De allereerste Staten-Generaal van de Media kwam er in de lente van 2009 in het zog van ontslagrondes bij De Morgen en De Standaard/Het Nieuwsblad en een besparingsoperatie bij de VRT.

Dat is klein bier in vergelijking met de recentste evoluties. Door de fusie van Concentra en Corelio komen Het Belang van Limburg, Gazet van Antwerpen, De Standaard en Het Nieuwsblad onder hetzelfde commerciële dak van Mediahuis terecht. De kranten zullen stukken uitwisselen en daardoor kunnen 200 banen geschrapt worden.

De Belgische tak van Sanoma staat in de uitverkoop waardoor de toekomst van bladen als Flair, Libelle en Story onzeker is. Ook het aandeel van Sanoma in het noodlijdende Vier en Vijf staat te koop. Telenet – de grote afwezige op de Staten-Generaal – is bereid om dat aandeel over te kopen maar dat zou bovenop de horizontale concentratie (steeds minder groepen die kranten uitgeven) een verticale concentratiebeweging in gang zetten (een distributeur die 80 procent marktaandeel heeft zou ook nog eens zenders en een productiehuis bezitten).

Over dat laatste werd wel geklaagd op de Staten-Generaal. Peter Bossaert, ceo van Medialaan (VTM en co), deed geen moeite om zijn afkeer voor Telenet te verbergen. Toevallig raakte net vandaag bekend dat Telenet naar het Grondwettelijk Hof stapt om het decreet over signaalintegriteit aan te vechten.

Door dat decreet moet Telenet en Belgacom de toestemming hebben van de zenders als ze toepassingen als uitgesteld kijken willen aanbieden. De zenders hebben een probleem met uitgesteld kijken omdat het toelaat om reclames door te spoelen.

‘Online is modefenomeen’

Het is niet de enige technologische innovatie die de traditionele media parten speelt. Op het internet worden kranten geconfronteerd met gratis nieuws en concurrenten als Google en Facebook die met een groot deel van de reclameinkomsten gaan lopen.

Maar van dat internet moeten we niet bang zijn, sprak de ceo van Roularta Rik De Nolf zijn collega-ceo’s moed in. “Online is een modefenomeen”, zei hij. Papier en zeker reclame op papier blijven superieur en dat moeten adverteerders uiteindelijk toch inzien? En de lezer ook, toch?

Nog zo’n staaltje van voluntarisme zagen we bij de ceo van SBS. Hij wil de VRT reclamevrij maken en verwacht dat die 70 miljoen dan vanzelf bij de commerciële zenders en “alle mediasectoren die het moeilijk hebben” zal terechtkomen.

Wie dat allemaal een hele namiddag lang moest aanhoren (wee ons), stak weinig op. Maar toch, toch is er iets veranderd ten opzichte van de eerste Staten-Generaal. In die periode begonnen DeWereldMorgen.be en Apache.be voor het eerst te schrijven over de miljoenensubsidiestroom naar de commerciële krantengroepen.

Subsidiestroom

Wij kwamen ooit uit op een bedrag van 300 miljoen euro per jaar. De subsidies voor de krantenbedeling en het BTW-nultarief zijn al goed voor 170 miljoen. In die tijd werden die subsidies ofwel doodgezwegen ofwel staalhard ontkend.

Deze week lanceerden acht nieuwe online initiatieven Media.21 waarin een transparant subsidiebeleid wordt geëist en vandaag zei minister van Media Ingrid Lieten voorzichtig dat er misschien een verschuiving moet komen van steun aan mediabedrijven naar steun aan journalistiek.

En Rik De Nolf zei onomwonden: “Wij rekenen op die bijdrage van de overheid (voor de postbedeling, nvdr). Zonder kunnen we het niet.” Dat is tenminste duidelijk en eerlijk. Nu die subsidie niet meer ontkend wordt, kan er misschien ook over gedebatteerd worden.

Nog een verandering: er was ook een panelsessie over de digitale revolutie in de media en enkele nieuwe spelers mochten mee aan tafel. Al ging het daar toch vooral nog over de al dan niet glorierijke toekomst van papier.

Diversiteit blijft ook na drie SG’s een pijnpunt. De media worden bevolkt door mannelijke vijftigplussers. Bij de 34 sprekers waren er slechts vijf vrouwen. Kleur was in de panels helemaal afwezig en de werkvloer had ook weinig in de pap te brokken. De vakbonden voerden aan de ingang actie tegen de herstructurering bij Mediahuis.