terwijl betrokkenen in het veld vragen om vooral ook andere, meer kwalitatieve criteria te gebruiken. Universiteiten, onderzoekers en vakbonden vragen al jaren naar meer structurele lange termijn financiering omdat wetenschappelijk onderzoek eenmaal een langgerekt proces is. Enkel via trial and error en volharding bereikt men resultaten.
We erkennen dat er een probleem is met werkdruk zowel bij de begeleiders als de doctorandi. Het is best mogelijk dat de samenleving niet zit te wachten op een massa gedoctoreerden. Maar misschien is er ook een probleem inzake ondernemingszin, innovatie en wetenschappelijk/technologische vernieuwing in onze maatschappij (profit en non-profit sector). Hoe het verlagen van de lonen van de bursalen hieraan kan verhelpen, blijft voor ons een groot mysterie.
De lonen en beurzen van doctorandi verlagen, zal er trouwens ook voor zorgen dat een wetenschappelijk proefschrift maken – zoals nu al steeds meer het geval wordt in de VS en het VK – het voorrecht wordt van jongeren van rijkere komaf, en dat de anderen zich diep in de schulden moeten steken om gedurende die jaren te overleven. Ooit was de democratisering van het hoger onderwijs een streefdoel voor alle politieke partijen, nu wordt gepleit voor een goedkoop legertje jonge onderzoekers. Dat alles staat natuurlijk in schril contrast met de zogeheten managers. ‘If you pay peanuts, you get monkeys’, wordt steeds herhaald wanneer het gaat over de exorbitante inkomsten van deze groep, o.a. door de politieke partij waar Parys toe behoort. Diezelfde logica geldt blijkbaar niet wanneer het erom gaat de meest getalenteerde jonge mensen aan te trekken voor wetenschappelijk en technologisch onderzoek.
Jo Coulier (Hoofdafgevaardigde ABVV Vrije Universiteit Brussel)
Prof. Jan Dumolyn (afgevaardigde ACOD Onderwijs UGent)
Prof. Jan Danckaert (Voorzitter Commissie Hoger onderwijs ACOD)
